Page 29 - แนวทางการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะท้ายฯ
P. 29
การจััดการอาการ 29
8. กำรจัดำกำรอำกำรนำอนำไม่หัลับั กระสับักระส่ำย์ ดำ้วย์ย์ำตำำรับัแผู้นำไทย์และ
ย์ำสมุนำไพร
ในผูู้�ป่่วยที�เป่็นมะเร็งท�อนำ�าดูี จิะมีอาการนอนไม�หลับซิ่ึ�งเกิดูจิากป่ิตตะกำาเริบ ในช�วงเวลา 24.00 - 02.00 น.
จิากพิษของกำาเดูา (คัวามร�อน) และในบางรายอาจิมีอาการกำาเริบในช�วงเวลาของเสำมหะสำมุฏิฐานร�วม คัือ 18.00 - 22.00 น.
จิะมีอาการอึดูอัดู แน�นท�อง นอนไม�หลับ จิากพิษของนำ�าดูี (พัทธิะและอพัทธิป่ิตตะ) และ / หรือมีอาการป่วดู มีไข�
ในเวลากลางคัืน
การดููแลรักษา
- ใช�ยามะเร็งท�อนำ�าดูี ยาสำมานฉิันท์ (วัดูคัำาป่ระมง) หรือ ใช�หญ�าใต�ใบต�มกิน ในกรณีผูู้�ป่่วยมีไข� ใช�ยาแก�ไข�
จิันทหฤทัย จิันทน์ลีลา หรือยาแก�ไข�สำันนิบาติ
- ในผูู้�ป่่วยที�มีอาการไข�ตัวเหลือง ใช�ยาสำันนิบาตเจิรียงอากาศ
9. กำรจัดำกำรอำกำรในำระบับัทำงเดำินำอำหัำรดำ้วย์ย์ำตำำรับัแผู้นำไทย์และย์ำสมุนำไพร
9.1 อาการท�องผูู้ก (Constipation) อาการท�องผูู้ก (Constipation)
9.1
พบไดู�บ�อยในกรณีผูู้�ป่่วยที�มีการใช� Opioid หรือสำาเหตุอื�นๆ ที�เกี�ยวข�องกับระบบทางเดูินอาหาร หรือ ในผูู้�ป่่วย
ติดูเตียง ลมอัมพฤกษ์ ลมอัมพาต ท�องมาน
9.1.1 การป่ระเมินและการตรวจิวินิจิฉิัย
ซิ่ักป่ระวัติ ป่ระเมินสำาเหตุ คัวามรุนแรงและระยะเวลาที�เป่็น
9.1.2 แนวทางการจิัดูการอาการท�องผูู้ก
การป่รับเป่ลี�ยนพฤติกรรมโดูยการสำื�อสำารแบบองคั์รวม และสำติในการสำื�อสำาร รับป่ระทานอาหารตามธิาตุ
หรือสำมุฏิฐาน เน�นอาหารที�มีกากใย ป่ลอดูสำารพิษ ป่รุงสำุก รับป่ระทานอาหารหรือนำ�าสำมุนไพรรสำเป่รี�ยว ดูื�มนำ�า
อย�างน�อย 1.5 - 2.0 ลิตรต�อวัน สำำาหรับผูู้�ป่่วยติดูเตียงคัวรช�วยการเคัลื�อนไหวรวมทั�งการฝ่ึกนั�ง ฝ่ึกการหายใจิโดูยใช�
กระบังลม โดูยการหายใจิเข�า - ออกลึกๆ ยาวๆ เพื�อเพิ�มการเคัลื�อนไหวกล�ามเนื�อบริเวณท�องและลำาไสำ�
การรักษาโดูยการใช�ยาระบาย เช�น ยามะขามแขก ยาชุมเห็ดูเทศ ยาตรีผู้ลา ทั�งนี�คัวรพิจิารณาร�วมกับ
การใช�ยาแผู้นป่ัจิจิุบัน และคัวรระมัดูระวังในผูู้�ป่่วยโรคัหัวใจิหรือโรคัไต
นอกจิากนี�ผูู้�ป่่วยอาจิมีอาการอื�นๆ ในระบบทางเดูินอาหาร เช�น อาการท�องอืดู ท�องเฟ้้อ และท�องเสำีย
ซิ่ึ�งสำามารถีใช�ยาสำมุนไพรตำารับในการดููแลจิัดูการอาการ
ทั�งนี� การใช�ยาสำมุนไพรตำารับหรือสำมุนไพรเดูี�ยวในการรักษาเฉิพาะโรคัหรืออาการไม�พึงป่ระสำงคั์หรืออาการ
แทรกซิ่�อนของผูู้�ป่่วย จิะใช�ยาที�มีสำรรพคัุณช�วยบรรเทา บำาบัดูรักษาอาการและเสำริมยาหลักไดู� โดูยยาที�ใช�ต�องไม�เป่็นยา
ที�มีรสำร�อนหรือเผู้็ดูร�อน ในการใช�ยาสำ�วนใหญ�คัวรเป่็นยาที�มีรสำสำุขุม สำุขุมร�อน รสำร�อนสำุขุม รสำเย็นสำุขุม หรือสำุขุมเย็น
เช�น
o อาการอ�อนเพลีย เบื�ออาหาร ให�ยาที�มีรสำสำุขุม หรือสำุขุมร�อน
o มีไข� อ�อนเพลีย ให�ยารสำสำุขุมเย็น รสำเย็นสำุขุม หรือรสำสำุขุม
o ใจิหวิว เหนื�อยง�าย อ�อนเพลีย นอนไม�หลับ ให�ยารสำสำุขุม
o อาการป่วดูจิากโรคั หรือป่วดูเมื�อย ให�ยารสำสำุขุมร�อน เพื�อให�ธิาตุลมเดูินไดู�สำะดูวก คัลายอาการ
ป่วดูเมื�อย
o อาการแน�นท�อง ลมจิุกเสำียดูแน�น ท�องอืดู ให�ยารสำร�อนสำุขุม
o อาการท�องผูู้ก ให�ยารสำสำุขุมร�อนที�มีฤทธิิ�เป่็นยาระบายหรือยาถี�าย
