Page 16 - วารสารกรมการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 17 ฉบับที่ 3

366 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 17 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2562

Production of Andrographolide Reference Standard from Andrographis pa-
niculata (Burm.f.) Nees

Maytinee Limsiriwong , Amorn Sahamethapat, Pitikan Kanjanapruk
*
Bureau of Drug and Narcotic, Department of Medical Sciences, Tiwanon road, Nonthaburi 11000, Thailand
* Corresponding author: maytinee.l@dmsc.mail.go.th

Abstract

Andrographolide DMSc reference substance was produced by extraction of leaves of Andrographis paniculata
(Burm.f.) Nees with chloroform. Andrographolide crude extract was purified by recrystallization with ethanol.
Identification of andrographolide raw material was performed by IR spectroscopy, mass spectroscopy, H-NMR
1
spectroscopy and differential scanning calorimetry to ensure the identity and purity of this substance. The assigned
value of andrographolide DMSc reference substance was 98.2% calculated on the as is basis, determined by UPLC
method compared with andrographolide USP reference standard. This developed method of liquid extraction and
purification by recrystallization was a non-complicated method but selective separation of andrographolide from
other diterpene lactones with the yield of 0.18%.
Key words: andrographolide, Andrographis paniculata (Burm.f.) Nees, reference standard

บทนำ� ต่างประเทศ กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวง

ฟ้าทะลายโจร [Andrographis paniculata สาธารณสุขซึ่งเป็นหน่วยงานคุ้มครองผู้บริโภคได้

(Burm.f.) Nees] มีถิ่นกำาเนิดจากอินเดียและศรีลังกา ดำาเนินการควบคุมคุณภาพผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลายโจร
พบได้ทั่วไปในแถบเอเชีย เป็นสมุนไพรที่ใช้กัน เพื่อให้มั่นใจในคุณภาพผลิตภัณฑ์ที่มีจำาหน่ายในท้อง
[1]
อย่างแพร่หลายมาเป็นเวลานาน มีรสขม มีฤทธิ์ลด ตลาดและส่งออกไปยังต่างประเทศ

ไข้ แก้ท้องเสีย ลดอาการคออักเสบ โดยมีสารสำาคัญ การควบคุมคุณภาพวัตถุดิบฟ้าทะลายโจร
คือ สารกลุ่ม diterpene lactones ซึ่งได้แก่ สาร ตามตำารายาของสหรัฐอเมริกาฉบับที่ 39 (USP39) [3]

andrographolide, สาร neoandrographolide, มีการวิเคราะห์หาปริมาณของสารกลุ่ม diterpene
สาร 14-deoxy-11,12-didehydroandrographolide lactones ในวัตถุดิบจากใบและต้น (andrographis)
และสารกลุ่ม flavonoids เป็นต้น ปัจจุบันมีการใช้ ผงละเอียดของใบและต้น (powdered androg-
[2]
ยานี้อย่างกว้างขวางทั้งเป็นยาสามัญประจำาบ้านและ raphis) และสารที่ได้จากการสกัดจากใบและต้น
ใช้ในโรงพยาบาล นอกจากนี้รัฐบาลยังส่งเสริมการ (powdered andrographis extract) โดยวิเคราะห์

ใช้ยาสมุนไพรเพื่อทดแทนยาแผนปัจจุบันตามแผน ด้วยวิธี High Performance Liquid Chromatog-
ยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี ด้านสาธารณสุขและส่งเสริม raphy (HPLC) ใช้สารมาตรฐาน andrographolide
อุตสาหกรรมการผลิตสมุนไพรเพื่อการส่งออกไปยัง เป็นตัวเปรียบเทียบในการวิเคราะห์หาปริมาณสาร