Page 11 - ภาพนิ่ง 1
P. 11
Journal of Thai Traditional & Alternative Medicine Vol. 10 No. 1 January-April 2012 5
นวด และมีตำแหน่งใกล้เคียงกับกรมแพทยาและ เชี่ยวชาญทางการแพทย์แผนไทยคือ สมเด็จเจ้า
3
กรมแพทยาโรงโอสถ แต่ไม่พบหลักฐานตำรา ฟ้าชายทัศพงศ์และสมเด็จเจ้าฟ้าชายทัศไภย
การแพทย์แผนไทยและการนวดไทย พระราชโอรสในสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช
หลักฐานตำราการแพทย์แผนไทยที่มีการ และยังได้รับราชการต่อมาในราชสำนักพระบาท
เขียนขึ้นในสมัยอยุธยาได้แก่ กำภีธาตุพระณะราย สมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ก่อนที่
(ตำราพระโอสถพระนารายณ์) ซึ่งมีตำราพระ จะทรงถูกสำเร็จโทษในสมัยรัชกาลที่ 2
โอสถหลายขนานที่ปรากฏชื่อหมอหลวงและวัน ในยุคกรุงรัตนโกสินทร์ (พ.ศ.2325-
คืนที่ตั้งพระโอสถจดไว้ชัดเจนว่าอยู่ระหว่าง ปัจจุบัน) การแพทย์แผนไทยได้รับการถ่ายทอด
พ.ศ.2202 - 2204 นอกจากนี้ มองสิเออร์ เดอ ความรู้มาจากยุคกรุงศรีอยุธยา ซึ่งส่วนหนึ่งได้รับ
3
ลาลูแบร์ เอกอัครราชทูตของพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 การถ่ายทอดจากหมอรุ่นก่อน และอีกส่วนหนึ่งได้
แห่งประเทศฝรั่งเศสเข้ามาในกรุงสยามระหว่าง มีการรวบรวมคัดลอกขึ้นใหม่โดยการเรียกประชุม
พ.ศ.2230 - 2231 ได้เขียนจดหมายเหตุพระราช หมอและผู้มีความรู้นำตำรายาและคัมภีร์แพทย์ที่
พงศาวดารสยามครั้งกรุงศรีอยุธยาในแผ่นดิน มีอยู่ตามวัด บ้านเรือนราษฎร ของหมอมาตรวจ
สมเด็จพระนารายณ์มหาราช ตอนหนึ่งเกี่ยวกับ ทาน แก้ไข เรียบเรียงขึ้นใหม่เป็นตำราในกรม
หมอนวดไทยว่า “ชอบขยำบีบไปทั่วตัว เมื่อใคร หมอหลวง และต่อมาตำราเหล่านี้ได้แพร่หลาย
ป่วยไข้ลงในกรุงสยาม บางทีก็ขึ้นเดินเอาเท้า โดยทั่วไป
เหยียบบนกายคนไข้ แม้ในสตรีก็พอใจให้เด็ก สมัยรัชกาลที่หนึ่ง (พ.ศ.2325 - 2352)
เหยียบที่หลังเพื่อให้คลอดบุตรง่าย” ได้ทรงปฏิสังขรณ์วัดโบราณชื่อวัดโพธาราม หรือ
ในยุคกรุงธนบุรี (พ.ศ. 2311 – 2325) วัดโพธิ์ ขึ้นเป็นพระอารามหลวงให้ชื่อว่า วัด
เป็นช่วงระยะเวลาสั้น ๆ เพียง 15 ปี มีพระมหา พระเชตุพนวิมลมังคลาราม และโปรดฯ ให้
กษัตริย์ปกครองเพียงพระองค์เดียว คือ สมเด็จ รวบรวมจารึกตำรายาและฤๅษีดัดตนไว้ตามศาลา
พระเจ้าตากสินมหาราช ภายหลังจากที่ ราย มีรูปหมอนวด ตำราแผนนวดเพื่อให้เป็น
อาณาจักรอยุธยาล่มสลายไป ไม่ปรากฏหลักฐาน สถานที่เผยแพร่ความรู้แก่ไพร่ฟ้าประชาชน และ
การฟื้นฟูเกี่ยวกับการแพทย์แผนไทย สันนิษฐาน ต่อมาในสมัยรัชกาลที่สาม ทรงให้ปฏิสังขรณ์วัด
ว่า อาจเนื่องมาจากเป็นช่วงที่กำลังกอบกู้เอกราช พระเชตุพนวิมลมังคลารามอีกครั้งในปีพ.ศ.2375
และต้องทำสงครามกับพม่า อย่างไรก็ตามในสมัย โดยทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้รวบรวม
รัชกาลนี้มีเจ้านายชั้นสูง 2 พระองค์ผู้มีความ เลือกสรรตำรับตำราต่างๆ ซึ่งสมควรจะเล่าเรียน
