Page 29 - ภาพนิ่ง 1
P. 29
วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก Journal of Thai Traditional & Alternative Medicine
ปีที่ 10 ฉบับที่ 1 มกราคม-เมษายน 2555 Vol. 10 No. 1 January-April 2012
นิพนธ์ต้นฉบับ
การศึกษากระบวนการตรวจ วินิจฉัยและรักษาผู้ป่วย
ตามทฤษฎีเส้นประธานสิบและทฤษฎีธาตุของหมอนวดไทย
มกร ลิ้มอุดมพร*, ผกากรอง ขวัญข้าว*, บุญทำ กิจนิยม**, ยงศักดิ์ ตันติปิฏก***,
พินิต ชินสร้อย****, กาญจนา บัวดอก*, จิราภรณ์ โยวทิตย์*****,
คุณนิษฐ์ ห้องตรง*****, ปวัชสรา คัมภีระธัม*, สุดารัตน์ สุวรรณพงศ์**
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากระบวนการตรวจ วินิจฉัย และรักษาผู้ป่วยตามทฤษฎี เส้นประธานสิบและทฤษฎี
ธาตุของหมอนวดไทย โดยคัดเลือกอาสาสมัครตามกลุ่มอาการ 12 กลุ่ม จำนวน 200 คน เพศชายและหญิง อายุ 18-70 ปี ที่
สมัครใจเข้าร่วมโครงการ จากผู้ป่วยนอกของโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร โดยผู้ช่วยแพทย์แผนไทยซักประวัติเบื้องต้น
ก่อนจะส่งต่อให้แพทย์แผนปัจจุบันตรวจ วินิจฉัย แล้วจึงส่งต่อให้หมอนวดไทย 6 คน ตรวจ วินิจฉัย รักษา และประเมินผล
การรักษา จากการศึกษา พบว่า มีการตรวจเส้นประธานสิบ 2 แบบ คือกดที่จุดกำเนิดของเส้นประธานสิบและกดตำแหน่งที่มี
อาการผิดปกติตามแนวเส้นประธานสิบ เพื่อดูอาการผิดปกติสัมพันธ์กับเส้นประธานสิบเส้นใด ส่วนการวินิจฉัยโรคตาม
ทฤษฎีธาตุนั้น หมอนวดไทยวินิจฉัยจากอาการเป็นหลักว่าสัมพันธ์กับธาตุใด ส่วนใหญ่วินิจฉัยเป็นธาตุดินพิการ ร้อยละ 49.5
รองลงมาคือธาตุลมพิการ ร้อยละ 29.5 การรักษาจะใช้การนวดไทยโดยกดจุดตามแนวเส้นประธานสิบที่ผิดปกติ ทว่าหมอ
นวดแต่ละคนมีวิธีการนวดแตกต่างกัน แล้วยังใช้การประคบร่วมด้วยร้อยละ 14.5 และบางคนให้คำแนะนำการปฏิบัติตัวร่วม
ด้วย การวินิจฉัยของหมอนวดไทยส่วนใหญ่จะวินิจฉัยตามอาการแสดงและตำแหน่งที่มีอาการ ส่วนแพทย์แผนปัจจุบันจะ
วินิจฉัยตามสาเหตุของโรคเป็นหลัก แต่ในบางรายก็วินิจฉัยตามอาการแสดงเช่นกัน
คำสำคัญ เส้นประธานสิบ, ทฤษฎีธาตุ, หมอนวดไทย
ภูมิหลังและเหตุผล สมัยรัชกาลที่ 3 พ.ศ.2375 สาม แผนนวดฉบับ
องค์ความรู้เกี่ยวกับการนวดไทยมีแหล่ง หลวง พระราชทานสมัยรัชกาลที่ 5 พ.ศ.2449 สี่
1
ที่มาจาก คัมภีร์และตำราการนวดไทย ได้แก่ แผนนวดพื้นบ้าน ส่วนใหญ่คัดลอกสืบต่อกันมา
หนึ่ง ตำราโรคนิทาน คำฉันท์ 11 ของพระยา อย่างไรก็ตาม คัมภีร์และตำราที่มีอยู่ส่วนใหญ่จะ
วิชยาธิบดี (กล่อม) เจ้าเมืองจันทบูร สมัยรัชกาล เป็นภาพแผนนวด ซึ่งแสดงแนวเส้นประธานสิบ
ที่ 2 สอง ศิลาจารึกแผนนวด วัดพระเชตุพนฯ และการรักษาโรคตามเส้นประธานสิบ โดยไม่มีคำ
อธิบายเกี่ยวกับทฤษฎีธาตุ และการวินิจฉัยโรค
*โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร
**มูลนิธิสาธารณสุขกับการพัฒนา ตามทฤษฎีเส้นประธานสิบ นอกจากนี้ความเห็น
***นักวิชาการอิสระ
****โรงพยาบาลวังน้ำเย็น เกี่ยวกับแนวของ เส้นประธานสิบและการนวด
*****วิทยาลัยการแพทย์แผนไทยอภัยภูเบศร สถาบันพระบรม ตามแนวเส้นประธานสิบของหมอนวดไทยแต่ละ
ราชชนก
23
