Page 73 - แนวทางการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะท้ายฯ

ภาคผนวก 73

ภำคำผู้นำวก 1 กฎหัมำย์และจริย์ธรรมในำกำรดำูแลแบับัประคำับัประคำอง
(Palliative Care)

พิสำิษฐ์ ศรีอัคัคัโภคัิน*
การดููแลแบบป่ระคัับป่ระคัอง คัือ การดููแลผูู้�ที�มีภาวะจิำากัดูการดูำารงชีวิต (Life Limiting Conditions) หรือ
ภาวะคัุกคัามต�อชีวิต (Life Threatening Conditions) โดูยมีจิุดูป่ระสำงคั์ เพื�อเพิ�มคัุณภาพชีวิตและบำาบัดู เยียวยาและ
บรรเทา คัวามทุกข์ทางกาย จิิต อารมณ์ สำังคัม และจิิตวิญญาณ ตั�งแต�ระยะเริ�มต�นของการเจิ็บป่่วยจินกระทั�งตาย

โดูยคัรอบคัลุมถีึงคัรอบคัรัวและผูู้�มีคัวามสำัมพันธิ์ของผูู้�นั�นดู�วย 1
การดููแลแบบป่ระคัับป่ระคัองเป่็นการเป่ลี�ยนแนวคัิดูในการดููแลรักษาจิากการมุ�งเป่้าไป่ที�การดููแลรักษาให�
หายขาดูจิากโรคัหรืออาการที�เป่็น มาเป่็นการมุ�งสำร�างคัุณภาพชีวิตให�แก�ผูู้�สำูงอายุหรือผูู้�ป่่วย โดูยผู้สำมผู้สำานศาสำตร์
ทางการแพทย์สำาขาต�างๆ ในการดููแลผูู้�ป่่วยที�เชื�อมโยงมิติการดููแลทางร�างกาย จิิตใจิ สำังคัม จิิตวิญญาณ และดููแล
คัรอบคัรัวของผูู้�ป่่วย เพื�อให�ผู้�านพ�นเวลาแห�งคัวามยากลำาบากนั�นไป่ไดู� โดูยมีป่ระเดู็นทาง กฎหมาย จิริยธิรรมและ
สำังคัมคัรอบคัรัวของผูู้�ป่่วยเข�ามาเกี�ยวข�องคั�อนข�างมาก จิึงเป่็นเรื�องละเอียดูอ�อน รวมทั�งกฎหมายในหลายๆ กรณีก็
ไม�ไดู�บัญญัติไว�โดูยตรง จิึงต�องนำาหลักจิริยธิรรมทางการแพทย์ต�างๆ มาป่รับใช�ในการแก�ไขป่ัญหา โดูยการดููแลแบบ
2
ป่ระคัับป่ระคัองมีป่ระเดู็นทางกฎหมายและจิริยธิรรม เข�ามาเกี�ยวข�องในการดูำาเนินการโดูยสำรุป่ดูังแผู้นภาพที� 5 ดูังนี�

*ผูู้�ชำานาญการ สำำานักงานคัณะกรรมการสำุขภาพแห�งชาติ
1
นิยามป่ฏิิบัติการ (Operational definition) ของคัำาที�เกี�ยวข�องกับเรื�องการดููแลแบบป่ระคัับป่ระคัอง (Palliative care) สำำาหรับป่ระเทศไทย
(ซิ่ึ�งป่ัจิจิุบันรอป่ระกาศลงราชกิจิจิานุเบกษาอยู�)
2
กฎหมายและจิริยธิรรมมีคัวามสำ�งเสำริมและสำอดูคัล�องซิ่ึ�งกันและกัน โดูยกฎหมายและจิริยธิรรมเป่็นเคัรื�องมือที�มนุษย์สำร�างขึ�นเพื�อใช�ในการ
คัวบคัุมพฤติกรรมในสำังคัมแต�ทั�งสำองมีคัวามหมายแตกต�างกัน คัือ กฎหมายเป่็นมาตรฐานขั�นตำ�าที�คัวบคัุมพฤติกรรมของบุคัคัลจิากภายนอก หาก
ฝ่่าฝ่่นสำังคัมจิะไม�ยอมรับ และไดู�รับบทลงโทษตามที�กำาหนดู สำ�วนจิริยธิรรมเป่็นมาตรฐานขั�นสำูงที�คัวบคัุมพฤติกรรมของบุคัคัลจิากภายในจิิตใจิ
ซิ่ึ�งไม�มีการลงโทษชัดูเจิน(เว�นแต�จิะนำาหลักจิริยธิรรมมากำาหนดูเป่็นกฎหมาย เช�น กฎหมายวิชาชีพ) หลักจิริยธิรรมไม�เพียงแต�ห�ามมนุษย์ไม�ให�
ดูำาเนินการตามที�สำังคัมกำาหนดู แต�มีคัวามป่ระสำงคั์เหนือไป่กว�านั�นคัือ ต�องการให�มนุษย์มีคัวามเมตตากรุณา ช�วยเหลือเกื�อกูลกัน เห็นอกเห็นใจิ

ซิ่ึ�งกันและกัน และป่รับใช�หลักการทางจิริยธิรรมให�เหมาะสำมเพื�อคัวามเป่็นธิรรมของแต�ละกรณี
กฎหมายไม�อาจิกำาหนดูข�อห�ามหรือกฎเกณฑู์ที�จิะต�องป่ระพฤติป่ฏิิบัติไดู�อย�างกว�างขวางคัรอบคัลุมทุกกรณี จิึงต�องใช�จิริยธิรรมเป่็นเคัรื�องมือ
ในการวางหลักเกณฑู์ ดูี ชั�ว ถีูก ผู้ิดู ให�ป่ฏิิบัติตามเพื�อคัวบคัุมพฤติกรรมภายใน สำร�างคัวามเป่็นธิรรมในแต�ละกรณี โดูยเน�นการสำร�างจิิตสำำานึก
ให�ตระหนักรู�ว�าสำิ�งใดูคัวรทำาหรือไม�คัวรทำา แม�ไม�มีกฎหมายบัญญัติไว�อย�างแน�ชัดูก็ตาม