Page 38 - แนวทางการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะท้ายฯ

38 แนวทางการดููแลผูู้�ป่่วยมะเร็งระยะท�ายแบบป่ระคัับป่ระคัองแบบบูรณาการ

4. ใบหน�าหัวเราะ ยกแขนขึ�นระดูับใบหน�า ขยับนิ�วคัล�ายเล�นเป่ียโน หายใจิเข�าและเป่ล�งเสำียงหัวเราะ
“เอ”
“เอ” ขยับนิ�ว เคัลื�อนไหวร�างกาย คัล�ายท�าแหย�เดู็กๆ นอกจิากจิะไดู�ฝ่ึกกล�ามเนื�อมัดูเล็กที�นิ�วมือแล�ว ท�านี�ยังช�วยฝ่ึก
บริหารสำมองดู�วย

1.2 การดููแลดู�านจิิตวิญญาณ (Spiritual Care) การดููแลดู�านจิิตวิญญาณ (Spiritual Care)
1.2
การดููแลดู�านจิิตวิญญาณเป่็นอีกดู�านหนึ�งที�สำำาคััญที�สำุดูและมีผู้ลต�อทั�งทางร�างกายและจิิตใจิโดูยเริ�มให�การ
ดููแลตั�งแต�รับผูู้�ป่่วย นอกจิากจิะให�ผูู้�ป่่วยและญาติ / ผูู้�ดููแลไดู�มีโอกาสำป่ฏิิบัติตามแนวทางและคัวามเชื�อของแต�ละ
ศาสำนา เช�น ศาสำนาพุทธิ ผูู้�ป่่วยและญาติ/ผูู้�ดููแลไดู�มีโอกาสำทำาบุญใสำ�บาตร กรวดูนำ�าแผู้�เมตตา เพื�ออุทิศบุญกุศลให�

กับเจิ�ากรรมนายเวร การฝ่ึกฝ่นให�พร�อมรับคัวามตายและการเผู้ชิญคัวามตาย การฝ่ึกในสำถีานการณ์สำมมติว�าใกล�จิะ
ตายเพื�อเผู้ชิญคัวามตาย เป่็นการสำร�างคัวามเห็นที�ถีูกต�องต�อการตาย ลดูการกลัวตาย และสำามารถีเผู้ชิญกับคัวามตาย
โดูยสำงบ ที�สำำาคััญที�สำุดูในช�วงผูู้�ป่่วยที�ใกล�เสำียชีวิต คัวรไดู�เป่ิดูโอกาสำให�ผูู้�ป่่วยและญาติไดู�บอกลากัน มีการขอขมาและ
ขออโหสำิกรรมระหว�างกัน ญาติไดู�สำวดูมนต์และบอกลารวมถีึงกล�าวขอบคัุณผูู้�ป่่วย เพื�อให�จิิตของผูู้�ป่่วยที�กำาลังจิะละ
จิากร�างอยู�ในสำภาวะที�นิ�งและสำงบที�สำุดูพร�อมที�จิะไป่สำู�ภพภูมิใหม�ที�ดูีและสำุดูท�ายก็จิะจิากไป่พร�อมกับรอยยิ�มอย�างเป่็นสำุข
หรือในทางศาสำนาพุทธิเราเรียกว�าการ “ตายดูี” นั�นเอง
ผูู้�ป่่วยบางรายก�อนที�จิะเสำียชีวิตอาจิมีอาการกระวนกระวาย เอามือป่ัดูไป่มาหรือกระสำับกระสำ�าย เหมือนมี

อะไรรบกวนในจิิตใจิ ผูู้�ดููแลอาจิพูดูดู�วยนำ�าเสำียงที�นิ�มนวลว�า “ไม�ต�องห�วงอะไรนะคัะ ทุกคันที�อยู�ตรงนี�อยู�ข�างๆ แล�ว
ไม�ต�องกลัวอะไร หลับให�สำบาย พวกเราเป่็นกำาลังใจิอยู�ข�างๆ” อาจิช�วยนำาสำวดูมนต์ ทำาสำมาธิิระลึกถีึงสำิ�งที�ดูีงามในชีวิต
หรือสำิ�งที�ผูู้�ป่่วยเคัารพ/ศรัทธิา เป่็นการดููแลผูู้�ป่่วยในมิติจิิตวิญญาณ (Spiritual Guidance) หรือ “การบอกหนทาง”
ญาติผูู้�ป่่วยบางรายอาจิต�องการป่ระกอบพิธิีกรรมตามคัวามเชื�อ ผูู้�ดููแลคัวรเป่ิดูใจิให�กว�างและเคัารพในการตัดูสำินใจิ
ของญาติผูู้�ป่่วย โดูยช�วยอำานวยคัวามสำะดูวกให� ทั�งนี�เพื�อให�ผูู้�ป่่วยรู�สำึกไม�เป่็นภาระ ไดู�รับการอภัย และไดู�รับอนุญาตไม�เป่็นภาระ ไดู�รับการอภัย และไดู�รับอนุญาต
ใ
ให�ตายไดู�ในระยะสำุดูท�ายห�ตายไดู�ในระยะสำุดูท�าย
เป่้าหมายของการดููแลผูู้�ป่่วยระยะสำุดูท�าย จิึงคัวรเป่็นการดููแลผูู้�ป่่วยแบบองคั์รวมที�คัรอบคัลุมในทุกมิติของ
คัุณภาพชีวิต และที�สำำาคััญที�สำุดูคัือการที�ผูู้�ป่่วย ผูู้�ดููแล ไดู�พัฒินาจิิตวิญญาณของตนเอง ผูู้�ป่่วยที�มีคัวามผู้าสำุกทาง
จิิตวิญญาณจิะเป่็นผูู้�ที�ใช�สำติ และจิิตสำำานึกในการพิจิารณาป่ัญหาที�เกิดูขึ�น ยอมรับในสำิ�งที�เป่็นอยู� มองเห็นชีวิตของ

ตนเองมีคัุณคั�า ถีึงแม�จิะป่่วยดู�วยโรคัร�ายแต�ก็สำามารถีทำาคัวามเข�าใจิกับคัวามหมายของภาวะวิกฤต และคัวามจิริง
ที�เกิดูขึ�นในชีวิต ทำาให�ผูู้�ป่่วยมีคัุณภาพชีวิตที�ดูี และสำิ�งสำำาคััญก็คัือการที�ผูู้�ป่่วยรับรู�ถีึงคัุณคั�าและศักดูิ�ศรีของคัวามเป่็น
มนุษย์ของตนเองที�เกิดูมาในชั�วชีวิตหนึ�ง ภูมิใจิในตัวเองเมื�อย�อนนึกถีึงอดูีตที�ผู้�านมาและพร�อมที�จิะเผู้ชิญกับคัวามตาย
และยอมรับว�าคัือกระบวนการธิรรมชาติ ทีมสำุขภาพมีหน�าที�ป่ระคัับป่ระคัองให�ผูู้�ป่่วยและคัรอบคัรัวผู้�านพ�นวิกฤติ
ในช�วงชีวิตของการเจิ็บป่่วยแต�ละช�วงจินถีึงระยะสำุดูท�ายที�ผูู้�ป่่วยจิากไป่อย�างสำงบ งดูงามสำมศักดูิ�ศรีของคัวามเป่็นมนุษย์
นั�นเอง (ดููรายละเอียดูเพิ�มเติมไดู�ที�การดููแลระยะใกล�เสำียชีวิต)

2. กำย์ำนำำมัย์

การดููแลดู�านร�างกาย แพทย์แผู้นไทยและทีมสำหวิชาชีพผูู้�ดููแลหลักมีหน�าที�สำื�อสำารกับผูู้�ป่่วยและคัรอบคัรัว
เพื�อให�ผูู้�ป่่วยและคัรอบคัรัวมีสำ�วนร�วมในการตัดูสำินใจิกำาหนดูเป่้าหมายและหาข�อสำรุป่ร�วมกันในการเลือกแนวทางการดููแล
รักษาพยาบาลผูู้�ป่่วย รวมถีึงป่ระเดู็นกฎหมายและจิริยธิรรมที�เกี�ยวข�อง เช�น การป่ระชุมคัรอบคัรัวและผูู้�ดููแล (Family
Meeting) การวางแผู้นการดููแลตนเองล�วงหน�า (Advance Care Planning) การทำาหนังสำือแสำดูงเจิตนาไม�ป่ระสำงคั์
จิะรับบริการสำาธิารณสำุขที�เป่็นไป่เพียงเพื�อยืดูการตายในวาระสำุดูท�ายของชีวิต หรือยุติการทรมานจิากคัวามเจิ็บป่่วย
(Living Will) ฯลฯ และกำาหนดูผู้ลลัพธิ์อันพึงป่ระสำงคั์ที�ผูู้�ป่่วยมีคัุณภาพชีวิตที�ดูีในระยะท�ายของชีวิตและจิากไป่อย�าง
สำงบและสำมศักดูิ�ศรีคัวามเป่็นมนุษย์