Page 31 - journal-14-proceeding

บทคัดยอประกวดผลงานวิชาการประจําปการแพทยแผนไทย การแพทยพื้นบาน และการแพทยทางเลือกแหงชาติ ครั้งที่ 14

OP60R2R0055 ผลของยาตมตํารับหมอพื้นบานตอปริมาณน้ํานมมารดาหลังคลอด

ภัสราภรณ จวบบุญ
โรงพยาบาลเชียงยืน อําเภอเชียงยืน จังหวัดมหาสารคาม

หลักการและเหตุผล การแพทยแผนไทยเปนการแพทยที่ดูแลสุขภาพแบบองครวม ครอบคลุมทั้งดานเวชกรรม
ไทย เภสัชกรรมไทย การผดุงครรภไทย และการนวดไทย เรียกไดวาเปนการแพทยดั้งเดิมของประเทศไทย จาก
การสัมภาษณมารดาหลังคลอด ในโรงพยาบาลเชียงยืน จํานวน 30 ราย พบวา มารดาหลังคลอดมีปญหาเรื่อง

น้ํานมนอย มีไมเพียงพอ ลูกรองงอแง ลูกตองดูดนมบอยๆ ทําใหมารดาเจ็บหัวนม ยาตมตํารับหมอพื้นบาน
ประกอบดวย วานชักมดลูก ฝางเสน หัสคุณ นมสาว ยานางแดง โกศหัวบัว โปรงฟา ชะเอมเทศ ตัวยาสวนใหญ

มีสรรพคุณ บํารุงโลหิต กระตุนน้ํานม บํารุงรางกาย ชวยขับน้ําความปลา

วัตถุประสงค เพื่อศึกษาผลของยาตมตํารับหมอพื้นบานตอปริมาณน้ํานมมารดาหลังคลอด

วิธีดําเนินการ เปนการวิจัยแบบกึ่งทดลอง กลุมตัวอยางใชการเลือกแบบเจาะจง จํานวนมารดา 60 คน
ที่มาคลอดโรงพยาบาลเชียงยืน ชวงเดือน มิถุนายน – ธันวาคม 2559 ตามคุณสมบัติดังนี้ มารดาหลังคลอด

อายุ 18 – 35 ป คลอดปกติทางชองคลอด หัวนมปกติ มารดาและทารกไมมีภาวะแทรกซอนที่กระทบตอการ
เลี้ยงบุตรดวยนมมารดา สามารถสื่อสารภาษาได เต็มใจเขารวมการศึกษาและผานจริยธรรมการวิจัยในมนุษย
โดยแบงกลุมตัวอยางเปน 2 กลุมๆละ 30คน ไดแก กลุม A ไมไดรับยา แตไดรับการพยาบาลตามปกติ กระตุน
การดูดของทารกทันทีหลังคลอด และทุก 3 ชั่วโมง เปนเวลา 48 ชั่วโมง ลงบันทึกในแบบบันทึก กลุม B ไดรับ

ยาตมตํารับหมอพื้นบาน 100 มิลลิลิตร 3 เวลา กอนอาหาร เชา กลางวัน เย็น และไดรับการพยาบาลตามปกติ
กระตุนการดูดของทารกทันทีหลังคลอด และทุก 3 ชั่วโมงเปนเวลา 48 ชั่วโมง ลงบันทึกในแบบบันทึก
เครื่องมือที่ใชในการศึกษา ประกอบดวย 1.แบบบันทึกขอมูลสวนบุคคล 2.แบบบันทึกปริมาณน้ํานมที่ได หลัง
คลอด 48 ชั่วโมง 3. แบบสอบถามความพึงพอใจสําหรับมารดาหลังคลอด 4. แบบสอบถามความพึงพอใจ

สําหรับทีมสหสาขาวิชาชีพ วิเคราะหขอมูลใชสถิติพรรณนา

ผลการศึกษา พบวา คาเฉลี่ยปริมาณน้ํานมมารดากลุมไมไดรับยา เทากับ 14.50 มิลลิลิตร ปริมาณน้ํานม

มารดากลุมไดรับยาตมตํารับหมอพื้นบาน เทากับ 23.90 มิลลิลิตร แตกตางอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่
(p<0.05) มารดาหลังคลอดมีความพึงพอใจ ระดับมาก รอยละ 87 ทีมสหสาขาวิชาชีพมีความพึงพอใจ ระดับ
มาก รอยละ 82

สรุปผล ยาตมตํารับหมอพื้นบานมีประโยชนสามารถเพิ่มปริมาณน้ํานมในมารดาหลังคลอดที่คลอดปกติทาง

ชองคลอดไดดี ชวยสงเสริมการใชสมุนไพร และอนุรักษภูมิปญญาทองถิ่น

29