Page 11 - แนวทางการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะท้ายฯ

นิิยามคำำาศััพท์์ 11

• การดููแลในวาระสำุดูท�ายของชีวิต (End-of-Life Care)การดููแลในวาระสำุดูท�ายของชีวิต (End-of-Life Care) หมายถีึง การดููแลผูู้�ป่่วยในช�วงใกล�เสำียชีวิตโดูยมี
•
เป่้าหมาย คัือ การให�ผูู้�ป่่วยตายดูี
•
• การดููแลแบบองคั์รวม (Holistic Care) การดููแลแบบองคั์รวม (Holistic Care) หมายถีึง การดููแลอย�างคัรอบคัลุมทั�งทางร�างกาย จิิตใจิ อารมณ์
สำังคัมและจิิตวิญญาณ
•
• คัุณภาพชีวิต (Quality of Life) คัุณภาพชีวิต (Quality of Life) หมายถีึง การให�คัวามหมายและคัุณคั�าของชีวิตตามคัวามชอบ คัวามเชื�อ
และคัวามศรัทธิาของบุคัคัลในทุกๆ มิติของชีวิต รวมถีึง สำุขภาวะ สำังคัม เศรษฐกิจิ วัฒินธิรรม และป่ัจิจิัยแวดูล�อม
ทุกดู�าน ซิ่ึ�งการให�คัวามหมายและคัุณคั�านี�สำามารถีแป่รเป่ลี�ยนไป่ตามบริบท
• การดููแลที�มีผูู้�ป่่วยเป่็นศูนย์กลาง (Patient-Centered Care) การดููแลที�มีผูู้�ป่่วยเป่็นศูนย์กลาง (Patient-Centered Care) หมายถีึง การดููแลผูู้�ป่่วยที�ยึดูถีือมุมมองจิาก
•
ป่ระสำบการณ์ คัวามคัาดูหวัง และคัวามต�องการของผูู้�ป่่วยเป่็นหลัก โดูยยังคังรักษาสำิทธิิ คัวามป่ระสำงคั์ เคัารพการ
ตัดูสำินใจิของผูู้�ป่่วย โดูยการทำาคัวามเข�าใจิชีวิตในภาพรวมตามคัวามคัาดูหวัง คัวามต�องการของผูู้�ป่่วย คัรอบคัรัว และ
ผูู้�ดููแล และนำาไป่สำู�การออกแบบการดููแลแบบองคั์รวม
•
• การตายดูี (Good Death) การตายดูี (Good Death) หมายถีึง การตายโดูยที�ผูู้�ป่่วยไดู�รับรู�ว�าคัวามต�องการของเขาไดู�รับการดููแล
ให�ป่ลอดูจิากคัวามทุกข์ทรมานทางร�างกาย จิิตใจิ สำังคัม และจิิตวิญญาณ ตั�งแต�ก�อนเข�าถีึงช�วงใกล�ตาย สำมาชิกใน
คัรอบคัรัวและทีมสำุขภาพมีคัวามเคัารพและยอมรับคัวามต�องการของผูู้�ป่่วย
• จิิตวิญญาณ (Spirituality) จิิตวิญญาณ (Spirituality) หมายถีึง การให�คัวามหมายของคัวามเป่็นมนุษย์ ซิ่ึ�งแต�ละป่ัจิเจิกบุคัคัลแสำวงหา
•
คัวามหมาย กำาหนดูทิศทาง การยอมรับและเข�าใจิคัวามเป่็นจิริงแห�งชีวิต เป่็นกระบวนการอันเป่็นพลวัต เกิดูขึ�นภายใน
บุคัคัล แป่รเป่ลี�ยนไป่ตามป่ระสำบการณ์ คัวามเชื�อ คัวามสำัมพันธิ์ของแต�ละบุคัคัลนั�นกับตัวตน คัรอบคัรัว ชุมชน สำังคัม
ธิรรมชาติ สำิ�งแวดูล�อม และองคั์ป่ระกอบในการให�คัวามหมายที�ยึดูเหนี�ยวของชีวิต
• ธิรรมานามัยธิรรมานามัย หมายถีึง การดูำาเนินชีวิตอย�างสำอดูคัล�องกับธิรรมชาติตามหลักศาสำนา ที�ให�คัวามสำำาคััญต�อ
•
สำิ�งที�มีผู้ลกระทบต�อสำุขภาพ โดูยไม�เบียดูเบียนตนเองและผูู้�อื�น เป่็นการดููแลสำุขภาพแบบองคั์รวมที�ให�คัวามสำำาคััญ
กับสำุขภาพแบบบูรณาการทั�งดู�านร�างกาย จิิตใจิ สำังคัม จิิตวิญญาณ วัฒินธิรรมและสำิ�งแวดูล�อม โดูยใช�หลักมัชฌิิมา
ป่ฏิิป่ทาทางสำายกลางในการดูำารงชีวิตดู�วยคัวามไม�ป่ระมาท มีองคั์ป่ระกอบ 3 สำ�วนคัือ
O กายานามัย การดููแลทางร�างกาย โดูยการดููแลดู�านยา อาหาร การพักผู้�อนและการออกกำาลังกาย
O จิิตตานามัย การดููแลดู�านจิิตใจิและจิิตวิญญาณ

O ชีวิตานามัย การดููแลดู�านการดูำาเนินชีวิตในบริบทของสำังคัม วัฒินธิรรม ป่ระเพณีของผูู้�ป่่วยและ
คัรอบคัรัว

แนวคัิดูและเป่้าหมายการดููแลผูู้�ป่่วยแบบป่ระคัับป่ระคัองแบบบูรณาการ (Integrative Palliative Care) คัิดูและเป่้าหมายการดููแลผูู้�ป่่วยแบบป่ระคัับป่ระคัองแบบบูรณาการ (Integrative Palliative Care)
แนว
เป่็นการดููแลแบบองคั์รวมที�มุ�งเน�นคัุณภาพชีวิตของผูู้�ป่่วยโดูยรวม คัวบคัู�ไป่กับการสำร�างสำรรคั์สำังคัมและ
สำิ�งแวดูล�อมที�อบอุ�น เกื�อกูลต�อการสำร�างเสำริมสำุขภาพทางกาย จิิตใจิ และจิิตวิญญาณของผูู้�ป่่วย คัรอบคัรัวและผูู้�ดููแลให�
เข็มแข็ง ยอมรับคัวามจิริงของชีวิต พร�อมที�จิะเผู้ชิญหน�าและแก�ป่ัญหาต�างๆ ที�เกิดูขึ�นไดู�อย�างมีสำติป่ัญญาในการดูำารง

ชีวิตอย�างสำอดูคัล�องและอยู�ในดูุลยภาพที�เหมาะสำมอย�างเป่็นระบบ จินถีึงวาระสำุดูท�ายของชีวิตและจิากไป่อย�างสำงบ
โดูยมีเป่้าหมายการดููแลดู�านจิิตใจิเป่็นหลักและผูู้�ป่่วยเป่็นจิุดูศูนย์กลาง เพื�อให�ผูู้�ป่่วยทุเลาจิากคัวามทุกข์ คัวามเจิ็บป่วดู
และอาการไม�สำุขสำบายต�างๆ ซิ่ึ�งสำามารถีทำาคัวบคัู�กับการรักษาในทุกระยะของโรคั เพื�อให�ผูู้�ป่่วยมีคัุณภาพชีวิตที�ดูีที�สำุดู
โดูยไม�เร�งหรือชะลอคัวามตาย ช�วยให�คัรอบคัรัวของผูู้�ป่่วยยอมรับคัวามจิริงและเผู้ชิญภาวะของการสำูญเสำียไดู�ดู�วยดูี
ตามแนวคัิดู อยู�สำบาย ตายสำงบ งบพอตัว คัรอบคัรัวสำบายใจิ (ดูังแผู้นภาพที� 1)