Page 7 - แนวทางการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะท้ายฯ
P. 7
บทนำำ� 7
บัทนำำำ
มะเร็งเป่็นสำาเหตุการตายของป่ระชากรไทย ที�อยู�ในกลุ�มโรคัที�เป่็นสำาเหตุการเสำียชีวิตก�อนวัยอันคัวร 5 อันดูับ
แรก และมีแนวโน�มเพิ�มมากขึ�นทุกป่ี ในป่ี พ.ศ. 2562 มีผูู้�ป่่วยมะเร็งรายใหม�จิำานวน 122,757 ราย และมีผูู้�เสำียชีวิต
จิากโรคัมะเร็งจิำานวน 73,000 ราย แม�ว�าระบบบริการสำุขภาพของป่ระเทศไทยไดู�รับการพัฒินาอย�างต�อเนื�อง มีระบบ
โคัรงสำร�างการบริการทางการแพทย์และสำาธิารณสำุขที�มีป่ระสำิทธิิภาพ คัรบถี�วน คัรอบคัลุม ป่ระชาชนเข�าถีึงการ
บริการไดู�โดูยสำะดูวก ป่ัจิจิัยทางการเงิน เศรษฐานะไม�เป่็นอุป่สำรรคัต�อการเข�ารับบริการตามคัวามจิำาเป่็น แต�ยังมี
ผูู้�ป่่วยมะเร็งระยะสำุดูท�ายจิำานวนมากที�ยังคังป่ระสำบกับคัวามทุกข์ทรมาณ ขาดูคัวามรู�ในการดููแลตนเองไดู�อย�าง
เหมาะสำม ขาดูแคัลนทรัพยากรสำุขภาพ และโคัรงข�ายทางสำังคัม ชุมชน คัรอบคัรัวรองรับการดููแลแบบป่ระคัับป่ระคัอง
การเจิ็บป่่วยดู�วยมะเร็งระยะสำุดูท�ายไดู�อย�างคัรอบคัลุม มีป่ระสำิทธิิภาพ จิึงจิำาเป่็นต�องมีการบูรณาการศาสำตร์การดููแล
ผูู้�ป่่วยมะเร็งระยะท�ายและขยายผู้ลการจิัดูบริการให�คัรอบคัลุมมากยิ�งขึ�น
เอกสำารแนวทางการดููแลผูู้�ป่่วยมะเร็งระยะท�ายแบบป่ระคัับป่ระคัองแบบบูรณการฉิบับนี� เขียนขึ�นโดูย
คัณะนักวิชาการที�มีคัวามรู� คัวามเชี�ยวชาญ ผู้นวกรวมกับป่ระสำบการณ์จิากการป่ฏิิบัติจิริงในการดููแลผูู้�ป่่วยมะเร็ง
ระยะท�ายที�เข�ามารับการดููแลรักษา ณ โรงพยาบาลการแพทย์แผู้นไทยและการแพทย์ผู้สำมผู้สำาน อโรคัยศาล
วัดูคัำาป่ระมง หรืออาจิกล�าวไดู�ว�าเป่็นการผู้สำมผู้สำานคัวามรู�วิชาการเข�ากับป่ระสำบการณ์แบบคัำาป่ระมงโมเดูล โดูยมี
เนื�อหาที�คัรอบคัลุม นิยามศัพท์ คัวามหมายของการดููแลแบบป่ระคัับป่ระคัองแบบบูรณาการ ที�ผู้สำมผู้สำานทั�งแนวคัิดู
การดููแลแบบการแพทย์ตะวันตก การแพทย์แผู้นไทย และการแพทย์ทางเลือกอื�นๆ มุ�งเน�นเป่้าหมายที�ผู้ลลัพธิ์ คัือ
การจิัดูการอาการเจิ็บป่่วยที�เหมาะสำม เพื�อให�ผูู้�ป่่วยมีคัุณภาพชีวิตและคัวามสำุขสำบายทั�งในทางกาย จิิตใจิ สำังคัม และ
จิิตวิญญาณเป่็นสำำาคััญ สำำาหรับดู�านโคัรงสำร�างการจิัดูบริการไดู�นำาเสำนอแนวทางการจิัดูระบบบริการที�เป่็นรูป่ธิรรมทั�งใน
ดู�านสำถีานที� บุคัลากร การจิัดูการข�อมูลที�เชื�อมโยง มีระบบการสำ�งต�อผูู้�ป่่วยและการป่ระสำานงานหน�วยงานที�เกี�ยวข�อง
เพื�อการดููแลอย�างต�อเนื�องเป่็นระบบ นำาเอาเกณฑู์การคััดูกรองผูู้�ป่่วย Palliative Care กระบวนการดููแลรักษาทาง
การแพทย์แผู้นป่ัจิจิุบันผู้สำมผู้สำานร�วมกับการแพทย์แผู้นไทย พัฒินาเป่็นแนวทางเวชป่ฏิิบัติการดููแลผูู้�ป่่วยระยะท�าย
แบบป่ระคัับป่ระคัอง ที�บูรณาการการทำางานร�วมกันในลักษณะทีมสำหวิชาชีพ
เพื�อให�ทีมสำหวิชาชีพ ทั�งแพทย์แผู้นป่ัจิจิบัน แพทย์แผู้นไทย พยาบาล นักกายภาพบำาบัดู นักโภชนาการ
นักกิจิกรรมบำาบัดู ฯลฯ มีแนวทางการป่ฏิิบัติงานดููแลผูู้�ป่่วยมะเร็งระยะท�าย ไดู�อย�างราบรื�นไร�รอยต�อ จิึงไดู�รวบรวม
และบูรณาการศาสำตร์องคั์คัวามรู�การแพทย์ตะวันตกเข�ากับการแพทย์แผู้นไทยเพื�อรวบรวมแนวทางและเคัรื�องมือที�
ใช�ในการป่ระเมินผูู้�ป่่วยแบบองคั์รวม การวินิจิฉิัยและการจิัดูการอาการที�สำำาคััญและพบบ�อยไดู�แก� อาการป่วดู
อาการเหนื�อยอ�อนเพลีย อาการคัลื�นไสำ�อาเจิียน อาการง�วงซิ่ึมสำะลึมสำะลือ อาการเบื�ออาหารและนำ�าหนักลดู อาการ
เหนื�อยหอบ รวมทั�งแนวทางการดููแลสำุขภาพทั�วไป่ดู�วยการดููแลดู�านอาหารและโภชนาการ การออกกำาลังกาย
การบริหารจิิต การบริหารลมป่ราณ การแผู้�เมตตาและการขอพร เพื�อให�เกิดูคัวามอบอุ�นใจิและมีสำิ�งยึดูเหนี�ยวทางจิิตใจิ
ไดู�รวบรวมแนวทางการดููแลดู�านจิิตใจิ กาย ตามหลักธิรรมานามัย โดูยมีการป่ระเมินและวางแผู้นให�การดููแลที�เหมาะสำม
สำอดูคัล�องกับระยะและป่ฏิิกิริยาตอบสำนองต�อการเจิ็บป่่วย การดููแลระยะใกล�เสำียชีวิตและการดููแลหลังการเสำียชีวิต
เป่็นสำ�วนสำำาคััญที�ช�วยให�ผูู้�ป่่วยจิากไป่อย�างสำงบไม�ทุกข์ทรมานและเป่็นการตายดูี (Good Death) โดูยมีขั�นตอนการ
ป่ฏิิบัติดูังนี� การป่ระเมินป่ัญหาคัวามต�องการของผูู้�ป่่วย การจิัดูสำถีานที�และสำภาพแวดูล�อมให�ผูู้�ป่่วยมีคัวามเป่็น
สำ�วนตัว การจิัดูการอาการที�ทำาให�เกิดูคัวามไม�สำุขสำบาย การสำนับสำนุนทางสำังคัม การดููแลเพื�อป่ระคัับป่ระคัองอาการ
ของผูู้�ป่่วยให�มีคัวามทุกข์ทรมาณลดูลง ตายหรือจิากไป่อย�างมีศักดูิ�ศรีของคัวามเป่็นมนุษย์
