Page 34 - journal-14-proceeding

บทคัดยอประกวดผลงานวิชาการประจําปการแพทยแผนไทย การแพทยพื้นบาน และการแพทยทางเลือกแหงชาติ ครั้งที่ 14

OP60R2R0073 ผลการใชชาสมุนไพรบํารุงน้ํานมกับการนวดประคบสมุนไพรบริเวณ
เตานมเพิ่มการไหลของน้ํานมในมารดาหลังคลอดที่น้ํานมไมไหล

สุธัญญา มิตรมาตย, สุกิจ สมรักษ, ฐิติกาญจน ฉ่ําชะนะ
โรงพยาบาลทาศาลา จังหวัดนครศรีธรรมราช

หลักการและเหตุผล นมแมเปนอาหารที่ดีที่สุดสําหรับทารกแรกเกิดถึงขวบปแรก เนื่องจากมีภูมิคุมกันและ
สารอาหารครบถวน กลุมงานการแพทยแผนไทยฯ โรงพยาบาลทาศาลา เห็นความสําคัญของนมแมที่มี
ประโยชนตอทารกแรกเกิด จึงพัฒนางานเพื่อใหมารดาหลังคลอด มีน้ํานมไหลเร็วและดีทุกคน ในระยะแรกได
ใหบริการนวดประคบสมุนไพรบริเวณเตานม จนเปนผลใหลดการใชยา Motilium ในมารดาหลังคลอดที่มี
ปญหาน้ํานมไมไหลได แตในปจจุบันพบวา จํานวนมารดาหลังคลอดที่น้ํานมไมไหลมีจํานวนมากขึ้น ประกอบ

กับระยะเวลาใหบริการนวดประคบสมุนไพรบริเวณเตานมมารดาหลังคลอดในแตละรายตองใชเวลานาน จึง
ประสบปญหาวา มารดาหลังคลอดที่น้ํานมไมไหล ไดรับการนวดประคบสมุนไพรบริเวณเตานมชา เนื่องจาก
บุคลากรในสังกัดงานแพทยแผนไทยมีจํานวนไมเพียงพอกับจํานวนมารดาหลังคลอดที่น้ํานมไมไหล ดังนั้น

ผูวิจัย จึงศึกษาการใชชาสมุนไพรบํารุงน้ํานมเพิ่มการไหลของน้ํานมในมารดาหลังคลอด เพื่อเปนทางเลือกอีก
ทางหนึ่งในการดูแลเรื่องการไหลของน้ํานมมารดาหลังคลอด เพื่อใหมารดาหลังคลอดไดรับการรักษาดวย
ศาสตรการแพทยแผนไทยแบบหลากหลาย เปนผลใหลดการใชยา Motilium ในมารดาหลังคลอดที่มีปญหา
น้ํานมไมไหลไดทุกรายในอนาคต

วัตถุประสงค เพื่อเปรียบเทียบผลการใชชาสมุนไพรบํารุงน้ํานมกับการนวดประคบสมุนไพรในมารดาหลัง
คลอดที่น้ํานมไมไหล

วิธีดําเนินการ การวิจัยเชิงทดลอง (Experimental Research) กลุมตัวอยางคัดเลือกแบบเจาะจง

(Purposive sampling) เปนมารดาหลังคลอดที่มีปญหาน้ํานมไมไหล จํานวน 100 คน แบงเปน 2 กลุม ไดแก
มารดาหลังคลอดที่ไดรับชาสมุนไพรบํารุงน้ํานมจํานวน 50 คน และมารดาหลังคลอดที่ไดรับการนวดประคบ
สมุนไพร จํานวน 50 คน เครื่องมือที่ใชคือชาสมุนไพรบํารุงน้ํานม การนวดประคบดวยสมุนไพรของผูวิจัย และ
แบบบันทึกการไหลของน้ํานม วิเคราะหขอมูลโดยใชสถิติพรรณนา ไดแก รอยละ คาเฉลี่ย คาเบี่ยงเบน

มาตรฐาน และ t-test

ผลการศึกษา ผลการวิเคราะหโดยใชสถิติการทดสอบคา Independent t-test พบวามารดาที่ไดรับชา
สมุนไพรบํารุงน้ํานม จะมีคาเฉลี่ยการไหลของน้ํานมเร็วกวามาดาหลังคลอดที่ไดรับการนวดประคบสมุนไพร

อยางมีนัยสําคัญทางสถิติ (t = 2.74, p = .007)โดยมารดาหลังคลอดที่ไดรับชาสมุนไพรบํารุงน้ํานม มีคาเฉลี่ย
เทากับ 2.22 (x̄ = 2.22) และมารดาหลังคลอดที่ไดรับการนวดประคบสมุนไพร มีคาเฉลี่ยเทากับ 1.78 (x̄ =
1.78)

ขอสรุป การศึกษานี้สามารถนําไปใชเปนขอมูลวิชาการสําหรับพัฒนาระบบบริการในการดูแลมารดาหลังคลอด
และเปนอีกทางเลือกหนึ่งในการใหบริการหญิงหลังคลอดที่น้ํานมไมไหล เพื่อใหแมหลังคลอดไดเลี้ยงลูกดวยนม
แมอยางเต็มที่ เพราะนมแมเปนอาหารที่ดีที่สุดสําหรับทารกแรกเกิด

32