Page 28 - journal-14-proceeding

บทคัดยอประกวดผลงานวิชาการประจําปการแพทยแผนไทย การแพทยพื้นบาน และการแพทยทางเลือกแหงชาติ ครั้งที่ 14

OPem66R ผลของการใชตนไชยาประกอบอาหารแทนการใชผงชูรสในผูปวย
โรคไตเรื้อรัง

เหมราช ราชปองขันธ, ราตรี มนัสศิลา
โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชบานดุง จังหวัดอุดรธานี

หลักการและเหตุผล จากขอมูลการใหบริการคลินิกโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูงในป 2557 – 2559 รอยละ
การควบคุม DM 48.9 , 45 และ 47.02 รอยละการควบคุมHT 89.6 , 92.71 และ 93.21 รอยละการเกิด
ภาวะแทรกซอนทางไตของ DM/HT CKD stage 3b-5 รอยละ 28.40 , 27.21 และ 25.51จากขอมูลเบื้องตน
จึงไดปรับกระบวนการดูแล CKD โดยมีเปาหมายรวมในสหวิชาชีพ CKD stage 1-3a และstage 3b-5

เปาหมายคือการชะลอไตเสื่อมโดยแยกกลุมผูปวยมาดูแลใน CKD clinic เฉพาะ และผลจากการดูแลพบวา มี
ระดับGFR ลดลง รอยละ41.14 GFR คงที่ รอยละ 31.42 และ GFR เพิ่มขึ้นรอยละ 27.43 จากการวิเคราะห
ขอมูลระดับ GFR ลดลง รอยละ41.14 พบวาพฤติกรรมการรับประทานอาหารยังไมเปลี่ยนแปลง ไดแก กินเค็ม
รอยละ22.83 ลดเค็มลงแตยังใชชูรสอยู รอยละ49.77ลดเค็มลงงดใชชูรสรอยละ 24.65 และไมควบคุมรอยละ

5.47 จากขอมูลพฤติกรรมการ กินเค็มลงแตยังใชชูรสอยู รอยละ49.77 ในการประกอบอาหาร ไดแก ตม แกง
ผัด แจว ปน ตนไชยา (ตนผงชูรส) ชื่อวิทยาศาสตร CnidoscolusAconitifolius (M:II.) I.M.Johnst. หรือตน
คะนา เม็กริโก หรือ ตนชายา หรือตนไชยา หรือตนกกแซบ ซึ่งอยูในวงศเดียวกับยางพารา ,สบูดํา หรือมัน

สําปะหลัง ลักษณะใบกวาง มีแฉกตั้งแต 3 แฉกขึ้นไป และมีสารอาหารสูงกวาผักใบเขียว มาใชในการประกอบ
อาหารแทนการใสชูรส ซึ่งลักษณะของตนไชยา จะมีรสชาติ กลมกลอม นัว ขมเล็กนอย

วัตถุประสงค เพื่อศึกษาผลของการใชตนไชยาประกอบอาหารแทนการใชผงชูรส

วิธีดําเนินการ เปนการศึกษาแบบกึ่งทดลอง (Quasi – Experimental Research) ผูเขารวมไดรับการคัดเลือกแบบเจาะจง
และสมัครใจ จํานวน 30 คน โดยเลือกเอา ผูปวยโรคไตเรื้อรัง ที่ไมสามารถเลิกกินผงชูรส หรือเครื่องปรุงรส โดยใชการ
สัมภาษณ ตามแบบสอบถามตอการใชชูรส / เครื่องปรุงรสอื่นๆ และทดลองใชสิ่งทดแทนโดยใชตนไชยา 10 ใบ ในการใช

ประกอบอาหารประเภทตม หรือแกง โดยขอหาม คือ หามรับประทานดิบเพราะมีสาร ชายาไนค ซึ่งมีพิษตอรางกาย โดย
ผูปวยที่ใชตนไชยาไดรับการตรวจการทํางานของไต กอนและหลังการรับประทานใบตนไชยา นาน 3 เดือนแลวนําผลมา
วิเคราะห โดยใชสถิตินามบัญญัติ คือความถี่ และรอยละ

ผลการศึกษา จากประชากรกลุมตัวอยางผูปวยโรคไตเรื้อรัง จํานวน 30 คน เปนเพศชายรอยละ 20 เพศหญิง
รอยละ 80 มีอายุเฉลี่ย 58 ป มีอาชีพเกษตรกร รอยละ 90 พบวา Stage 3 จํานวน 29 คน รอยละ 96.67

Stage 4 จํานวน 1 คน รอยละ 3.37 ไดใชใบไชยามาใชแทนผงชูรส จํานวน 25 คน คิดเปนรอยละ 83.33
ใชแทนบางบางเวลา จํานวน 5 คน คิดเปนรอยละ 16.67 การทํางานของ eGFR เพิ่มขึ้น จากเดิม จํานวน 21
คน คิดเปนรอยละ 70 การทํางานของ eGFR คงที่จํานวน 9 คน คิดเปนรอยละ 30 พบปริมาณการใชผงชูรส
เฉลี่ยตอวันจํานวน 8.5 กรัม/วัน หรือ 3.7 ชอนชา./วัน หรือ 1 บ./วันหรือ 30 บาท/เดือน ดานความมั่นใจตอ

การใชตนไชยาประกอบอาหาร มีความมั่นใจ รอยละ 100 มีความพึงพอใจในการใชตนไชยา รอยละ 100

ขอสรุป จากการทดสอบสัมภาษณผูปวย/ญาติ พบวา สวนประกอบของตนไชยาสามารถใชแทนผงชูรสไดจริง
และสามารถทําใหคา eGFR เพิ่มขึ้น ขอควรระวัง ในเรื่องการใชแนะนําหามใชในกลุมปวย CKD stage 4 – 5
และ หามรับประทานดิบ เนื่องจากมีสารไซยาไนท ซึ่งมีพิษตอรางกาย สารนี้สามารถพบไดในอาหารพื้นบาน

ของชาวอีสานไดแก หนอไม , มันสําปะหลัง

26