Page 27 - ชุดตำราภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยฉบับอนุรักษ์ ตำรับยาแผนไทยของชาติที่เข้าตัวยากัญชา
P. 27
กำรคัดเลือกวัตถุดิบกัญชำ
การคัดเลือกวัตถุดิบกัญชาเพื่อน�ามาเป็นส่วนประกอบในต�ารับยา จากการสืบค้นตามคัมภีร์ ต�าราการแพทย์
แผนไทย ไม่พบการระบุรายละเอียดที่แน่ชัดว่าจะต้องใช้กัญชาสายพันธุ์ใด ลักษณะภายนอกเป็นอย่างไร อายุพืช
เท่าใด แต่จากการสอบถามหมอพื้นบ้านและผู้เชี่ยวชาญทางด้านแพทย์แผนไทยได้ให้ข้อมูลว่า ใบกัญชาที่จะน�ามาใช้
ในการปรุงยาต้องใช้ใบกัญชาเพสลาด หมายถึง ใบกัญชาที่ไม่อ่อนหรือแก่จนเกินไป ซึ่งแต่เดิมหมอพื้นบ้าน
จะใช้วิธีการเด็ดใบกัญชามาชิมรสก่อนที่จะน�าเด็ดไปปรุงยาต่อไป ในส่วนของช่อดอกเพศเมีย หรือ กะหลี่กัญชา
จะสังเกตจากลักษณะภายนอก ได้แก่ ช่อดอกเป็นรูปหัวนกเค้า มีขน เป็นสีน�้าตาลประมาณครึ่งหนึ่งของช่อดอกทั้งหมด
ก็สามารถน�ามาใช้ปรุงยาได้
การคัดเลือกวัตถุดิบกัญชาเพื่อน�ามาใช้ในการเตรียมต�ารับยาแผนไทยเข้ากัญชา โดยอาศัยองค์ความรู้
จากหมอพื้นบ้านผนวกกับข้อมูลอ้างอิงตามหลักวิทยาศาสตร์ ได้ดังนี้
ช่อดอกกัญชา
คัดเลือกช่อดอกเพศเมียกัญชาจากแปลงปลูกที่มีอายุประมาณ ๔ เดือน เป็นช่อดอกเพศเมียที่ไม่มี
การผสมพันธุ์จนเกิดเป็นเมล็ด เมื่อส่องด้วยแว่นขยายพบว่าขนต่อม (Glandular trichome) เปลี่ยนเป็น
สีอ�าพัน (Amber) มากกว่าร้อยละ ๕๐ โดยเซลล์ขนจะเริ่มต้นจากลักษณะใส เป็นสีขาวขุ่น แล้วเปลี่ยนเป็นสีน�้าตาล
และพบเกสรเพศเมีย (Pistil) เปลี่ยนจากใสเป็นสีอ�าพัน มากกว่าร้อยละ ๕๐ มีกลิ่นหอม มีสภาพไม่เปียกชื้น
ไม่มีร่องรอยการถูกท�าลายจากโรคพืช
ภาพที่ 6 (ก., ข.) เซลล์ขน (Glandular trichome), (ค.) ช่อดอกเพศเมียสด
-ธ- ชุดต�ำรำภูมิปัญญำกำรแพทย์แผนไทย ฉบับอนุรักษ์: ต�ำรับยำแผนไทยของชำติที่เข้ำตัวยำกัญชำ
