Page 87 - คู่มือการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบประคับประคอง(Palliative Care) แบบบูรณาการ

86 คู่มือการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบประคับประคอง (Palliative Care)

กรรมวิธีของการศึกษายาแผนปัจจุบัน ท�าให้มั่นใจและผู้ป่วยมีความสะดวกในการรับประทานยา และสามารถพกพา
สะดวกในการเดินทาง ซึ่งคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มีเป้าหมายที่จะศึกษาวิจัยต่อยอดการศึกษา
ต�ารับยาแก้มะเร็งของวัดค�าประมงในระดับคลินิกต่อไป
หมายเหตุ ต�ารับยายอดมะเร็งของอโรคยศาลวัดค�าประมง ได้มีการปรับรูปแบบให้ใช้สะดวกขึ้นเพื่อใช้ในผู้ป่วย

ที่ไม่สามารถเตรียมยาได้เมื่อกลับบ้านจะได้รับยาในรูปยาเม็ดซึ่งผลิตและควบคุมคุณภาพจาก
คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ตั้งแต่ปี 2552 เป็นต้นมาจนทุกวันนี้

2. ต�ารับยาสมานฉันท์
ต�ารับยาสมานฉันท์ เป็นต�ารับยาที่ใช้รักษาผู้ป่วยมะเร็งตับและท่อน�้าดีที่อโรคยศาลวัดค�าประมง ประกอบด้วย
สมุนไพรจ�านวน 10 ชนิด คือ ก�าลังเสือโคร่ง ม้ากระทืบโรง ช้างน้าว กระจ้อนเน่า ตะไคร้ต้น ขันทองพยาบาท ย่านาง
แดง ฝางแดง ฟ้าทะลายโจร และแฮ่ม โดยขนาดรับประทานในรูปแบบยาต้ม ประมาณ 1 แก้วกาแฟ รับประทาน
ก่อนอาหาร วันละ 3 ครั้ง น�าโดย ดร.ศรีโสภา เรืองหนู และ รศ.ดร.ภญ.อรุณพร อิฐรัตน์ คณะแพทยศาสตร์

มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ได้ด�าเนินงานวิจัย ตั้งแต่การสกัด การควบคุมคุณภาพทางเภสัชต�ารับ และฤทธิ์ทาง
เภสัชวิทยาฆ่าเซลล์มะเร็งเพาะเลี้ยง และมีเป้าหมายที่จะศึกษาวิจัยต่อยอดไปจนถึงงานวิจัยทางคลินิกเช่นกัน
ผลวิจัยที่ด�าเนินการแล้วเสร็จ ในส่วนของการสกัด พบว่า สารสกัดน�้าของต�ารับ มีปริมาณ 6.58% น�้าหนักโดย
น�้าหนักเมื่อเทียบกับวัตถุดิบ และ สารสกัดเอทานอลของต�ารับ มีปริมาณ 3.7% น�้าหนักโดยน�้าหนัก จากการศึกษา
ฤทธิ์ฆ่าและยับยั้งการเจริญของเซลล์มะเร็งล�าไส้ใหญ่ส่วนปลายชนิด SW480 และล�าไส้ใหญ่ชนิด LS174T มะเร็งตับ
ชนิด HepG2 และมะเร็งท่อน�้าดีชนิด KKU-M156 พบว่า สารสกัดชั้นเอทานอลของต�ารับมีฤทธิ์ฆ่าและยับยั้ง
การเจริญของเซลล์มะเร็งในระดับปานกลางต่อเซลล์มะเร็งตับ HepG2 และมะเร็งท่อน�้าดี KKU-M156 โดยมีค่า

IC เท่ากับ 41.7 g/mL และ 33.1 g/mL ตามล�าดับ และมีฤทธิ์น้อยต่อเซลล์มะเร็ง SW480 และ LS174T
50
มีค่า IC มากกว่า 50 g/mL ส่วนสารสกัดชั้นน�้ามีฤทธิ์น้อย มีค่า IC ต่อทุกเซลล์มะเร็งที่ทดสอบ มากกว่า
50
50
50 g/mL เช่นเดียวกัน ส�าหรับพืชเดี่ยวที่เป็นส่วนประกอบของต�ารับ พบว่า สารสกัดชั้นเอทานอลของฝางแดง
และฟ้าทะลายโจรมีฤทธิ์ที่ดีต่อมะเร็งทุกชนิด โดยมีค่า IC ต่อเซลล์มะเร็งเพาะเลี้ยงทุกชนิดที่ทดสอบ น้อย
50
กว่า 30 g/mL ฝางแดงชั้นเอทานอลมีฤทธิ์ดีที่สุดต่อเซลล์มะเร็งล�าใส้ใหญ่ชนิด SW480 โดยมีค่า IC เท่ากับ
50
4.84 g/mL ตามด้วยมะเร็งท่อน�้าดี KKU-M156 IC เท่ากับ 5.36 g/mL สารสกัดชั้น เอทานอลของฟ้าทะลายโจร
50
มีฤทธิ์ที่ดีต่อเซลล์มะเร็งล�าใส้ใหญ่ชนิด SW480 และมะเร็งตับ HepG2 โดยมีค่า IC เท่ากับ 14.65 g/mL และ
50
11.34 g/mL ตามล�าดับ นอกจากนี้ยังได้ทดสอบฤทธิ์ทางชีวภาพที่เกี่ยวข้องกับมะเร็ง อาทิเช่น ฤทธิ์ต้านการอักเสบ
ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ พบว่ายาสมานฉันท์มีฤทธิ์ลดการอักเสบแบบเรื้อรังและมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระได้ดี จากการศึกษา

ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาฆ่าและยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง เป็นการพิสูจน์เบื้องต้นในระดับหนึ่งว่า ต�ารับยา
สมานฉันท์เป็นต�ารับยาที่มีฤทธิ์ต่อมะเร็งตับและท่อน�้าดี อย่างไรก็ตามคณะวิจัยของคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัย
ธรรมศาสตร์ ก�าลังด�าเนินงานวิจัยต่อยอด ทั้งการศึกษาฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาอื่นๆ การศึกษาองค์ประกอบทางเคมี
การพัฒนา chemical fingerprint รวมถึงการควบคุมคุณภาพต�ารับยาตามมาตรฐานเภสัชต�ารับ และมีเป้าหมาย
ที่จะผลิตเป็นผลิตภัณฑ์ยาเม็ดหรือแคปซูลเพื่อใช้ในผู้ป่วย และศึกษาวิจัยเชิงคลินิกต่อไป

3. ต�ารับยาน�้าสาบาน

ต�ารับยาน�้าสาบาน แรกเริ่มเป็นต�ารับยาที่ใช้ในผู้ป่วยเพื่อล้างพิษในตับและเลือด ช่วยกระตุ้นให้ผู้ป่วย
รับประทานอาหารได้ และสามารถลดความเจ็บปวดของผู้ป่วยมะเร็งตับได้อย่างดี และจากการติดตามผู้ป่วยมะเร็งตับ
และท่อน�้าดีที่รับประทานยาต�ารับน�้าสาบานพบว่า ท�าให้นอนหลับได้ดี และมีอาการดีขึ้นไม่ทุรุนทุราย คณะวิจัย
จากศูนย์ความเป็นเลิศทางการวิจัยแพทย์แผนไทยประยุกต์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ น�าโดย
รศ.ดร.ภญ.อรุณพร อิฐรัตน์ จึงได้ด�าเนินการศึกษาวิจัยต�ารับนี้ โดยการศึกษาฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาในการฆ่าและ
ยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งตับ มะเร็งท่อน�้าดี และมะเร็งล�าไส้ พบว่า ต�ารับยาน�้าสาบาน มีฤทธิ์ที่ดี
ในการฆ่าเซลล์มะเร็งตับชนิด HepG2 มะเร็งท่อน�้าดีชนิด KKU-M156 และมะเร็งล�าไส้ใหญ่ส่วนปลาย SW480 โดยมี