Page 25 - แนวทางการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะท้ายฯ
P. 25
การจััดการอาการ 25
1.3.4 การแพทย์ทางเลือก เช�น สำมาธิิบำาบัดู ชี�กง มณีเวช สำติบำาบัดู (Mindfulness Based Therapy
and Counseling) กิจิกรรมบำาบัดู และสำวดูมต์บำาบัดู เป่็นต�น
กร
กรณีตัวอย�างณีตัวอย�าง
คันไข�ชายไทยอายุ 49 ป่ี เข�ารับการรักษาในโรงพยาบาล แพทย์เจิ�าของไข�วินิจิฉิัย มะเร็งตับระยะสำุดูท�าย-
Consult แพทย์แผู้นไทย ดููแลแบบป่ระคัับป่ระคัอง (TTM. Palliative Care) มีอาการป่วดูหลังและขาทั�ง 2 ข�าง
ท�องพอง แน�นท�อง ผูู้�ป่่วยและญาติรับทราบและเข�าใจิการดูำาเนินโรคั ลงนามป่ฏิิเสำธิการช�วยคัืนชีพใดูๆ ป่ฏิิเสำธิการ
ใช�ยากระตุ�นการทำางานของอวัยวะใดูๆ PPS SCORE = 20
การดููแลรักษา
1. สำร�างสำัมพันธิภาพที�ดูี โดูยมุ�งสำร�างคัวามสำัมพันธิ์กับผูู้�ป่่วยและญาติในคัรั�งแรกๆ ที�เข�าพบ เพื�อให�ผูู้�ป่่วยและ
ญาติเกิดูคัวามคัุ�นเคัยและคัวามสำบายใจิที�จิะบอกกล�าวข�อมูลต�างๆ อันจิะเป่็นป่ระโยชน์ต�อการดููแล เช�น คัวามกังวลใจิ
คัวามไม�สำบายใจิ และอาการเจิ็บป่่วยต�างๆ เป่็นต�น ทั�งนี�คัวรให�คัวามสำำาคััญในการแจิ�งข�าวร�าย ซิ่ึ�งมิใช�บทบาทหน�าที�
ของแพทย์แผู้นไทย ทั�งนี�ก�อนที�จิะเข�าพบผูู้�ป่่วยและญาติคัวรรับข�อมูลจิากแพทย์เจิ�าของไข� หรือ PCWN (Palliative
Care Ward Nurse) เพื�อให�เกิดูคัวามชัดูเจินในการร�วมกันวางแผู้นการดููแลรักษา
2. ใช�ยาพอก (สำูตรเย็น) พอกบริเวณท�องที�พอง คัรั�งละ 10 - 15 นาที ทุกๆ 6 ชั�วโมง
3. ใช�ยาคัรีมไพล ทาบริเวณหลังและขาทั�ง 2 ข�าง เมื�อมีอาการ
4. การสำัมผู้ัสำ (Touching)
5. สำติบำาบัดู หรือ สำมาธิิบำาบัดู หรือ การฝ่ึกสำังเกตลมหายใจิ
6. นิมนต์พระ รับสำังฆทานจิากผูู้�ป่่วยและญาติ
2. กำรจัดำกำรอำกำรเหันำ่่อย์ อ่อนำเพล่ย์ (Tiredness / Fatigue)
อาการเหนื�อย อ�อนเพลีย ในทางการแพทย์แผู้นไทย คัือ ลักษณะอาการของวาโยธิาตุหย�อน เนื�องจิากป่่วย
ดู�วยโรคัเรื�อรังร�ายแรงมานานย�อมสำ�งผู้ลต�อคัวามเสำื�อมถีอยของระบบธิาตุต�างๆ ในร�างกายโดูยตรง สำ�งผู้ลให�ผูู้�ป่่วยมี
อาการเหนื�อยง�าย อ�อนแรง อิดูโรย และหากเป่็นเช�นนี�นานเข�า จิะสำ�งผู้ลต�อคัุณภาพชีวิตของผูู้�ป่่วยและญาติต�อไป่
2.1 การป่ระเมินและการตรวจิวินิจิฉิัย
แพทย์แผู้นไทยตรวจิลักษณะโรคัและอาการ ชีพจิร เพื�อป่ระเมินคัวามรุนแรงของระยะโรคัและอาการ
(คัวามสำัมพันธิ์ของสำมุฏิฐานป่ิตตะ วาตะ เสำมหะ) และตรวจิเป่ลวกำาเดูา (อุณหภูมิหรือคัวามร�อน) เพื�อดููอาการของ
ป่ิตตะ (ธิาตุไฟ้) ร�วมกับซิ่ักป่ระวัติและตรวจิร�างกายเพื�อการวินิจิฉิัยและรักษา (ตามสำมุฏิฐานธิาตุกำาเริบ หย�อน พิการ)
2.2 การจิัดูการอาการเหนื�อย อ�อนเพลีย ดู�วยยาตำารับแผู้นไทยและยาสำมุนไพร
ตามหลักการทางเวชกรรมไทย แพทย์แผู้นไทยมีการพิจิารณาถีึงสำมุฏิฐานของผูู้�ป่่วยแต�ละราย มูลเหตุ ลักษณะ
ของธิาตุกำาเริบ หย�อน พิการ และป่ัจิจิัยอื�นๆ ที�สำ�งผู้ลต�ออาการ รวมถีึงการรักษาโดูยแพทย์แผู้นป่ัจิจิุบัน เพื�อให�การ
รักษาไม�ซิ่ำ�าซิ่�อนและไม�เกิดูอาการไม�พึงป่ระสำงคั์จิากการรักษา
แพทย์แผู้นไทยสำามารถีป่รุงยาเฉิพาะรายไดู�ตามสำมุฏิฐานของผูู้�ป่่วย แนะนำาให�พิจิารณายาตามคััมภีร์ ที�ไดู�รับ
การป่ระกาศขึ�นทะเบียนเป่็นตำารับยาแห�งชาติ
2.3 การจิัดูการอาการเหนื�อย อ�อนเพลียโดูยไม�ใช�ยาตำารับแผู้นไทยหรือยาสำมุนไพร
การดููแลเพื�อบรรเทาอาการเหนื�อย อ�อนเพลียของผูู้�ป่่วย สำามารถีใช�การฝ่ึกหายใจิในการช�วยลดูอาการเหนื�อย
โดูยคั�อยๆ ฝ่ึกให�ผูู้�ป่่วยสำังเกตลมหายใจิ คั�อยๆ หายใจิเข�า - ออก ยาวๆ ลึกๆ นานป่ระมาณ 5-10 นาที ฝ่ึกทำาชั�วโมงละ
1-2 คัรั�ง ทั�งนี�ต�องคัอยสำังเกตอาการหอบเหนื�อยว�าเพิ�มขึ�นหรือลดูลงจิากเดูิม
