Page 29 - J Trad Med 21-1-2566
P. 29
J Thai Trad Alt Med Vol. 21 No. 1 Jan-Apr 2023 9
บทน�ำและวัตถุประสงค์ จากบ้านหนองกวัง ต�าบลหนองกวัง อ�าเภอบ้านม่วง
การดูแลสุขภาพหญิงหลังคลอด ยังคงมี จังหวัดสกลนคร ที่ได้จากการท�าเกลือ “แบบตากหน้า
ความเชื่อและใช้แบบแผนการดูแลตนเองโดยอาศัย ดิน” โดยกระบวนการน�าน�้าเกลือมาตากแดดให้น�้า
[1]
ภูมิปัญญาพื้นบ้าน ซึ่งในอดีตการดูแลหลังคลอดใช้ ระเหย กระทั่งเมื่อถึงจุดอิ่มตัวของเกลือ อนุภาคของ
ค�าว่า “อยู่ไฟ” เพราะมีความสัมพันธ์กับการใช้ความ เกลือจะตกผลึกออกมา
ร้อนในการดูแลร่างกายในระยะพักฟื้นหลังคลอด
โดยจะครอบคลุมทุกกิจกรรมในการดูแล เช่น การ ระเบียบวิธีศึกษำ
นอนข้างกองไฟ ดื่มน�้าต้มสมุนไพรอุ่น ใช้อิฐเผาไฟให้ การศึกษาครั้งนี้ใช้ระเบียบวิจัยเชิงทดลอง
แดงเอาน�้าราดแล้วห่อประคบหน้าท้องให้ท้องยุบ การ (experimental research) วิธีการทางสถิติที่ใช้คือ
นวดหลังคลอด ประคบสมุนไพร การทับหม้อเกลือ การรายงานผลด้วยสถิติเชิงพรรณนา (descriptive
[2]
เป็นต้น สรุปการ “อยู่ไฟ” คือการใช้ความร้อนด้วย statistics) ได้แก่ ร้อยละ (percentage) ค่าเฉลี่ย
วิธีการต่าง ๆ ที่เป็นการน�าหรือการแผ่รังสีความร้อน (mean) ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (standard devia-
ภายนอกสู่ร่างกาย รวมถึงการรับประทานอาหารรส tion) และร้อยละการเปลี่ยนแปลง (% change)
เผ็ดร้อนด้วย เพื่อให้เกิดความร้อนภายในร่างกายของ
มารดาหลังคลอด จากการศึกษาต�าราและงานวิจัยที่ นิยำมศัพท์เฉพำะ
[3]
เกี่ยวข้องกับการทับหม้อเกลือในหญิงหลังคลอด พบ เกลือ หมายถึง เกลือสินเธาว์ที่ได้จากบ้าน
ว่าได้มีการระบุไว้ชัดเจนว่าเกลือที่น�าไปใส่ในหม้อดิน หนองกวัง ต�าบลหนองกวัง อ�าเภอบ้านม่วง จังหวัด
หรือที่เรียกได้อีกชื่อหนึ่งว่าหม้อทะนน เพื่อเป็นตัวเก็บ สกลนคร ที่ได้จากการท�าเกลือ “แบบตากหน้าดิน”
ความร้อน คือ เกลือตัวผู้ และตามต�าราการรักษาโรค โดยกระบวนการน�าน�้าเกลือมาตากแดดให้น�้าระเหย
[4]
ของแพทย์แผนไทยได้มีการแบ่งเพศตามลักษณะของ กระทั่งเมื่อถึงจุดอิ่มตัวของเกลือ อนุภาคของเกลือจะ
เกลือไว้ 2 ประเภท ได้แก่ เกลือตัวผู้กับเกลือตัวเมีย ตกผลึกออกมา
ซึ่งยังไม่มีรายงานที่ระบุแน่ชัดว่า เหตุใดต้องเป็นเกลือ เกลือตัวผู้ หมายถึง เกลือสินเธาว์ที่ได้จากบ้าน
ตัวผู้เท่านั้น หรือบางต�าราไม่ได้เฉพาะเจาะจงว่าเป็น หนองกวัง ต�าบลหนองกวัง อ�าเภอบ้านม่วง จังหวัด
เกลือตัวผู้ กล่าวเพียงแต่ว่าให้ใช้เกลือหรือเม็ดเกลือ สกลนคร เป็นลักษณะสัณฐานวิทยาของเกลือตาม
เป็นตัวเก็บความร้อนในหม้อทะนน ต�าราการแพทย์แผนไทย ซึ่งมีลักษณะเป็นเม็ดโต ยาว
จากเหตุผลดังกล่าวข้างต้น การศึกษานี้จึงมี มีปลายแหลม และมีรูปร่างเหลี่ยม ได้รับการตรวจ
วัตถุประสงค์ที่จะศึกษาคุณสมบัติและเปรียบเทียบ สอบและยืนยันจากผู้ประกอบวิชาชีพการแพทย์แผน
การเก็บความร้อนของเกลือตัวผู้กับตัวเมีย เพื่อ ไทย สาขาเภสัชกรรมไทย (ภาพที่ 1)
เป็นการหาค�าตอบให้กับองค์ความรู้ด้านการแพทย์ เกลือตัวเมีย หมายถึง เกลือสินเธาว์ที่ได้จากบ้าน
แผนไทยเกี่ยวกับการใช้เกลือส�าหรับทับหม้อเกลือ หนองกวัง ต�าบลหนองกวัง อ�าเภอบ้านม่วง จังหวัด
ซึ่งเกลือที่น�ามาศึกษาครั้งนี้ คือ เกลือสินเธาว์ที่ได้ สกลนคร เป็นลักษณะสัณฐานวิทยาของเกลือตาม
