Page 49 - แนวทางการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะท้ายฯ

การดููแลระยะใกล้เสีียชีีวิิต และการดููแลภายหลังเสีียชีีวิิต 49

บัทท่่ 5 กำรดำูแลระย์ะใกล้เส่ย์ช่วิต และกำรดำูแลภำย์หัลังเส่ย์ช่วิต

การดููแลผูู้�ป่่วยในทุกระยะมีคัวามสำำาคััญ โดูยเฉิพาะอย�างยิ�งในระยะที�ผูู้�ป่่วยใกล�เสำียชีวิตมีป่ระเดู็นในการ
ดููแลที�สำำาคััญหลายอย�างที�ไม�อาจิละเลย เพื�อเตรียมการรองรับให�ผูู้�ป่่วยไดู�ใช�เวลาช�วงสำุดูท�ายของชีวิตอย�างเต็มคัุณคั�า

งดูงาม มีคัวามหมายและสำมศักดูิ�ศรีของคัวามเป่็นมนุษย์

1. กำรดำูแลผูู้้ป่วย์ระย์ะใกล้เส่ย์ช่วิต หัร่อ กำรดำูแลเม่่อเวลำใกล้ตำย์

(Care at the Time of Death)

เป่้าหมายในการดููแลผูู้�ป่่วยระยะนี� คัือ ช�วยให�ผูู้�ป่่วยจิากไป่อย�างสำงบ ไม�ทุกข์ทรมาน คัือ การตายดูี (Good
Death) ดู�วยการป่ฏิิบัติดูังนี�

1.1 การป่ระเมินป่ัญหาและคัวามต�องการของผูู้�ป่่วย การป่ระเมินป่ัญหาและคัวามต�องการของผูู้�ป่่วย
1.1
การป่ระเมินป่ัญหาและคัวามต�องการของผูู้�ป่่วย และต�อเนื�องจิากการทำา 5 Wills กับผูู้�ป่่วยว�ายังมีป่ัญหาหรือ
ต�องการอยากทำาอะไรอีกบ�างในวาระท�ายของชีวิต ซิ่ึ�งอาจิเป่็นสำิ�งที�ผูู้�ป่่วยยังคั�างคัาใจิ เช�น บางรายอาจิต�องการพบ
ลูกหลาน หรือ บุคัคัลบางคัน จิึงมีการจิัดูหาเตรียมให�ผูู้�ป่่วยเท�าที�จิะจิัดูการไดู�
1.2 การจิัดูสำถีานที�และสำภาพแวดูล�อม (Environment) การจิัดูสำถีานที�และสำภาพแวดูล�อม (Environment) ให�ผูู้�ป่่วยมีคัวามเป่็นสำ�วนตัว มีคัวามเป่็นธิรรมชาติที�
1.2
เอื�อต�อคัวามสำุขสำบายทางกายและจิิตใจิของผูู้�ป่่วย โดูยพิจิารณาเรื�องแสำง สำี เสำียง กลิ�น และคัวามเงียบสำงบ ป่ราศจิาก
เสำียงดูังรบกวน ผูู้�ดููแลกับผูู้�ป่่วยมีระยะห�างที�เหมาะสำม ผูู้�ป่่วยสำามารถีเรียกหาไดู�เมื�อต�องการ คัวรเป่ิดูพัดูลมเบาๆ เพื�อ
ช�วยให�อากาศถี�ายเทสำะดูวก สำายลมที�พัดูสำัมผู้ัสำใบหน�าเบาๆ จิะกระตุ�นเสำ�นป่ระสำาท (Trigeminal Nerve) บริเวณ
แก�มและรอบๆ จิมูก เพื�อลดูคัวามรู�สำึกหายใจิลำาบากให�น�อยลง การพูดูนำาเพื�อให�ผูู้�ป่่วยผู้�อนคัลายดู�วยการหายใจิ

เข�าออกลึกๆ หรือการป่ฏิิบัติสำมาธิิแบบอานาป่านสำติ สำามารถีช�วยให�ผูู้�ป่่วยผู้�อนคัลาย นอกจิากนี�คัวรจิัดูท�านอนให�
เหมาะสำม โดูยอยู�ในท�าที�ผูู้�ป่่วยรู�สำึกสำบายและผู้�อนคัลายที�สำุดู
1.3 การจิัดูการอาการ (Symptom Management) การจิัดูการอาการ (Symptom Management) ถีือเป่็นเป่้าหมายหลักในการดููแลผูู้�ป่่วยระยะท�ายแบบ
1.3
ป่ระคัับป่ระคัองแบบบูรณาการ การจิัดูการอาการจิึงต�องมีคัวามยืดูหยุ�นและผู้สำมผู้สำานทั�งการจิัดูการอาการที�ใช�ยา
และไม�ใช�ยา ซิ่ึ�งสำามารถีจิัดูการไดู�อย�างมีป่ระสำิทธิิภาพ เช�น อาการป่วดู ซิ่ึ�งป่ัจิจิุบันมีแนวทางการจิัดูการอาการป่วดู
ที�ใช�กันอย�างแพร�หลายโดูยไม�ใช�ยาหรือใช�ยาเมื�อจิำาเป่็น และสำามารถีลดูอาการป่วดูไดู�อย�างมีป่ระสำิทธิิภาพ อีกทั�ง
ป่ระหยัดูคั�าใช�จิ�ายและไม�เกิดูภาวะแทรกซิ่�อน ดูังการศึกษาของศิริพร เสำมสำารและสำุรีพร ธินศิลป่์ (2552) ที�ศึกษาผู้ล

ของโป่รแกรมการจิัดูการอาการเจิ็บป่วดูดู�วยตนเอง โดูยเน�นหลักอริยสำัจิสำี�ต�อคัวามเจิ็บป่วดูในผูู้�ป่่วยมะเร็งศีรษะและ
คัอที�ไดู�รับยาเคัมีบำาบัดู พบว�าสำามารถีทำาให�คัวามเจิ็บป่วดูลดูลงไดู�
1.4
1.4 แรงสำนับสำนุนทางสำังคัม (Social Support) แรงสำนับสำนุนทางสำังคัม (Social Support) ผูู้�ดููแลและทีมสำุขภาพเป่็นป่ัจิจิัยหนึ�งที�มีผู้ลต�อคัุณภาพชีวิต
ของผูู้�ป่่วยระยะสำุดูท�าย ซิ่ึงมีการศึกษาพบว�า พฤติกรรมการดููแลของผูู้�ดููแลในคัรอบคัรัว ที�ทำาหน�าที�ช�วยเหลือในการทำา
กิจิวัตรป่ระจิำาวันนั�น สำ�งผู้ลต�อคัุณภาพชีวิตของผูู้�ป่่วยระยะสำุดูท�าย รวมทั�งการสำนับสำนุนจิากทีมบุคัลากรที�ให�การดููแล