Page 17 - วารสารกรมการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 17 ฉบับที่ 3

J Thai Trad Alt Med Vol. 17 No. 3 Sep-Dec 2019 367

กลุ่ม diterpene lactones โดยการคำานวณในรูป สามารถทำาได้หลายวิธีได้แก่ การแยกด้วยวิธีคอลัมน์
[5-6]
ของผลรวมของปริมาณสาร andrographolide, สาร โครมาโทกราฟี (column chromatography)
[1,6]
neoandrographolide, สาร 14-deoxy-11,12-dide- วิธี flash column chromatography สำาหรับ
hydroandrographolide และสาร andrograpanin วิธีที่พัฒนาขึ้นเป็นการแยกสาร andrographolide
้ [7-8]
ดังนั้นสารมาตรฐาน andrographolide จึงมีความ และทำาให้บริสุทธิ์ด้วยเทคนิคการตกผลึกซำา โดย
สำาคัญอย่างยิ่งในการควบคุมคุณภาพของวัตถุดิบ ใช้หลักการความแตกต่างของค่าการละลายของสาร
และผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลายโจร โดยสารมาตรฐานนี้ต้อง ที่ต้องการกับสารเจือปนอยู่เมื่อมีการเปลี่ยนแปลง
สั่งซื้อจากต่างประเทศซึ่งมีราคาค่อนข้างสูง ในแต่ละ อุณหภูมิ เมื่อได้ตัวทำาละลายและสภาวะที่เหมาะสม

ปีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ต้องใช้งบประมาณใน สารที่ต้องการจะตกผลึกออกมา วิธีนี้จะสามารถแยก
การซื้อสารมาตรฐาน andrographolide เพิ่มขึ้นตาม สารให้บริสุทธิ์ได้อย่างรวดเร็วและได้สารที่ต้องการใน
ปริมาณงานควบคุมคุณภาพผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลายโจร ปริมาณค่อนข้างสูง

ในท้องตลาดที่มีจำานวนเพิ่มมากขึ้น ศูนย์สารมาตรฐาน
ยาและวัตถุเสพติด สำานักยาและวัตถุเสพติดจึงมี ระเบียบวิธีศึกษ�

แนวคิดในการผลิตสารมาตรฐานกรมวิทยาศาสตร์
การแพทย์ andrographolide เพื่อนำามาใช้ในการ วัสดุ
ควบคุมคุณภาพฟ้าทะลายโจรเพื่อทดแทนการนำา 1. วัตถุดิบสมุนไพร

เข้าสารมาตรฐานจากต่างประเทศ โดยพัฒนาวิธีการ ใบฟ้าทะลายโจร จากห้างหุ้นส่วนจำากัด
สกัดสาร andrographolide จากใบของฟ้าทะลายโจร อ้วยอัน จังหวัดนครปฐม

แล้วนำามาแยกให้บริสุทธิ์และมีปริมาณมากพอที่จะ 2. สารมาตรฐาน
นำามาผลิตเป็นสารมาตรฐาน ทำาการตรวจเอกลักษณ์ andrographolide (USP reference stan-
เพื่อยืนยัน รวมทั้งทดสอบความบริสุทธิ์ของสาร dard, USA) lot F0I344 ความบริสุทธิ์ร้อยละ 99.5

andrographolide ที่ได้ด้วยวิธี UPLC ซึ่งศูนย์สาร เมื่อคำานวณสภาพปกติ
มาตรฐานยาและวัตถุเสพติดได้พัฒนาและตรวจสอบ powdered andrographis extract (USP
ความถูกต้องของวิธีวิเคราะห์แล้ว เพื่อทำาการกำาหนด reference standard, USA) lot F0I342 ซึ่งประกอบ
[4]
ค่าความบริสุทธิ์ของสารมาตรฐานที่ผลิตขึ้น ด้วย total diterpene lactones ร้อยละ 41 เมื่อ
สำาหรับวิธีการสกัดสาร andrographolide คำานวณสภาพปกติ (as is basis)
จากใบของฟ้าทะลายโจรนั้น ใช้หลักการเลือกตัวทำา 3. เครื่องมือและอุปกรณ์

ละลายให้เหมาะสมที่สามารถสกัดสาร androgra- Infrared spectrophotometer (Jasco,
pholide ได้ในปริมาณสูงแต่มีสารเจือปนอื่น ๆ ออก Japan)

มาในปริมาณน้อย แล้วจึงนำาสารสกัดที่ได้มาแยกให้ NMR spectrophotometer (Bruker,
ได้สาร andrographolide ที่บริสุทธิ์ขึ้น ซึ่งการแยก Germany)
สาร andrographolide ในสารสกัดออกจากสารอื่น ๆ Differential scanning calorimeter