Page 43 - journal-14-proceeding
P. 43

บทคัดยอประกวดผลงานวิชาการประจําปการแพทยแผนไทย การแพทยพื้นบาน และการแพทยทางเลือกแหงชาติ ครั้งที่ 14


                                    OP60R2R0013 ผลการนวดและประคบเตานมเพื่อกระตุนการไหลของน้ํานมใน

                                    มารดาหลังคลอดโรงพยาบาลภูสิงห จังหวัดศรีสะเกษ


               อมรินทร  ชะเนติยัง
               งานแพทยแผนไทย โรงพยาบาลภูสิงห  จังหวัดศรีสะเกษ

               หลักการและเหตุผล น้ํานมไมไหลหรือไหลนอย ในมารดาหลังคลอดจัดเปนอุปสรรคตอความสําเร็จในการเลี้ยง

               บุตรดวยนมมารดา และเปนสาเหตุทําใหมารดายุติการใหนมบุตรในระยะเริ่มแรก ปจจุบันการแพทยแผนไทย
               เริ่มมีบทบาทและมีความสําคัญในการดูแลสุขภาพประชาชนมากขึ้น  กรมการแพทยแผนไทยฯไดมีการจัดตั้ง
               service plan สาขาแพทยแผนไทยขึ้น เพื่อใหประชาชนเขาถึงระบบบริการสุขภาพดานการแพทยแผนไทยได
               โดยเฉพาะอยางยิ่งการดูแลสุขภาพของมารดาหลังคลอด ในสถานบริการสาธารณสุขจึงไดนําศาสตรการแพทย

               แผนไทยมาใชสงเสริมสุขภาพมารดาหลังคลอดน้ํานมไมไหลหรือไหลนอย ซึ่งเปนปญหาสําคัญของครอบครัวใน
               การเลี้ยงดูบุตร เพื่อลดผลกระทบตอการยุติการใหนมบุตรในระยะเริ่มแรกไดอยางมีประสิทธิภาพและยั่งยืน

               วัตถุประสงค เพื่อศึกษาผลของการนวดและประคบสมุนไพรกระตุนน้ํานมตอปริมาณการไหลของน้ํานมใน

               มารดาหลังคลอดที่มารับบริการที่โรงพยาบาลภูสิงห จังหวัดศรีสะเกษ ระหวาง มีนาคม – ธันวาคม  2559

               วิธีดําเนินการ ศึกษาแบบกึ่งทดลอง (Quasi Experimental Research) คัดเลือกกลุมตัวอยางแบบเจาะจง 60
               ราย โดยมีคุณสมบัติ คลอดปกติอยูระหวางพักฟน 3 วัน หัวนมปกติ ไมแพหรือมีอาการแทรกซอนในการใช

               สมุนไพร มีภาวะน้ํานมไหลนอย แบงกลุมทดลองและควบคุมกลุมละ 30 ราย ใชโปรแกรมการนวดและประคบ
               เตานมใน 6,  12, 18, และ 30  ชั่วโมงหลังคลอด เปรียบเทียบกัน 2 กลุมในชวงเวลาเดียวกัน โดยควบคุมตัว
               แปรไดแก จํานวนครั้งที่ลูกดูดนม ปริมาณน้ําที่มารดาดื่มในแตละวัน นวดและประคบเตา 20 นาที/ราย และ

               บันทึกจํานวนครั้งที่ลูกดูดนม 2 ชั่วโมง/ครั้ง แบงการวัดเปน 5  ระดับ ไดแก ระดับคะแนนที่ 1-5  ( น้ํานมไม
               ไหล,ไหลนอย,เริ่มไหล,ไหลแลว และ ไหลดีตามลําดับ) เครื่องมือใชคือ แบบสอบถามขอมูลทั่วไป  และแบบ
               ประเมินการไหลของน้ํานม (ชุติมาพร ไตรนภากุลและคณะ) วิเคราะหขอมูลโดยใชสถิติเชิงพรรณนา และสถิติ
               ทดสอบคา t


               ผลการศึกษา พบวา 6 ชั่วโมงแรกของกลุมทดลองมีคะแนนอยูในระดับ 3 คะแนน ซึ่งเปนคาคะแนนที่วัดระดับ
               น้ํานมเริ่มไหลจํานวน 23 รายคิดเปนรอยละ 78  สวนกลุมควบคุมมีคะแนนอยูในระดับ 3  คะแนน จํานวน 3
               ราย คิดเปนรอยละ 10  สวนการไหลของน้ํานมพบวากลุมทดลองมีคาเฉลี่ย 6  ชั่วโมงแรกแตกตางกันกับกลุม

               ควบคุมอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่  P-value  <  0.001  โดยกลุมทดลองมีคาเฉลี่ยมากกวากลุมควบคุม 1.15
               คะแนน (SD = 0.21) 12 ชั่วโมงมีคะแนนเฉลี่ยแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ P-value < 0.001 โดย
               กลุมทดลองมีคาเฉลี่ยมากกวากลุมควบคุม 1.25 คะแนน (SD = 0.22) 18 ชั่วโมง กลุมทดลองมีคะแนนเฉลี่ย
               แตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ P-value < 0.001 โดยกลุมทดลองมีคาเฉลี่ยมากกวากลุมควบคุม 1.7

               คะแนน (SD = 0.23) และ 30 ชั่วโมงมีคะแนนเฉลี่ยแตกตางกันอยางมีนัยสําคัญทางสถิติที่ P-value < 0.001
               โดยกลุมทดลองมีคาเฉลี่ยมากกวากลุมควบคุม 1  คะแนน (SD = 0.16)

               ขอสรุป การนวดและประคบเตานมมีผลทําใหน้ํานมไหลดีและไหลเร็วขึ้น จึงควรสนับสนุนใหมีการจัด

               โปรแกรมนวดและประคบเตานม และขยายเครือขายสูสถานบริการสาธารณสุขในเขตอําเภอภูสิงหตอไป



                                                         41
   38   39   40   41   42   43   44   45   46   47   48