Page 22 - คู่มือการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบประคับประคอง(Palliative Care) แบบบูรณาการ

แนวคิด หลักการ องค์ความรู้พื้นฐาน 21

ระยะต่างๆ ของมะเร็ง
การแพทย์แผนปัจจุบันแบ่งมะเร็งเป็น 4 ระยะ เพื่อสะดวกในการพิจารณาวิธีให้การรักษาและการติดตาม
ได้แก่
ระยะที่ 1 ก้อนเนื้อมะเร็งมีขนาดเล็กและมีเพียงก้อนเนื้อเดียว

ระยะที่ 2 มีการลุกลามของก้อนเนื้อเข้าหลอดเลือดในตับและ/หรือมีก้อนเนื้อหลายก้อนแต่ยังเป็นก้อนเล็กๆ
ระยะที่ 3 ก้อนเนื้อมะเร็งโตมากและ/หรือลุกลามเข้าเนื้อเยื่อข้างเคียงตับและ/หรือเข้าหลอดเลือดด�าใหญ่
ในท้องและ/หรือลุกลามเข้าต่อมน�้าเหลืองที่อยู่ใกล้ตับ
ระยะที่ 4 โรคมะเร็งแพร่กระจายตามกระแสโลหิต (เลือด) มักเข้าสู่ตับกลีบอื่นๆ และปอดแต่อาจเข้าสู่อวัยวะ
อื่นๆ ได้ เช่น สมองและ/หรือกระดูกหรือแพร่กระจายยังต่อมน�้าเหลืองที่อยู่ไกลออกไปจากตับเช่น ในช่องท้อง หรือ
บริเวณไหปลาร้า เป็นต้น

มะเร็งท่อน�้าดี

มะเร็งท่อน�้าดีมีอุบัติการณ์พบในอายุระหว่าง 35-64 ปี เป็นชายมากกว่าหญิง 3 เท่า โดยมีเซลล์เยื่อบุ
ท่อน�้าดีทั้งในตับหรือนอกตับ เป็นต้นก�าเนิดของมะเร็งชนิดนี้ เซลล์เยื่อบุท่อน�้าดีเมื่อเป็นมะเร็งจะโตขึ้นเป็นก้อนเนื้อ
จนเบียดทับท่อน�้าดี ท�าให้เกิดการอุดตันของท่อน�้าดี เมื่อน�้าดีไหลลงล�าไส้เล็กไม่ได้ จะคั่งล้นซึมเข้ากระแสเลือด ท�าให้
เลือดน�าพาน�้าดีซึ่งมีสีเหลืองไปทั่วร่างกาย เรียกภาวะ “ดีซ่าน” เช่นผิวเหลือง ตาเหลือง น�้าปัสสาวะเหลืองเข้ม เมื่อน�้าดี
สะสมที่ผิวหนังมากจะเกิดอาการคันหรืออาจมีไข้จากการติดเชื้อแทรกซ้อนเนื่องจากท่อน�้าดีอุดตัน เมื่อมะเร็งโตขึ้น
จะเบียดเนื้อตับ ท�าให้แน่นท้อง ชายโครงขวา หรือปวดสะบักขวาได้เช่นกัน ส่วนอุจจาระจะมีสีซีด เนื่องจากไม่มีน�้าดี
ลงมาในล�าไส้ สีซีดมากน้อยตามระดับการอุดตัน

มะเร็งท่อน�้าดี แบ่งเป็น
1) มะเร็งท่อน�้าดีที่อยู่ในตับ มี 3 รูปแบบ คือ
1. Mass Forming (MF) แบบจับตัวเป็นก้อน 70-80% ของผู้ป่วยเป็นแบบนี้
2. Periductal Infiltration (PI) แบบกระจายรอบๆ ท่อ
3. Intraductal Growth (IG) แบบโตในท่อ
2) มะเร็งท่อน�้าดีที่อยู่นอกตับ จะเกิดตามท่อน�้าดีส่วนที่ออกมานอกตับแล้ว

รูปภาพที่ 3. ท่อน�้าดีอุดตันจากมะเร็งท่อน�้าดี
(https://www.hopkinsmedicine.org/liver_tumor_center/conditions/bile_duct_cancer.htm)