Page 55 - แนวทางการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะท้ายฯ
P. 55
การดููแลระยะใกล้เสีียชีีวิิต และการดููแลภายหลังเสีียชีีวิิต 55
พบหน�าคันที�ไม�ไดู�พบกันมานาน หรืออยากไป่สำถีานที�ที�เคัยมีคัวามรู�สำึกผูู้กพัน เพื�อรำาลึกถีึงเป่็นคัรั�งสำุดูท�าย เมื�อผูู้�ป่่วย
ไดู�รับในสำิ�งที�ต�องการแล�ว ไม�นานก็เสำียชีวิต ซิ่ึ�งระยะเวลานี�ไม�สำามารถีกำาหนดูไดู�ว�าจิะนานเท�าไร การอธิิบายให�ญาติ
ผูู้�ป่่วยและคัรอบคัรัวไดู�รับรู�และเข�าใจิ จิะช�วยให�ผูู้�ป่่วยไดู�รับการตอบสำนองคัวามต�องการคัรั�งสำุดูท�ายและจิากไป่อย�าง
สำงบ ญาติและคัรอบคัรัวไม�รู�สำึกติดูคั�างและมีชีวิตอยู�ต�อไป่ไดู�ภายหลังการเสำียชีวิตของคันที�เขารัก ที�สำำาคััญสำามารถี
ลดูข�อร�องเรียนระหว�างญาติและคัรอบคัรัวกับทีมสำุขภาพผูู้�ดููแลในป่ระเดู็นที�ว�า ทำาไมผูู้�ป่่วยดูีขึ�นแล�วถีึงเสำียชีวิตไดู�
2. กำรดำูแลหัลังเส่ย์ช่วิต (Bereavement Care)
การดููแลภายหลังผูู้�ป่่วยเสำียชีวิต เมื�อลมหายใจิสำุดูท�ายของผูู้�ป่่วยสำิ�นสำุดูลง ไม�คัวรรีบร�อนที�จิะบอกญาติว�า
ผูู้�ป่่วยไดู�สำิ�นชีวิตลงแล�ว ญาติมักสำังเกตและรับรู�ไดู�เอง ป่ฏิิกิริยาของญาติที�สำูญเสำียบุคัคัลที�ตนรัก ณ เวลานั�นอาจิมีคัวาม
หลากหลาย ญาติอาจิเข�าไป่กอดูผูู้�ตายหรือเขย�าตัว ร�องไห�เสำียงดูัง หรือบางคันอาจิเงียบงัน พูดูไม�ออก ไม�มีนำ�าตาหรือ
แน�นิ�งเป่็นลมล�มลง คัวรช�วยเหลือญาติดู�านสำุขภาพ ช�วยป่ฐมพยาบาลเบื�องต�น แสำดูงคัวามเสำียใจิดู�วยกับญาติของ
ผูู้�ป่่วย อาจิโอบไหล�หรือจิับมือญาติเพื�อป่ลอบโยน (พิจิารณาตามคัวามเหมาะสำมกับเพศและวัย) คัวรพูดูให�กำาลังใจิ
เพื�อให�คัลายคัวามทุกข์โศก เสำนอตัวเพื�อช�วยติดูต�อป่ระสำานงานกับญาติคันอื�นๆ ให�มาเป่็นกำาลังใจิ
เมื�อช�วยเหลือญาติให�คัลายทุกข์โศกแล�ว คัวรให�เวลาญาติในการสำัมผู้ัสำร�างกายของผูู้�เสำียชีวิตเป่็นคัรั�งสำุดูท�าย
ขณะที�ร�างกายยังมีไออุ�นอยู� แล�วจิึงคั�อยเช็ดูตัวทำาคัวามสำะอาดูศพและจิัดูสำภาพศพให�ใกล�เคัียงกับการนอนหลับให�มาก
ที�สำุดู ดู�วยการป่ิดูตา ใสำ�ฟ้ันป่ลอม ป่ิดูป่าก ถีอดูสำายยางต�างๆ ออกจิากร�างกาย ตกแต�งบาดูแผู้ลดู�วยผู้�าป่ิดูแผู้ลชุดูใหม�
หวีผู้มให�ไดู�รูป่ทรง ไขเตียงให�ศีรษะสำูงขึ�นเล็กน�อยเพื�อให�เลือดูไม�ไป่กองที�หน�า สำีผู้ิวที�หน�าจิะไดู�ไม�ดูำาคัลำ�ามากนัก และ
แต�งตัวใสำ�เสำื�อผู้�าให�ศพตามคัวามเชื�อ ทั�งนี�คัวรป่ฏิิบัติต�อศพดู�วยคัวามนุ�มนวลและคัวามเคัารพ คัวรถีามคัวามสำมัคัรใจิ
ของญาติในการมีสำ�วนร�วมในการเช็ดูทำาคัวามสำะอาดูหรือใสำ�เสำื�อผู้�าให�ผูู้�เสำียชีวิตเป่็นคัรั�งสำุดูท�าย เมื�อเตรียมสำภาพศพให�
อยู�ในสำภาพดูีแล�ว ญาติอาจิต�องการให�ลูกหลานที�ใกล�ชิดูไดู�เข�าเยี�ยมศพอีกคัรั�งเพื�อสำัมผู้ัสำและเห็นกันเป่็นคัรั�งสำุดูท�าย
ก�อนที�สำภาพศพจิะเป่ลี�ยนแป่ลงมากไป่กว�านี� ในระยะ 2-6 ชั�วโมงหลังจิากเสำียชีวิต กล�ามเนื�อทั�งหมดูจิะเริ�มแข็งตัว
(Rigor Mortis) มักจิะเริ�มที�หนังตา คัอ และบริเวณขากรรไกรก�อน โดูยป่กติระเบียบของโรงพยาบาลจิะนำาศพออก
จิากหอผูู้�ป่่วยไป่ยังสำถีานที�เก็บศพของโรงพยาบาล (Morgue or Mortuary Unit) หลังการเสำียชีวิต 2 ชั�วโมง ดูังนั�น
คัวรให�ญาติผูู้�ป่่วยไดู�มีโอกาสำใกล�ชิดูกับผูู้�เสำียชีวิตไดู�เท�าที�ต�องการในเวลาดูังกล�าว ทั�งนี�ต�องไม�ทิ�งให�ญาติที�มีคัวามใกล�ชิดู
อยู�เพียงลำาพังกับศพของผูู้�เสำียชีวิต จิะต�องมีบุคัคัลที�สำามอยู�ดู�วยเสำมอ เพื�อป่้องกันเหตุร�ายอื�นๆ ที�อาจิเกิดูขึ�นจิากการ
คัวบคัุมอารมณ์ทุกข์โศกไม�ไดู�ของญาติ
การ
การดูำาเนินการหลังผูู้�ป่่วยเสำียชีวิตดูำาเนินการหลังผูู้�ป่่วยเสำียชีวิต
หลังการเสำียชีวิตของบุคัคัลอันเป่็นที�รัก เมื�อผูู้�ป่่วยจิากไป่อย�างสำงบแล�ว การดููแลสำภาพจิิตใจิ อารมณ์คัวาม
รู�สำึกของกันและกันในระหว�างผูู้�ดููแลและญาติ เป่็นสำิ�งสำำาคััญที�จิะทำาให�สำามารถีผู้�านพ�นช�วงเวลาของคัวามทุกข์ไดู�อย�าง
สำงบและมีสำติ ในช�วงเวลายากลำาบากในชีวิต วิธิีการจิัดูการกับคัวามทุกข์จิะมีต�างๆ กันไป่ โดูยสำิ�งที�ทีมสำุขภาพ ญาติ
หรือผูู้�ดููแลต�องทำายังมีมากมายที�แม�อาจิจิะยังเศร�าเสำียใจิอยู� คัือ การดููแลร�างกายและการจิัดูการธิุระต�างๆ ในเบื�องต�น
นั�น คัรอบคัรัวและบุคัคัลใกล�ชิดูสำามารถีอยู�ข�างๆ ผูู้�ป่่วยที�เสำียชีวิตเพื�อทำาใจิไดู�ระยะหนึ�ง ขึ�นอยู�กับว�าผูู้�ป่่วยเสำียชีวิตที�
บ�านหรือที�สำถีานพยาบาลซิ่ึ�งเป่็นตัวแป่รว�าจิะมีระยะเวลาเท�าใดู จิากนั�น ผูู้�ดููแลอาจิดูำาเนินตามขั�นตอนดูังต�อไป่นี�
1. บางกรณีหรือหากมีคัวามจิำาเป่็นแพทย์อาจิต�องชันสำูตรศพผูู้�ป่่วยเพื�อหาสำาเหตุการเสำียชีวิตที�แน�ชัดู
2. คัวรกระทำาเช�นเดูียวกับผูู้�จิากไป่ยังมีชีวิตอยู� โดูยการทำาสำิ�งต�างๆ ดู�วยคัวามนุ�มนวล ให�คัวามเคัารพ
เช�นเดูียวกับขณะมีชีวิตอยู� คัวรแต�งหน�าและสำวมเสำื�อผู้�าให�มองดููคัล�ายขณะที�มีชีวิตมากที�สำุดูเหมือนสำภาพคันที�นอน
หลับสำนิท
3. จิัดูตั�งศพให�อยู�ในที�มีคัวามสำงบ
