Page 31 - ชุดตำราภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยฉบับอนุรักษ์ ตำรับยาแผนไทยของชาติที่เข้าตัวยากัญชา
P. 31
ยาน�้ามันสนั่นไตรภพ
ยาน�้ามันสนั่นไตรภพ เป็นต�ำรับยำอยู่ในศิลำจำรึกวัดรำชโอรสำรำมรำชวรวิหำร ซึ่งมีควำมส�ำคัญ
ทำงประวัติศำสตร์ กล่ำวคือ พระบำทสมเด็จพระนั่งเกล้ำเจ้ำอยู่หัว (รัชกำลที่ ๓) เมื่อครั้งยังทรงด�ำรงพระรำชอิสริยยศ
เป็นพระเจ้ำลูกยำเธอกรมหมื่นเจษฎำบดินทร์ เมื่อเดือน ๑๑ ปีมะโรง พ.ศ. ๒๓๖๓ ทรงเป็นแม่ทัพคุมทหำร
ไปตั้งทัพอยู่ที่เมืองกำญจนบุรี พระองค์ได้เสด็จยำตรำทัพออกจำกกรุงเทพมหำนคร เส้นทำงยำตรำทัพได้ผ่ำนคลอง
บำงกอกใหญ่เข้ำคลองด่ำน เมื่อเสด็จถึงวัดจอมทอง หรือวัดรำชโอรสำรำมรำชวรวิหำร อันเป็นวัดโบรำณ ก็เสด็จ
หยุดประทับแรมที่หน้ำวัดและได้ทรงกระท�ำพิธีเบิกโขลนทวำรตำมลักษณะพิชัยสงครำม ณ วัดนี้ ในพิธีดังกล่ำวนี้
ได้ทรงอธิษฐำนขอให้เสด็จไปรำชกำรทัพครำวนี้หำกประสบควำมส�ำเร็จและเสด็จกลับมำโดยสวัสดิภำพจะสร้ำงวัด
ถวำยให้ใหม่ ครั้นเสด็จกลับถึงพระนครแล้ว ก็ทรงเริ่มปฏิสังขรณ์วัดจอมทองใหม่ทั้งหมด ได้เสด็จมำประทับคุมงำน
และตรวจตรำกำรก่อสร้ำงด้วยพระองค์เอง แล้วถวำยเป็นพระอำรำมหลวง ในส่วนที่เกี่ยวข้องกับกำรแพทย์แผนไทย
พระองค์ได้ให้เหล่ำนักปรำชญ์รวบรวมและคัดเลือกสรรพควำมรู้ด้ำนกำรแพทย์แผนไทยส่วนหนึ่งมำจำรึกประดับ
เป็นแผ่นหินอ่อน สีเทำรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสขนำดกว้ำงยำว ด้ำนละ ๓๓ เซนติเมตร ติดประดับอยู่ที่ผนัง
ด้ำนนอกของระเบียงพระวิหำรพระพุทธไสยำสน์และผนังศำลำรำยหน้ำพระอุโบสถวัดรำชโอรสำรำมรำชวรวิหำร
ต�ำรำดังกล่ำวประกำศก�ำหนดให้เป็นต�ำรับยำแผนไทยของชำติหรือต�ำรำกำรแพทย์แผนไทยของชำติ ตำมประกำศ
กระทรวงสำธำรณสุข เรื่อง กำรประกำศก�ำหนดต�ำรำกำรแพทย์แผนไทยของชำติและต�ำรับยำแผนไทยของชำติ
(ฉบับที่ 3) พ.ศ. ๒๕59 ลงประกำศรำชกิจจำนุเบกษำ เล่ม ๑๓3 ตอนพิเศษ 93 ง วันที่ 22 เมษำยน ๒๕59
ยำน�้ำมันสนั่นไตรภพ ประกอบด้วย ใบกะเพรำ ใบแมงลัก ผักเสี้ยนผี กระชำย กัญชา พริกไทย หอมแดง หญ้ำไซ
เกลือสมุทร ลูกคัดเค้ำ ต�ำเอำน�้ำสิ่งละทะนำน น�้ำมันงำทะนำนหนึ่งหุงคงแต่น�้ำมัน เอำลูกจันทน์ กระวำน กำนพลู
เทียนด�ำ เทียนขำว กำรบูร สิ่งละ ๑ สลึง บดปรุงลงในน�้ำมัน จึงเอำมำทำท้องรีดเสียให้ได้ ๓ วันก่อน แล้วจึงกิน
น�้ำมันนี้ ๓ วัน สรรพคุณ แก้กล่อนกษัยทั้งปวง ครอบดำนทุกประกำร นอกจำกนี้ยังพบต�ำรับยำน�้ำมันสนั่นไตรภพ
ที่มีกำรคัดลอกในเอกสำรโบรำณเล่มอื่น ๆ เช่น
❀ ศิลำจำรึกวัดพระเชตุพนวิมลมังคลำรำม (วัดโพธิ์)
❀ เอกสำรโบรำณประเภทหนังสือสมุดไทยด�ำ เลขที่ 1000 ชื่อ คัมภีร์กษัย เล่ม 1
❀ เอกสำรโบรำณประเภทหนังสือสมุดไทยด�ำ เลขที่ 6 ชื่อ สมุดกระไสยโรค เล่ม ๘ ประวัติ สมบัติเดิม
ของหอสมุดแห่งชำติ
❀ เอกสำรโบรำณประเภทหนังสือสมุดไทยด�ำ เลขที่ 7 ชื่อ คัมภีร์กระไสย เล่ม 1 ประวัติ ได้มำจำก
กระทรวงธรรมกำร วันที่ 10 มิถุนำยน พ.ศ. 2480
❀ เอกสำรฉบับคัดลอกและพิมพ์เผยแพร่ ชื่อแพทย์ศำสตร์สงเครำะห์ เล่ม 2 พระยำพิศณุประสำทเวช
ร.ศ. ๑๒6 พระยำพิศณุประสำทเวช (คง ถำวรเวช) อำจำรย์ผู้เชี่ยวชำญด้ำนกำรแพทย์แผนไทย
ของรำชแพทยำลัยและผู้จัดกำรโรงเรียนเวชสโมสรได้ริเริ่มจัดพิมพ์เมื่อ พ.ศ. 2450 โดยได้รับ
พระอนุญำตจำกสมเด็จพระเจ้ำบรมวงศ์เธอ กรมพระยำด�ำรงรำชำนุภำพ
❀ เอกสำรฉบับคัดลอกและพิมพ์เผยแพร่ ชื่อเวชสำตร์วัณ์ณนำ รวบรวมโดย พระยำประเสริฐสำรทด�ำรง
(หนู) แพทย์กรมหมอยำ ฝ่ำยพระรำชวังบวร และเป็นแพทย์ใหญ่ ประจ�ำโรงศิริรำชพยำบำล
เวชสำตร์วัณ์ณนำ จัดพิมพ์ครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. 2450 จัดพิมพ์โดยนำยสุ่ม วรกิจพิศำล เป็นบุตร
ของพระยำประเสริฐสำรทด�ำรง (หนู) พิมพ์ครั้งแรก จ�ำนวน 500 เล่มเท่ำนั้น
2 ชุดต�ำรำภูมิปัญญำกำรแพทย์แผนไทย ฉบับอนุรักษ์: ต�ำรับยำแผนไทยของชำติที่เข้ำตัวยำกัญชำ
