Page 50 - แนวทางการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะท้ายฯ

50 แนวทางการดููแลผูู้�ป่่วยมะเร็งระยะท�ายแบบป่ระคัับป่ระคัองแบบบูรณาการ

รักษา เช�น ดู�านเศรษฐกิจิ ดู�านการรักษา เป่็นต�น โดูยในระยะนี�ผูู้�ดููแลอาจิรู�สำึกเหนื�อย ท�อแท� สำิ�นหวังต�ออาการที�เกิดู
ขึ�นกับผูู้�ป่่วย บทบาทของทีมผูู้�ให�การดููแลจิึงมีคัวามสำำาคััญมาก นอกจิากจิะช�วยแบ�งเบาญาติในการดููแลผูู้�ป่่วยแล�ว
การเตรียมคัวามพร�อมและการให�ข�อมูลเรื�องการดูำาเนินโรคัแก�ผูู้�ป่่วยและญาติตามคัวามเป่็นจิริงเป่็นสำิ�งที�สำำาคััญ
ไม�คัวรป่ิดูบังข�อมูลและคัวรเป่ิดูโอกาสำให�ผูู้�ป่่วยและคัรอบคัรัวไดู�ซิ่ักถีามข�อสำงสำัย เพื�อป่ระเมินและวางแผู้นในการ
ดููแลผูู้�ป่่วยร�วมกัน
การเตรียมใจิผูู้�ดููแลหรือคัรอบคัรัว ให�ยอมรับการเป่ลี�ยนแป่ลงอารมณ์ของผูู้�ป่่วยเป่็นสำิ�งสำำาคััญ ซิ่ึ�งผูู้�ป่่วยอาจิเกิดู
อารมณ์ไดู�หลายอย�าง เช�น อารมณ์โกรธิ เสำียใจิ ผู้ิดูหวัง หงุดูหงิดูง�าย โมโหร�าย สำ�วนหนึ�งมาจิากโรคัที�เป่็นดู�วย ดูังนั�น
ทีมที�ดููแลต�องเข�าใจิธิรรมชาติของอารมณ์ที�เกิดูขึ�น และฝ่ึกการจิัดูการกับอารมณ์ของตนเองและผูู้�ป่่วยอย�างเหมาะสำม

โดูยในระยะนี�เป่็นการดููแลของทีมสำุขภาพและญาติที�จิะต�องร�วมมือร�วมใจิกันดููแลผูู้�ป่่วย โดูยที�ไม�ทำาให�ผูู้�ป่่วยรู�สำึกว�า
เขาเป่็นภาระ และทุกคันมีคัวามเต็มใจิที�จิะดููแลเขา ทีมสำุขภาพต�องอธิิบายให�ญาติเข�าใจิถีึงการเป่ลี�ยนแป่ลงทางอารมณ์
ของผูู้�ป่่วยระยะสำุดูท�ายดู�วย เพื�อหลีกเลี�ยงการป่ะทะหรือโต�เถีียงเพราะอารมณ์ที�เป่ลี�ยนแป่ลงของผูู้�ป่่วย
1.5 แนวทางการดููแลรักษา มีป่ระเดู็นหลักคัือ แนวทางการดููแลรักษา มีป่ระเดู็นหลักคัือ
1.5
- ผูู้�ให�การดููแลรักษาและทีมสำุขภาพต�องมีเป่้าหมายไป่ในทิศทางเดูียวกัน คัือ เพื�อป่ระคัับป่ระคัองอาการของ
ผูู้�ป่่วยให�ทุกข์ทรมานลดูลง
- มีการวางแผู้นร�วมกันโดูยญาติและผูู้�ดููแลมีสำ�วนร�วม รวมถีึงผูู้�ป่่วยเองคัวรไดู�รับข�อมูลที�เป่็นคัวามจิริง และ

ให�ผูู้�ป่่วยเป่็นผูู้�ตัดูสำินใจิในการรับหรือไม�รับบริการดููแลรักษา
- มีการให�ข�อมูลการรักษาแบบต�างๆ แก�ผูู้�ป่่วย เช�น การรักษาดู�วยการแพทย์แผู้นไทย การดููแลแบบผู้สำมผู้สำาน
(Complementary Care) ซิ่ึ�งเป่็นการรักษาแบบเสำริมคัวบคัู�ไป่กับการรักษาหลัก เพื�อให�ผูู้�ป่่วยไดู�รับป่ระโยชน์สำูงสำุดู
โดูยเฉิพาะอย�างยิ�งทั�งดู�านจิิตใจิ สำังคัมและจิิตวิญญาณ เป่็นการมุ�งเน�นดููแลสำุขภาพแบบองคั์รวม (Holistic Care)
- การป่ระเมินอาการผูู้�ป่่วยระยะใกล�เสำียชีวิต อาจิใช�แบบป่ระเมิน PPS, ESAS หรือการสำังเกตอาการแสำดูง
ของผูู้�ป่่วย เพื�อเตรียมการดููแลให�กับผูู้�ป่่วยและญาติให�ดูีที�สำุดูและทันเวลา
- การดููแลดู�านจิิตวิญญาณ มีคัวามสำำาคััญที�สำุดูในช�วงผูู้�ป่่วยใกล�เสำียชีวิต เป่้าหมายสำำาคััญในการดููแลผูู้�ป่่วย
ในระยะนี� คัือ การอธิิบายธิรรมชาติของกระบวนการตายให�ญาติและผูู้�ดููแลเข�าใจิในแต�ละอาการ เป่็นการสำร�าง
คัวามเห็นที�ถีูกต�องต�อการตาย เพื�อจิะไดู�มีการเตรียมใจิ ไม�ตกใจิหรือรู�สำึกผู้ิดูว�าไม�ไดู�ช�วยเหลือผูู้�ป่่วยในระยะสำุดูท�าย

ทั�งนี�ญาติและผูู้�ดููแลจิะไดู�ลดูคัวามกังวล และสำามารถีที�จิะดููแลผูู้�ป่่วยอย�างถีูกวิธิี แม�การจิากกันจิะเป่็นเรื�องเศร�า
แต�การเตรียมการที�ดูีจิะทำาให�คัวามโศกเศร�านั�นอยู�ไม�นานเกินไป่และกลับสำู�ภาวะป่กติไดู�เร็วขึ�น ทุกคันในคัรอบคัรัวจิะ
ไดู�มีป่ระสำบการณ์ที�ดูีในการเรียนรู�และเติบโตหลังจิากการดููแลผูู้�ป่่วยระยะสำุดูท�ายร�วมกัน ข�อพึงพิจิารณาเป่็นสำำาคััญข�อพึงพิจิารณาเป่็นสำำาคััญ
ในการดูู
ในการดููแลผูู้�ป่่วยในระยะก�อนเสำียชีวิตนี�คัือ การเตรียมผูู้�ป่่วยและญาติให�มีเป่้าหมายเดูียวกัน คัือ ให�ผูู้�ป่่วยไดู�จิากไป่แลผูู้�ป่่วยในระยะก�อนเสำียชีวิตนี�คัือ การเตรียมผูู้�ป่่วยและญาติให�มีเป่้าหมายเดูียวกัน คัือ ให�ผูู้�ป่่วยไดู�จิากไป่
อย�างสำงบและบริบูรณ์ดู�วยสำติ ในขณะที�ญาติเองก็ช�วยกันสำ�งกำาลังใจิให�ผูู้�ป่่วยคั�อยๆ เป่ลี�ยนผู้�านระยะเวลาสำุดูท�ายในย�างสำงบและบริบูรณ์ดู�วยสำติ ในขณะที�ญาติเองก็ช�วยกันสำ�งกำาลังใจิให�ผูู้�ป่่วยคั�อยๆ เป่ลี�ยนผู้�านระยะเวลาสำุดูท�ายใน
อ
ชีวิตไดู�อย�างราบรื�นเรียบร�อยีวิตไดู�อย�างราบรื�นเรียบร�อย
ช
กรณีผูู้�ป่่วยต�องการเสำียชีวิตที�บ�านซิ่ึ�งเป่็นสำถีานที�ที�ผูู้�ป่่วยและคัรอบคัรัวคัุ�นเคัย คัรอบคัรัวและชุมชนมีสำ�วนร�วม

ในการดููแล ผูู้�ดููแลต�องเตรียมตัวเรียนรู�อาการของผูู้�ป่่วยที�กำาลังจิะเสำียชีวิต ซิ่ึ�งการทำางานของอวัยวะรับรู�ต�างๆ มีการ
ทำางานลดูลง โดูยสำังเกตอาการแสำดูงของผูู้�ป่่วยตามช�วงเวลา ดูังนี�
อาการในช�วงสำัป่ดูาห์สำุดูท�ายก�อนเสำียชีวิตช�วงสำัป่ดูาห์สำุดูท�ายก�อนเสำียชีวิต
อาการใน
- รับป่ระทานอาหารและนำ�าลดูลง
- กลืนลำาบาก
- มีอาการอ�อนล�าลงเรื�อยๆ เคัลื�อนไหวน�อยลง
- ใช�เวลาสำ�วนใหญ�ในการนอน
- ป่ัสำสำาวะน�อยลง
- สำีผู้ิวดููซิ่ีดู