Page 43 - แนวทางการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะท้ายฯ
P. 43
การดููแลผูู้�ป่่วยระยะท้�ายแบบป่ระคัับป่ระคัองแบบบูรณาการตามหลักธรรมานามัย 43
o ผู้ลไม� ที�มีรสำหวานจิัดู ร�อนจิัดู เย็นจิัดู หรือฝ่าดูจิัดู เช�น
ขนุน ละมุดู ทุเรียน กล�วยไข� กล�วยหอม - มีรสำหวาน ทำาให�เกิดูอาการท�องอืดู เกิดูกรดูแก�สำ
แตงโม แตงไทย แคันตาลูป่ - ผู้ลไม�รสำเย็น เกิดูอาการท�องอืดู อาหารไม�ย�อย
ลำาใย - รสำหวานจิัดู ทำาให�ร�อนภายใน
ฝ่รั�ง - รสำฝ่าดู เกิดูอาการท�องอืดู อาหารไม�ย�อย
กล�าวโดูยสำรุป่ การใช�ยาสำมุนไพรและอาหารในการดููแลผูู้�ป่่วยมะเร็งมีหลักการเดูียวกัน คัือ การป่รับสำมดูุล
ของร�างกาย โดูยถี�ายของเสำียหรืออาหารเก�า (กรีสำัง) ซิ่ึ�งเป่็นธิาตุดูินที�เป่็นบ�อเกิดูของโรคั การรับป่ระทานอาหารใหม�
(อุทริยัง) ที�มีฤทธิิ�ช�วยให�มะเร็งถีูกทำาลายไดู� การแป่ลงให�อาหารเป่็นยาเพื�อเพิ�มภูมิต�านทานให�ร�างกาย การใช�รสำยา
และอาหารแบบผู้สำมผู้สำานที�ไม�ขัดูกัน และจิะต�องบำารุงดูวงจิิต หัวใจิหรือหทัยวัตถีุ ให�เข�มแข็ง ดู�วยการใช�สำมาธิิและ
ยาหอมบำารุงหัวใจิช�วยให�นอนหลับไดู�ดูี
2.2 การดููแลกิจิวัตรป่ระจิำาวันที�จิำาเป่็นของผูู้�ป่่วย ไดู�แก� การดููแลกิจิวัตรป่ระจิำาวันที�จิำาเป่็นของผูู้�ป่่วย ไดู�แก�
2.2
1) การดููแลคัวามสำะอาดูช�องป่ากและฟ้ัน การดููแลคัวามสำะอาดูช�องป่ากและฟ้ัน คัวรทำาคัวามสำะอาดูช�องป่ากและฟ้ันก�อนรับป่ระทานอาหารเช�า
1)
หลังรับป่ระทานอาหารทุกคัรั�ง และก�อนเข�านอน
2)
2) การดููแลคัวามสำะอาดูร�างกาย การดููแลคัวามสำะอาดูร�างกาย ลำาตัว ผู้ิวหนัง เล็บ อวัยวะขับถี�าย บริเวณที�อับชื�น เสำื�อผู้�าเคัรื�องนุ�งห�ม
ให�สำะอาดู ช�วยให�ผูู้�ป่่วยรู�สำึกสำดูชื�น สำบายตัว การดููแลดูวงตาเพื�อป่้องกันดูวงตาแห�ง ดููแลเช็ดูจิมูกให�สำะอาดูไม�มี
สำิ�งอุดูตัน และหมั�นเช็ดูทำาคัวามสำะอาดูบริเวณหู เพื�อป่้องกันแผู้ลกดูทับในรายที�ต�องนอนตะแคังนาน
3) การดููแลเรื�องการขับถี�าย 3) การดููแลเรื�องการขับถี�าย ผูู้�ป่่วยระยะท�ายมักพบป่ัญหาการขับถี�าย คัวรป่ระเมินหาสำาเหตุ เช�น เกิดูจิาก
สำาเหตุของโรคั อาหาร การออกกำาลังกาย การดูื�มนำ�า ที�สำำาคััญคัือ กลั�นอุจิจิาระ-ป่ัสำสำาวะไม�ไดู� บางรายจิำาเป่็นต�องสำวม
กางเกงผู้�าอ�อมหรือแผู้�นรองซิ่ับ คัวรทาคัรีมที�มีคัุณสำมบัติกันนำ�าหรือลดูการระคัายเคัืองเพื�อป่้องกันการเกิดูแผู้ลจิาก
ป่ัสำสำาวะกัดูกร�อนผู้ิวหนังบริเวณรอบอวัยวะเพศและทวารหนัก ทำาคัวามสำะอาดูผู้ิวหนังบริเวณนั�นให�แห�งและสำะอาดู
เสำมอ และเป่ลี�ยนกางเกงผู้�าอ�อมหรือแผู้�นรองซิ่ับทุก 1-2 ชั�วโมง โดูยไม�รบกวนเวลาพักผู้�อนของผูู้�ป่่วย ในรายที�จิำาเป่็น
ต�องใสำ�สำายท�อทางเดูินป่ัสำสำาวะ คัวรตรวจิสำอบสำายระบายไม�ให�พับงอ สำายป่ัสำสำาวะต�องอยู�ตำ�ากว�าระดูับร�างกายของ
ผูู้�ป่่วย เพื�อช�วยให�ป่ัสำสำาวะไหลลงถีุงไดู�สำะดูวก และเทป่ัสำสำาวะในถีุงทิ�ง วันละ 2 - 3 คัรั�ง พร�อมทั�งสำังเกตลักษณะสำี
และบันทึกป่ริมาณ
4) การดููแลเรื�องการเคัลื�อนไหวและการป่้องกันแผู้ลกดูทับ การดููแลเรื�องการเคัลื�อนไหวและการป่้องกันแผู้ลกดูทับ เมื�อโรคัลุกลามมากขึ�น การทำางานของ
4)
อวัยวะต�างๆจิะลดูลง ผูู้�ป่่วยระยะท�ายจิะมีการเคัลื�อนไหวร�างกายลดูลง หรือไม�สำามารถีเคัลื�อนไหวร�างกายไดู� ผูู้�ดููแล
จิึงมีบทบาทในการช�วยเหลือดูังนี�
การดููแลเรื�องการเคัลื�อนไหวแลเรื�องการเคัลื�อนไหว
การดูู
- กรณีผูู้�ป่่วยยังพอเคัลื�อนไหวร�างกายไดู� คัวรกระตุ�นให�ผูู้�ป่่วยเคัลื�อนไหวร�างกายหรือออกกำาลังกายเบาๆ
- กรณีผูู้�ป่่วยไม�สำามารถีเคัลื�อนไหวร�างกายไดู� คัวรช�วยป่รับเป่ลี�ยนอิริยาบถี โดูยหมุนเวียนท�านอน สำลับกัน
อย�างน�อยทุก 2 ชั�วโมง หรือช�วยขยับแขนขาดู�วยการช�วยจิับยืดูหรืองอบริเวณข�อพับต�างๆ เพื�อป่้องกันการหดูเกร็ง
กระตุกของกล�ามเนื�อหรือเอ็นยืดู
การดููแลป่้องกันแผู้ลกดูทับแลป่้องกันแผู้ลกดูทับ
การดูู
- การป่ระเมินภาวะเสำี�ยง ผูู้�ป่่วยระยะท�าย ผู้ิวหนังจิะมีคัวามเสำี�ยงต�อการเกิดูแผู้ลกดูทับ (Skin and Pressure
Sore) ไดู�ง�ายโดูยเฉิพาะสำ�วนของร�างกายที�สำัมผู้ัสำที�นอนตลอดูเวลา เช�น สำ�นเท�า สำะโพก แก�มก�นและข�อศอก ในผูู้�ป่่วย
ที�ถีูกจิำากัดูอยู�บนเตียงนอน การป่ระเมินโดูยใช�แบบป่ระเมินภาวะเสำี�ยงต�อการเกิดูแผู้ลกดูทับ (Barden Score) แล�ว
ให�การดููแลตามคัะแนนจิากการป่ระเมิน เช�น คัวรพลิกตัวเป่ลี�ยนท�านอนให�ผูู้�ป่่วยบ�อยๆ ทุก 2 ชั�วโมง หรือตามสำภาพ
ผูู้�ป่่วย คัวรใช�ผู้�าขวางเตียงช�วยในการพลิกตัว โดูยไม�ลากตัวผูู้�ป่่วยเพราะจิะทำาให�ผู้ิวหนังเป่็นแผู้ลถีลอก
