Page 39 - journal-14-proceeding

บทคัดยอประกวดผลงานวิชาการประจําปการแพทยแผนไทย การแพทยพื้นบาน และการแพทยทางเลือกแหงชาติ ครั้งที่ 14

OP60R2R0026 การประเมินประโยชนและความปลอดภัยของตํารับยาสหัสธารา
ตามขอบงใชในบัญชียาหลักแหงชาติในผูปวยที่มารับบริการ ณ โรงพยาบาล

พระอาจารยฝน อาจาโร

1
2
2
3
ศศิพงค ทิพยรัชดาพร , พรชัย สิทธิศรัณยกุล , มณฑกา ธีรชัยสกุล , ภาณุพงศ ภูตระกูล
1 โรงพยาบาลพระอาจารยฝน อาจาโร ภาควิชาเวชศาสตรปองกันและสังคม คณะแพทยศาสตร จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย
2
3
สถาบันวิจัยการแพทยแผนไทย กรมการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลือก
หลักการและเหตุผล จากการเก็บขอมูลยอนหลังในป 2557 พบวาบุคลากรทางการแพทยในจังหวัดสกลนคร
มีอัตราการสั่งใชตํารับยาสหัสธาราเพื่อบรรเทาอาการปวดกลามเนื้อเพิ่มสูงขึ้น แตก็ยังสั่งใชไมเปนที่กวางขวาง
เนื่องจากยังขาดขอมูลการประเมินประโยชนและความปลอดภัยของตํารับยาสหัสธารา

วัตถุประสงค เพื่อประเมินประโยชนและอาการไมพึงประสงคจากการใชตํารับยาสหัสธาราตามขอบงใชใน
บัญชียาหลักแหงชาติในผูปวยที่มารับบริการ ณ โรงพยาบาลพระอาจารยฝน อาจาโร

วิธีดําเนินการ การศึกษานี้เปนการศึกษาเชิงสังเกต (Observational study) โดยติดตามผลการรักษาและ
อาการไมพึงประสงคจากการใชยา 14 วัน ระหวาง 1 สิงหาคม 2559 ถึง 28 กุมภาพันธ 2560 ดวยการ
ติดตามทางโทรศัพท และติดตามผลการรักษาที่โรงพยาบาล จํานวน 2 ครั้ง ใชแบบบันทึกขอมูลการใชยา

สมุนไพรของผูปวย แบบประเมินความรูสึกระดับอาการปวด ไดแก (Visual Analogue Scale : VAS) แบบ
ประเมินอาการไมพึงประสงค Thai Algorithm และ Naranjo’s Algorithm แบบประเมินความรวมมือในการ
ใชยา และแบบวัดผลการรักษาและความพึงพอใจในการใชยาของผูปวย การวิเคราะหขอมูลอาศัยการวิเคราะห
ทางสถิติ เชน ความถี่ คารอยละ คาเฉลี่ย สวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ 95% Confidence Interval

ผลการศึกษา จากผูเขารวมการวิจัยทั้งสิ้น 283 ราย พบวาสวนใหญเปนเพศหญิง (รอยละ 67.84) อายุ
ระหวาง 30-39 ป (รอยละ 40.98) ไดรับตํารับยาสหัสธาราเพียงอยางเดียว (รอยละ 74.91) ใชเพื่อบรรเทา
อาการปวดเมื่อยกลามเนื้อ (รอยละ 89.75) รับประทานยาครั้งละ 1 แคปซูล วันละ 3 ครั้ง กอนอาหาร (รอย

ละ 65.01) ไดรับยานาน 14 วัน (รอยละ 85.51) และระดับคะแนนอาการปวดกอนการรักษาเฉลี่ย 6.70±1.84
คะแนน หลังจากผูปวยไดรับตํารับยาสหัสธาราพบวาสวนใหญรับประทานยาครบตามจํานวนวันที่สั่งจาย (รอย
ละ 79.86) และรับประทานยาครบตามปริมาณที่กําหนด (รอยละ 81.63) สวนใหญผูปวยมีอาการปวดดีขึ้น

(รอยละ 55.12) มีความพึงพอใจตอผลการรักษา (รอยละ 65.72) และมีระดับคะแนนอาการปวดหลังการ
รักษาเฉลี่ยลดลงเปน 3.90±1.90 คะแนน อยางไรก็ตามผูปวยสวนใหญเกิดอาการไมพึงประสงค (รอยละ
83.39) ซึ่งเกิดกับระบบทางเดินอาหาร (รอยละ 85.10) มักเกิดอาการไมพึงประสงคหลังจากไดรับยา 16-30
นาที (รอยละ 57.45) แตผูปวยสวนใหญยังคงใชยาสหัสธาราตอไป (รอยละ 80.85) และคิดวาหากมีอาการ
ปวยแบบเดียวกันอีก จะใชยาสหัสธาราเพื่อการรักษาในครั้งตอไป (รอยละ 92.23)

ขอสรุป ตํารับยาสหัสธาราสามารถชวยลดอาการปวดเมื่อยกลามเนื้อไดเปนอยางดี และผูปวยสวนใหญพึง
พอใจตอผลการรักษา อาการไมพึงประสงคหลักที่พบ คือ อาการแสบรอนยอดอกที่ไมรุนแรงภายใน 30 นาที
หลังจากไดรับยา แตผูปวยสามารถทนอาการไมพึงประสงคดังกลาวได

37