Page 27 - J Trad Med 21-1-2566

วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก Journal of Thai Traditional & Alternative Medicine
ปีที่ 21 ฉบับที่ 1 มกราคม-เมษายน 2566 Vol. 21 No. 1 January-April 2023

นิพนธ์ต้นฉบับ

การเปรียบเทียบคุณสมบัติของเกลือตัวผู้กับเกลือตัวเมีย โดยหลักการทับหม้อเกลือ

นพดล หงษ์สุวรรณ , รัตนา อินทเกตุ , สุดาภรณ์ มนทะชาติ , จิรัชญา ลีฝ้าย ‡
†
*,§
*
* สาขาวิชาแพทย์แผนไทย คณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน วิทยาเขตสกลนคร ตำาบลพังโคน อำาเภอพังโคน
จังหวัดสกลนคร 47160
† บริษัท ยูแทคไทย จำากัด แขวงบางนาใต้ เขตบางนา กรุงเทพมหานคร 10260
‡ โรงพยาบาลปลาปาก ตำาบลปลาปาก อำาเภอปลาปาก จังหวัดนครพนม 48160
§ ผู้รับผิดชอบบทความ: noppadol.ho@rmuti.ac.th

บทคัดย่อ
การทับหม้อเกลือในหญิงหลังคลอดมีการระบุไว้ว่า ให้น�าเกลือตัวผู้ใส่ในหม้อดินหรือที่เรียกได้อีกชื่อหนึ่งว่า
หม้อทะนน เพื่อเป็นตัวเก็บความร้อน และตามต�าราการรักษาโรคของแพทย์แผนไทยได้มีการแบ่งเพศตามลักษณะ
ของเกลือไว้ 2 ประเภทด้วยกัน ได้แก่ เกลือตัวผู้กับเกลือตัวเมีย แต่ยังไม่พบรายงานฉบับใดที่ระบุแน่ชัดว่า เหตุใด
ต้องใช้เกลือตัวผู้เท่านั้นในการทับหม้อเกลือ หรือบางต�าราไม่ได้เฉพาะเจาะจงว่าเป็นเกลือตัวผู้ การศึกษาครั้งนี้ จึงมี
วัตถุประสงค์ ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาคุณสมบัติในการเก็บความร้อนของเกลือสินเธาว์ตัวผู้กับตัวเมีย 2) เพื่อเปรียบเทียบ
คุณสมบัติการเก็บความร้อนของเกลือสินเธาว์ตัวผู้กับตัวเมีย วิธีการศึกษา วัดขนาดและชั่งน�้าหนักของหม้อทะนน
เพื่อคัดเลือกขนาดหม้อทะนนให้มีความใกล้เคียงกันมากที่สุด ท�าการวัดขนาดและชั่งน�้าหนักของเม็ดเกลือสินเธาว์
ตัวผู้กับเกลือตัวเมียก่อนและหลังการทดลอง เพื่อศึกษาการเปลี่ยนแปลงขนาดของเม็ดเกลือ ทดสอบความสามารถ
ในการเก็บความร้อนของเกลือสินเธาว์ตัวผู้กับเกลือตัวเมีย โดยน�าเกลือสินเธาว์ตัวผู้และตัวเมียใส่ลงในหม้อทะนน
อย่างละ 3 ใบ ให้มีความหนาแน่นของเกลือในหม้อแต่ละใบมีความหนาแน่นของเกลือที่ 0.8 g/cm จับเวลา 5 นาที
3
หลังจากตั้งเตาไฟฟ้าให้ได้อุณหภูมิ 300 องศาเซลเซียส น�าหม้อทะนนที่ใส่เกลือขึ้นตั้ง จับเวลาจนเกลือสุก จากนั้นยก
หม้อทะนนออกมาวางบนสมุนไพรที่เตรียมไว้แล้วห่อผ้าทันที บันทึกอุณหภูมิ ระยะเวลาที่เกลือสุก และบันทึกข้อมูล
ของอุณหภูมิของเกลือในหม้อทะนนตั้งแต่ห่อผ้าดิบเสร็จจนถึงอุณหภูมิห้องขณะท�าการทดลอง จากนั้นน�าหม้อเกลือ
ไปให้ความร้อนจนเกลือสุกอีกครั้ง ท�าเช่นนี้ซ�้ากันจนครบ 5 รอบ ผลการศึกษา พบว่าขนาดและปริมาตรของเม็ดเกลือ
สินเธาว์ตัวผู้กับตัวเมียโดยสังเขป มีขนาดเล็กลงหลังจากให้ความร้อน ด้านอุณหภูมิที่ท�าให้เกลือสุกของเกลือสินเธาว์
ตัวผู้ ใช้อุณหภูมิความร้อนที่สูงกว่าเกลือตัวเมีย โดยอุณหภูมิเฉลี่ยทั้ง 5 รอบ ที่ท�าเกลือสินเธาว์ตัวผู้กับเกลือตัวเมียสุก
อยู่ที่ 106.49 ± 2.76 และ 61.42 ± 4.49 องศาเซลเซียส ตามล�าดับ และพบว่าระยะเวลาที่ท�าให้เกลือสินเธาว์ตัวผู้กับตัว
เมียสุก ในรอบที่ 1-5 ใช้ระยะเวลาเพิ่มมากขึ้น ผลการทดลองความสามารถในการเก็บความร้อน พบว่าเกลือสินเธาว์
ตัวผู้เก็บความร้อนได้ดีกว่าเกลือสินเธาว์ตัวเมีย และความสามารถในการเก็บความร้อน ในรอบที่ 1-5 ของเกลือทั้ง
2 ชนิด ลดลง สรุปผลการศึกษา เกลือสินเธาว์ตัวผู้มีคุณสมบัติในการเก็บความร้อนได้ดีกว่าเกลือสินเธาว์ตัวเมีย ซึ่ง
เป็นข้อมูลที่สนับสนุนองค์ความรู้การแพทย์แผนไทยในการทับหม้อเกลือที่ระบุว่า “ให้น�าเกลือตัวผู้มาใช้ในการทับ
หม้อเกลือและใช้เพียงครั้งเดียว”
ค�ำส�ำคัญ: เกลือ, เกลือสินเธาว์, เกลือสินเธาว์ตัวผู้, เกลือสินเธาว์ตัวเมีย

Received date 24/09/21; Revised date 18/01/22; Accepted date 05/04/23

7