Page 73 - วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 19 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2564
P. 73
วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก Journal of Thai Traditional & Alternative Medicine
ปีที่ 19 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2564 Vol. 19 No. 2 May-August 2021
บทความพิเศษ
การจัดทำารายการมาตรฐานของตำารับยาแผนไทยตามหลักการจัดลำาดับ
ความสำาคัญ
พิศพรรณ วีระยิ่งยง , เกษวราภรณ์ วงษ์พิมพ์, ชวิศา ประดิษฐอุกฤษฎ์, กรรวี กรวิศิษฎ์วาทิน
*
กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข ตำาบลตลาดขวัญ อำาเภอเมือง จังหวัดนนทบุรี 11000
ผู้รับผิดชอบบทความ: pitsaphun.w@dtam.mail.go.th
*
บทคัดย่อ
การจัดทำารายการมาตรฐาน (positive list) ของตำารับยาแผนไทย เพื่อให้ผู้ประกอบการใช้สำาหรับขึ้นทะเบียน
แบบจดแจ้งตามพระราชบัญญัติผลิตภัณฑ์สมุนไพร พ.ศ. 2562 ได้จัดทำาขึ้นเป็นครั้งแรกในปีงบประมาณ 2562 โดย
การเลือกตำารับยาเข้าสู่รายการมาตรฐาน ใช้วิธีการจัดลำาดับความสำาคัญของตำารับยาแผนไทย บทความนี้มีวัตถุประสงค์
เพื่อแลกเปลี่ยนประสบการณ์การประยุกต์ การจัดลำาดับความสำาคัญในการคัดเลือกตำารับยาแผนไทย ทำาให้การคัดเลือก
ตำารับยาแผนไทยเป็นการอ้างอิงหลักฐานทางวิชาการ อย่างเป็นระบบและโปร่งใส เริ่มจากการทบทวนหลักเกณฑ์ที่
้
ใช้คัดเลือกที่เกี่ยวข้อง คัดเลือกเกณฑ์ที่ใช้สำาหรับคัดเลือก กำาหนดนำาหนัก ความสำาคัญและคะแนนของเกณฑ์ต่าง ๆ
ได้แก่ ประสิทธิศักย์ ความปลอดภัย การควบคุมคุณภาพ และอื่น ๆ เช่น จำานวนสมุนไพรในตำารับ การใช้แก้ไขปัญหา
ด้านสาธารณสุขของประเทศ และวัตถุดิบที่หาได้ในประเทศ และจากนั้นได้กำาหนดคะแนนที่ใช้ในการคัดเลือก ซึ่ง
เป็นกระบวนการที่ใช้หลักฐานทางวิชาการและตรวจสอบได้ จากการคัดเลือกตำารับยาแผนไทยพบว่า มีข้อจำากัดของ
ข้อมูลตามเกณฑ์การคัดเลือกด้านประสิทธิศักย์และความปลอดภัยที่ส่วนใหญ่มาจากหลักฐานการใช้ต่อเนื่องมาอย่าง
ยาวนานมากกว่าหลักฐานการวิจัย ส่วนข้อมูลการควบคุมคุณภาพพบได้มากเฉพาะข้อมูลของวัตถุดิบ แต่พบได้น้อยใน
แง่ของข้อมูลตำารับ เนื่องจากข้อจำากัดเรื่องหลักฐานทางวิชาการ การคัดเลือกตำารับยาแผนไทยเข้าสู่รายการมาตรฐาน
(positive list) อาจปรับจากการคัดเลือกการใช้ข้อมูลวิชาการ มาเป็นการคัดเลือกตำารับยาที่สำาคัญ เพื่อศึกษาวิจัยให้ได้
มาซึ่งข้อมูลประสิทธิศักย์ ความปลอดภัย และการควบคุมคุณภาพ และควรมีกลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสียเข้าร่วมในการ
พิจารณาคัดเลือกตำารับ เพื่อให้ได้ตำารับยาแผนไทยที่ตรงกับความต้องการของผู้ใช้และผู้ผลิต
คำ�สำ�คัญ: รายการมาตรฐาน, การจัดลำาดับความสำาคัญ, ตำารับยาแผนไทย
303
