Page 17 - ภาพนิ่ง 1

วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก Journal of Thai Traditional & Alternative Medicine
ปีที่ 10 ฉบับที่ 1 มกราคม-เมษายน 2555 Vol. 10 No. 1 January-April 2012

นิพนธ์ต้นฉบับ

ผลของสารสกัดสมุนไพรพื้นบ้านไทยจำนวน 7 ชนิด

ต่อการยับยั้งเชื้อแบคทีเรีย

จิราภรณ์ บุราคร*
เรือนแก้ว ประพฤติ**

บทคัดย่อ
สมุนไพรพื้นบ้านไทยจำนวน 7 ชนิดนำมาสกัดสารโดยใช้น้ำ เมทานอล และเอทานอลเป็นตัวทำละลาย ได้นำมาศึกษา
ฤทธิ์การยับยั้งเชื้อแบคทีเรียก่อโรคจำนวน 4 สายพันธุ์ ได้แก่ Escherichia coli ATCC25922, Klebsiella pneumoniae
ATCC27736, Staphylococcus aureus ATCC6538, Staphylococcus epidermidis ATCC12228 ด้วยวิธี Agar well
diffusion โดยทดลองใช้สารสกัด (30 µg/plate) 21 ตัวอย่างต่อการยับยั้งเชื้อแบคทีเรีย 1 สายพันธุ์ ผลการทดลองพบว่าสาร
สกัดฟักแม้วด้วยเมทานอลแสดงการยับยั้งเชื้อ E. coli และ S. epidermidis ได้ดีที่สุด โดยมีค่าเฉลี่ยเส้นผ่านศูนย์กลางของ
ฤทธิ์ยับยั้ง 20.46 มิลลิเมตร และ 35.23 มิลลิเมตร ตามลำดับ สารสกัดสะระแหน่ด้วยน้ำและสารสกัดชะพลูด้วย
เมทานอล แสดงฤทธิ์ยับยั้งเชื้อ K. pneumoniae และ S. aureus ได้ดีที่สุด โดยมีค่าเฉลี่ยเส้นผ่านศูนย์กลางของฤทธิ์ยับยั้ง
19.15 มิลลิเมตร และ 24.77 มิลลิเมตร ตามลำดับ เมื่อทดสอบหาความเข้มข้นต่ำสุดของสารสกัดที่สามารถยับยั้งเชื้อ
แบคทีเรียด้วยวิธี Microdilution assay พบว่า ค่า Minimum Inhibitory Concentration (MIC) ของสารสกัดจากฟักแม้ว
ด้วยเมทานอลในการยับยั้งเชื้อ E. coli และ S. epidermidis เท่ากับ 7.81 มิลลิกรัม/มิลลิลิตร และ 62.50 มิลลิกรัม/มิลลิลิตร
ตามลำดับ สารสกัดสะระแหน่ด้วยน้ำและสารสกัดชะพลูด้วยเมทานอลในการยับยั้งเชื้อ K. pneumoniae และ S. aureus มีค่า
MIC เท่ากับ 15.62 มิลลิกรัม/มิลลิลิตร และค่า MIC ของสารมาตรฐาน Chloramphenicol ที่ยับยั้งเชื้อ E. coli,
K. pneumoniae, S. epidermidis และ S. aureus เท่ากับ 15, 7, 31 และ7 ไมโครกรัม/มิลลิลิตร ตามลำดับ

ภูมิหลังและเหตุผล 1) Escherichia coli เป็นเชื้อประจำถิ่น

ในปัจจุบันมีเชื้อจุลินทรีย์ที่ก่อให้เกิดโรค ในระบบทางเดินอาหาร ส่วนใหญ่เป็นสายพันธุ์ไม่
มากมายทั้งในดิน น้ำ อากาศ เชื้อแบคทีเรียที่ ก่อโรค แต่พบสายพันธุ์ที่ก่อให้เกิดโรคอุจจาระ
1,2
เป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ก่อโรคที่มักพบปนเปื้อน ร่วง โรคติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ
ในห้องน้ำและตามสถานที่ต่างๆ ได้แก่ สามารถติดต่อได้ทางอาหารหรือผักผลไม้สดที่ปน
เปื้อนเชื้อ โดยมีการกระจายเชื้อผ่านมือที่ปน
*สำนักเทคโนโลยีชุมชน กรมวิทยาศาสตร์บริการ เขตราชเทวี
กทม.10400 เปื้อนหรือแมลงสาบและแมลงวัน
**ศูนย์เทคโนโลยีชีวภาพและสถาบันบริการตรวจสอบคุณภาพ
และมาตรฐานผลิตภัณฑ์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้
*Corresponding author: jburakorn@hotmail.com

11