Page 37 - journal-14-proceeding

บทคัดยอประกวดผลงานวิชาการประจําปการแพทยแผนไทย การแพทยพื้นบาน และการแพทยทางเลือกแหงชาติ ครั้งที่ 14

OP60R2R0005 ผลของการกําจัดเหาดวยแชมพูกําจัดเหาชีวภาพในนักเรียนประถม
แหงหนึ่งเขตตําบลหวยใหญจังหวัดชลบุรี

อุไรวรรณ พวงกลิ่น, ปรีเปรมพร เรียงผา
โรงพยาบาลวัดญาณสังวราราม ต.หวยใหญ อ.บางละมุง จ.ชลบุรี

หลักการละเหตุผล จากการสํารวจของกองกีฏวิทยาทางการแพทย กรมวิทยาศาสตร พบวา อัตราการเปนเหา
เฉลี่ยของเด็กนักเรียนทั่วประเทศสูงถึงรอยละ 48.8 นักเรียนบางคนมีเหามากถึง 2,091 ตัว โดยสวนใหญเด็ก
นักเรียนที่เปนเหาจะเรียนอยูในระดับชั้นประถมศึกษาปที่ 2-5 อายุเฉลี่ยอยูระหวาง 7-11 ป ศูนยอนามัยที่ 3
ชลบุรี ไดมีการสํารวจโรคเหา ในนักเรียนระดับประถมศึกษาในเขต 2 และเขต 9 จํานวน 1,652 ราย พบวา เปน

เหา 97 ราย คิดเปนรอยละ 5.8 ซึ่งแนวทางกําจัดเหามีหลายวิธี แตสวนใหญจะใชสารเคมี ในการกําจัดเหากันมาก
และมีผลกระทบตอเด็ก บางคนแพ มีผื่นคัน ผิวหนังอักเสบ ตาอักเสบ เปนตน

วัตถุประสงค เพื่อศึกษาผลของการกําจัดตัวเหา ดวยแชมพูกําจัดเหาชีวภาพ

วิธีการดําเนินงาน การศึกษาครั้งนี้ เปนการศึกษาแบบเชิงทดลอง แบบทดสอบกอนและหลังการทดลอง ภายในกลุม
เดียว กลุมตัวอยาง คือ นักเรียนหญิงที่เปนเหาในโรงเรียนประถมแหงหนึ่ง เขตตําบลหวยใหญ จังหวัดชลบุรี สุม
ตัวอยางแบบอยางงาย ตามเกณฑที่กําหนด คือ เปนนักเรียนหญิงที่ตรวจพบวามีตัวเหา สมัครใจเขารวม และไดรับการ
ยินยอมจากผูปกครองของนักเรียนในการเขารวมวิจัยในครั้งนี้ จํานวน 63 คน ขอตกลงเบื้องตน ไมใชยาหรือสมุนไพรที่
มีผลตอการกําจัดเหา ไมมีการกําจัดเหาดวยวิธีอื่นๆควบคูกับการกําจัดเหาในครั้งนี้ ไมทําสิ่งใดๆที่มีผลตอการกําจัดเหา

เขารวมกิจกรรมไมนอยกวา รอยละ 80 โดยกําหนดการกําจัดเหาทุกวันอังคารและวันศุกรของสัปดาห ติดตอกัน
จํานวน 8 ครั้ง ดําเนินการตรวจจํานวนตัวเหาบนศีรษะของนักเรียนกอนเขารวมกิจกรรมกําจัดเหาดวยแชมพูกําจัดเหา
ชีวภาพ โดยแบงศีรษะเปน 4 ดาน คือ ดานหนา-หลัง ดานขวา-ซาย จากนั้นใชหวีเสนียดสางเสนผม ใหตัวเหาหลนลง
บนกระดาษสีขาว หวีดานละ 1 ครั้ง แลวนับจํานวนตัวเหา จดบันทึกขอมูล จากนั้นชโลมแชมพูกําจัดเหาชีวภาพใหทั่ว
บนศีรษะจนชุม ทิ้งไว 10 นาที แลวลางออกดวยน้ําสะอาด เครื่องมือที่ใชในการรวบรวมขอมูล ไดนําเครื่องมือของ อุษา
วดี ถาวดีและคณะ(2531) มาประยุกตและปรับปรุงใหมเพื่อความเหมาะสมกับพื้นที่และกลุมประชากรที่ศึกษา นําผล

การศึกษาที่ไดมาวิเคราะหทางสถิติดวย ความถี่รอยละ คาเฉลี่ยสวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ paired t – test

ผลการวิจัย พบวา กอนการกําจัดเหาดวยแชมพูกําจัดเหาชีวภาพ กลุมตัวอยางมีเหาบนศีรษะ จากการสุมดวยการ
หวีศีรษะ 4 ดานพบตัวเหาเฉลี่ยคนละ 6.8 ตัว หลังการสระผมดวยแชมพูกําจัดเหาชีวภาพพบตัวเหาเฉลี่ย คนละ
0.60 ตัว เปรียบเทียบจํานวนตัวเหากอนและหลังการกําจัดเหาดวยแชมพูกําจัดเหาชีวภาพจํานวนตัวเหาลดลง

อยางมีนัยสําคัญทางสถิติ (p = 0.000)

ขอสรุป จากการศึกษาพบวา หลังการกําจัดเหาดวยแชมพูกําจัดเหาชีวภาพทําใหจํานวนตัวเหาลดลง ซึ่งในแชมพูมี
สวนประกอบคือ น้ําหมักลูกมะกรูดและน้ําหมักใบนอยหนา ซึ่งน้ํามันหอมระเหยจากผิวมะกรูดมีสารเรเซอรซินอล คอยกําจัด
รังแค น้ํามะกรูดชวยขจัดคราบแชมพูและน้ํามันหอมระเหยชวยยับยั้งการเจริญของจุลินทรีย สวนใบนอยหนามีสารแอลคา

ลอยด แอนโนเนอีน และเรซิน มีสรรพคุณในการฆาเหา ซึ่งจากการศึกษายังพบวาแชมพูกําจัดเหาชีวภาพชวยลดอาการคัน
ศีรษะ ลดขั้นตอนในการกําจัดเหา สะดวกตอการนําไปใชและประหยัดคาใชจาย รวมทั้งไมพบอาการแพ หรือ ระคายเคืองจาก
การใชแชมพูกําจัดเหาชีวภาพในการศึกษาครั้งนี้และนําผลที่ไดไปเผยแพรสูโรงเรียน และประชาชนผูสนใจตอไป

35