Page 26 - วารสารกรมการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 17 ฉบับที่ 3

วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก Journal of Thai Traditional & Alternative Medicine
ปีที่ 17 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2562
376 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก Vol. 17 No. 3 September-December 2019
ปีที่ 17 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2562

นิพนธ์ต้นฉบับ

การวิเคราะห์เชิงคุณภาพและเชิงปริมาณของขิงด้วยวิธี Ultra Performance

Liquid Chromatography

อภิรักษ์ ศักดิ์เพ็ชร , พีรธรรม เทียมเทียบรัตน์, ดวงเพ็ญ ปัทมดิลก
*
สถาบันวิจัยสมุนไพร กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข จังหวัดนนทบุรี 11000
* ผู้รับผิดชอบบทความ: apirak.s@dmsc.mail.go.th

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาวิธีวิเคราะห์เชิงคุณภาพและเชิงปริมาณของขิงโดยตรวจหาสารส�าคัญใน
กลุ่มที่ให้รสเผ็ดร้อน ซึ่งได้แก่ สารกลุ่ม gingerols และ shogaols ด้วยวิธี Ultra Performance Liquid Chromatography
(UPLC) การวิเคราะห์เชิงคุณภาพของขิง ท�าโดยน�าตัวอย่างขิง 300 มิลลิกรัม มาแช่สกัดใน methanol ปริมาตร 20.0
มิลลิลิตร เป็นเวลา 24 ชั่วโมง ดูดสารละลายใสส่วนบนมากรองผ่าน nylon syringe filter ฉีดสารละลายตัวอย่างที่ได้
ปริมาตร 3 ไมโครลิตร เข้าสู่ระบบโครมาโทกราฟซึ่งประกอบด้วย คอลัมน์ Acquity BEH C18 2.1×50 มิลลิเมตร,
TM
1.7 ไมโครเมตร วัฏภาคเคลื่อนที่คือส่วนผสมของอะซิโทไนไตรล์ในน�้า ร้อยละ 40-65 ชะแบบเกรเดียน ด้วยอัตราการ
ไหล 0.6 มิลลิลิตรต่อนาที อุณหภูมิของตัวอย่างและอุณหภูมิคอลัมน์เท่ากับ 35 และ 40 ºC ตามล�าดับ ตรวจวัดสาร
ด้วยอัลตราไวโอเลตที่ความยาวคลื่น 226 นาโนเมตร จะตรวจพบสารที่เป็นองค์ประกอบทางเคมีที่ส�าคัญในขิงทั้ง 6
ชนิด ได้แก่ 6-gingerol, 8-gingerol, 10-gingerol, 6-shogaol, 8-shogaol และ 10-shogaol ที่ retention time เท่ากับ 1.71,
2.39, 2.77, 2.45, 2.91 และ 3.65 นาที ตามล�าดับ ระบบดังกล่าวสามารถใช้ในการวิเคราะห์ปริมาณสาร 6-gingerol ได้
ด้วย และเมื่อท�าการทดสอบความใช้ได้ของวิธี พบว่า กราฟมาตรฐานของ 6-gingerol มีความเป็นเส้นตรงในช่วง
2
0.0474-0.2758 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร มีค่าสัมประสิทธิ์การตัดสินใจ (R ) เท่ากับ 0.9998 ค่าความแม่นอยู่ในช่วง
ร้อยละ 100.68-101.19 ค่าความเที่ยงอยู่ในช่วงร้อยละ 0.43-0.51 มีค่าขีดจ�ากัดของการตรวจพบและขีดจ�ากัดของการ
หาปริมาณ เท่ากับ 0.0038 และ 0.0127 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร ตามล�าดับ เมื่อศึกษาปริมาณสาร 6-gingerol ในขิง จ�านวน
8 ตัวอย่าง พบว่า มีปริมาณสารดังกล่าวอยู่ในช่วงร้อยละ 0.50-1.49 โดยน�้าหนัก

คำ�สำ�คัญ: ขิง, Zingiber officinale Roscoe, gingerols, shogaols, UPLC

Received date 23/01/19; Revised date 13/08/19; Accepted date 24/09/19

376