Page 1 - จุลสารกรมแพทย์แผนไทยฯ ประจำเดือนกันยายน 2562

กรมการแพทย์แผนไทยและ

การแพทย์ทางเลือก
สารสกัดเปลือกมังคุด Department of Thai Traditional and Alternative Medicine

กับบทบาทต่อโรคอัลไซเมอร์ ปีที่ 2 ฉบับที่ 12 ประจำ�เดือน กันย�ยน 2562 DTAM Newsletters

โรคอัลไซเมอร์ (Alzheimer’s disease) เป็นภาวะ โดยเฉพาะ α-Mangostin ในปริมาณสูง มีฤทธิ์ป้องกันพิษของ
สมองเสื่อมชนิดหนึ่งที่มักพบในผู้สูงอายุ สาเหตุเกิดจากการ ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์และเบต้าอะไมลอยด์ที่เป็นสาเหตุส�าคัญ

ฝ่อตัวของสมองที่กระทบต่อโครงสร้างและการท�างานของสมอง ของการเกิดโรคอัลไซเมอร์ได้ การศึกษาในผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์
ส่งผลให้ประสิทธิภาพของเซลล์ประสาทลดลงและถูกท�าลาย ระยะแรกถึงปานกลางเทียบกับยาหลอก พบว่ากลุ่มที่รับประทาน
ทีละน้อยจนแพร่กระจายไปสู่สมองหลาย ๆ ส่วน โดยเฉพาะ สารสกัดเปลือกมังคุดนาน 24 สัปดาห์ มีค่าเฉลี่ยคะแนนรวมการ
สมองที่ท�าหน้าที่ควบคุมความคิด ความทรงจ�า การใช้ภาษา รู้คิด และความสามารถในการประกอบกิจวัตรประจ�าวัน แตกต่าง
และพฤติกรรม หากเป็นมากจะไม่สามารถท�ากิจกรรมหรือ กับกลุ่มที่รับประทานยาหลอกอย่างมีนัยส�าคัญทางสถิติ อีกทั้ง

อาชีพที่เคยท�าได้ตามเดิมและอาจมีพฤติกรรมและอารมณ์ที่ ไม่ท�าให้เกิดพิษหรืออาการข้างเคียงที่รุนแรงทั้งในระยะเฉียบพลัน
เปลี่ยนแปลงไปด้วย และเรื้อรัง และยังพบอีกว่าสารสกัดจากเปลือกมังคุดอาจมีผล
เนื่องในโอกาสวันที่ 21 กันยายนของทุกปี ถูกก�าหนดให้เป็น ช่วยชะลอการเกิดโรคจากฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระได้ดีกว่ายาหลอก
วันอัลไซเมอร์โลก (World Alzheimer’s Day) จุลสารฉบับนี้ ดังนั้น จึงอาจกล่าวได้ว่าสารสกัดจากเปลือกมังคุดมีศักยภาพสูง

จึงขอแนะน�าให้รู้จักสมุนไพรไทยที่มีการศึกษาวิจัยว่าอาจมี ที่จะพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์จากธรรมชาติที่ใช้ดูแลผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์
บทบาทในการชะลอการเกิดโรคอัลไซเมอร์ได้ ดังนี้ ร่วมกับยาแผนปัจจุบันในอนาคตได้
มังคุด (Garcinia mangostana L.) ถือได้ว่าเป็นราชินี อย่างไรก็ตาม การป้องกันและชะลอโรคอัลไซเมอร์ที่ดี พิพิธภัณฑ์การสาธารณสุขและการแพทย์ไทย

แห่งผลไม้ไทย เพราะนอกจากเนื้อมังคุดที่มีรสชาติอร่อยแล้ว ที่สุด ที่สามารถท�าได้ด้วยตัวเอง คือ หมั่นบริหารสมองโดยการ
ส่วนของเปลือกมังคุดยังใช้เป็นสมุนไพรด้วย ในทางการแพทย์ อ่านหนังสือ เล่นเกมจับคู่หรือเกมบวกเลขง่าย ๆ ดูแลสุขภาพจิต เนื่องจากในวันที่ 19 กันยายน ของทุกปี เป็นวันพิพิธภัณฑ์ไทย จุลสารฉบับนี้จึงขอน�าเสนอพิพิธภัณฑ์การสาธารณสุข
แผนไทย ระบุมังคุดมีรสฝาด สรรพคุณช่วยบรรเทาอาการ ให้ดี หมั่นคิดในแง่บวก หากิจกรรมคลายเครียด รับประทาน และการแพทย์ไทย ซึ่งอยู่ในความดูแลของกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ดังนี้
ท้องเสียและมีฤทธิ์สมาน ปัจจุบันได้มีการน�าเปลือกมังคุดมาสกัด อาหารที่มีประโยชน์ให้ครบ 5 หมู่ ออกก�าลังกายสม�่าเสมอ และ พิพิธภัณฑ์การสาธารณสุขและการแพทย์ไทย เดิมชื่อ “อาคารพิพิธภัณฑ์และศูนย์ฝึกอบรมการแพทย์แผนไทย”
และพัฒนาเป็นยาใช้ภายนอก ซึ่งยาเปลือกมังคุดเป็นยาพัฒนา ส�าหรับผู้ที่มีอายุ 40 ปีขึ้นไป หากมีอาการหลงลืมง่ายกว่าปกติ (เรือนหมอเพ็ญนภา) เป็นอาคารทรงไทย แบบเครื่องก่อ 9 หลัง เป็นอาคาร 3 ชั้น ชั้นที่ 1 (ชั้นใต้ดิน) เป็นห้องประชุม อบรม
จากสมุนไพรที่ได้รับการบรรจุให้เป็นยาในบัญชียาหลักแห่งชาติ ควรไปรับการตรวจวินิจฉัยโรค เพราะถ้าพบอาการของโรคเร็ว สัมมนา และจัดนิทรรศการ ชั้นที่ 2 เป็นหน่วยบริการการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ชั้นที่ 3 (ชั้นบนสุด) เป็น

ระบุสรรพคุณช่วยสมานแผล ทั้งแผลสดและแผลเรื้อรัง จะสามารถชะลอการลุกลามของโรคนี้ได้เร็วยิ่งขึ้น หอนิทรรศการ 9 ห้อง การก่อตั้งอาคารดังกล่าวโดยการริเริ่มของ แพทย์หญิงเพ็ญนภา ทรัพย์เจริญ ในปี พ.ศ. 2537 มีวัตถุประสงค์
นอกจากนี้ มีรายงานจากงานวิจัย พบว่า สารสกัดจาก พท.ป.เย็นภัทร์ คำาแดงยอดไตย เพื่อฟื้นฟูบูรณาการ รวบรวมองค์ความรู้เกี่ยวกับการแพทย์แผนไทย ตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน หอนิทรรศการแต่ละหลัง เป็นการ
ประมวลประวัติศาสตร์ความเป็นมา ทั้งองค์ความรู้ในทุกมิติเกี่ยวข้องกับการสาธารณสุขไทย น�ามาบูรณาการและจัดแสดงไว้
เปลือกมังคุด ประกอบด้วยสารในกลุ่มแซนโทน (Xanthones)
อย่างเป็นระบบ เพื่อเผยแพร่สู่สาธารณชนผู้สนใจได้ทราบพอสังเขป ต่อมามีการปิดเพื่อปรับปรุงภายในอาคาร และเปลี่ยนชื่อ
เป็น “พิพิธภัณฑ์การสาธารณสุขและการแพทย์ไทย” ซึ่งพิพิธภัณฑ์การสาธารณสุขและการแพทย์ไทย เริ่มเปิดให้บริการอย่าง
คณะผู้จัดทำ� เป็นทางการอีกครั้ง เมื่อปี พ.ศ. 2561 โดย สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา เจ้าฟ้ามหาจักรีสิรินธร

ที่ปรึกษา นายแพทย์มรุต จิรเศรษฐสิริ อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก รัฐสีมาคุณากรปิยชาติ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชด�าเนินทรงเปิดอาคารพิพิธภัณฑ์ฯ เมื่อวันที่ 13 พฤศจิกายน พ.ศ. 2561
นายแพทย์ปราโมทย์ เสถียรรัตน์ รองอธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ที่ผ่านมา และนอกจากนี้บริเวณโดยรอบอาคารพิพิธภัณฑ์ ได้จัดเป็นสวนสมุนไพรที่มีสมุนไพรหายากหลายชนิด มีทั้งพืชสมุนไพร
บรรณาธิการ นายแพทย์สรรพงศ์ ฤทธิรักษา รองอธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ที่เป็นยาและอาหาร ซึ่งผู้เยี่ยมชมสามารถดาวน์โหลดโมบายแอปพลิเคชัน การระบุชนิดสมุนไพรด้วยภาพ (Herbal Image

บรรณาธิการรอง ดร.เภสัชกรหญิงอัญชลี จูฑะพุทธิ ผู้อ�านวยการกองวิชาการและแผนงาน Identification: Herb ID) เพื่อเรียนรู้ชนิดสมุนไพรได้ด้วยการถ่ายภาพใบหรือดอก ซึ่งจะท�าให้ทราบรายละเอียดลักษณะทาง
กองบรรณาธิการ ดร.เภสัชกรหญิงดวงแก้ว ปัญญาภู ภญ.สุภาพร ยอดโต ภญ.เกษวราภรณ์ วงษ์พิมพ์ พฤกษศาสตร์ สรรพคุณ วิธีใช้และข้อควรระวังของสมุนไพรนั้น ๆ ได้ด้วยตนเอง
ภญ.พิมพรรณ ลาภเจริญ พท.วัชราภรณ์ นิลเพ็ชร์ พท.ป.ประดิษฐา ดวงเดช พิพิธภัณฑ์การสาธารณสุขและการแพทย์ไทย เปิดบริการในวันและเวลาราชการ (จันทร์ถึงศุกร์) ยกเว้นวันหยุดเสาร์ อาทิตย์
นายธเนศ อิ่มนุกูลกิจ นายกฤษณะ คตสุข กลุ่มงานสื่อสารองค์กร และวันหยุดนักขัตฤกษ์ สถานที่ติดต่อ ชั้น 2 บริเวณเคาน์เตอร์ตรงข้ามคลินิก การเข้าชมนอกเหนือจากวันเวลาที่ก�าหนด และหากต้อง
เข้าเยี่ยมชมเป็นหมู่คณะ สามารถขอรับการอนุเคราะห์วิทยากรและการเข้าชมสถานที่ได้ โดยการท�าหนังสือราชการน�าเรียนอธิบดี

ท่านสามารถเข้าไปอ่านบทความและ ติดตาม กรมการแพทย์แผนไทยฯ เลขที่ 88/23 หมู่ 4 ถนนติวานนท์ กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก เพื่อขออนุญาตเข้าเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์การสาธารณสุขและการแพทย์ไทย
ดาวน์โหลดจุลสารฉบับอิเล็กทรอนิกส์ ผ่านทางโซเชียลมีเดียได้ที่ ต.ตลาดขวัญ อ.เมือง จ.นนทบุรี 11000 ในวันและเวลาดังกล่าว ติดต่อสอบถามเพิ่มเติม ที่เบอร์โทรศัพท์ 0 2591 1964, 0 2590 2606
ได้ที่ http://tpd.dtam.go.th/index. โทรศัพท์ : 0-2591-7007
โทรสาร : 0-2591-7007
php/news-ak/dtam-news-ak ศูนย์ข้อมูลยาสมุนไพร การแพทย์แผนไทย การแพทย์พื้นบ้าน และการแพทย์ทางเลือก