Page 4 - จุลสารกรมแพทย์แผนไทยฯ ประจำเดือนเมษายนเดือน 2562

ยาเหลืองปิดสมุทร…….หยุดอาการท้องร่วง

ดร.ภญ.ดวงแก้ว ปัญญาภู

เมื่อก้าวเข้าสู่เดือนเมษายน หลายคนคงนึกถึงบรรยากาศของความสนุกสนาน การเฉลิมฉลองท่ามกลางญาติมิตรและ

ครอบครัวในเทศกาลสงกรานต์ แต่อย่างไรก็ตาม เนื่องจากเป็นเดือนที่อากาศร้อนที่สุด อาจทำให้หลายคนปรับสภาพร่างกาย
ไม่ทันจนเกิดการเจ็บป่วย เช่น มีอาการเวียนศีรษะ หน้ามืดตาลาย ใจสั่น และเป็นลมแดด นอกจากนี้ อากาศที่ร้อนและแห้งแล้ง

ของฤดูร้อน ยังเหมาะกับการเจริญเติบโตของเชื้อโรค โดยเฉพาะเชื้อแบคทีเรียที่ก่อให้เกิดโรคติดต่อทางอาหารและน้ำ เช่น โรค
อุจจาระร่วง โรคอาหารเป็นพิษ โรคบิด และโรคไข้ไทฟอยด์ ดังนั้น การประกอบกิจกรรมสังสรรค์ต่าง ๆ ในเดือนนี้จึงควร
ระมัดระวังในเรื่องความสะอาดของอาหารและน้ำดื่ม ไม่ดื่มเครื่องดื่มที่ผสมแอลกอฮอล์ ที่ก่อให้เกิดความร้อนและความมึนเมา

รวมทั้งหลีกเลี่ยงการอยู่ในสถานที่ ที่อากาศร้อนเป็นเวลานาน เนื่องจากอาจทำให้เกิดการเจ็บป่วยตามมาได้ และหากพบว่ามี
การเจ็บป่วยเกิดขึ้น ควรรู้จักวิธีการดูแลตนเองเบื้องต้นก่อนไปพบแพทย์

ยาเหลืองปิดสมุทร เป็นตำรับยาแผนไทย ประกอบด้วยเครื่องยาสมุนไพร จำนวน 13 ชนิด ที่มีสรรพคุณลดอาการ
ท้องร่วง อาการปวด และจุกเสียดแน่นท้อง ได้แก่ เหง้าขมิ้นชัน ชันย้อย ครั่ง สีเสียดเทศ เปลือกสีเสียดไทย ใบเทียน
ใบทับทิม หัวแห้วหมู เหง้าขมิ้นอ้อย เปลือกเพกา รากกล้วยตีบ หัวกระเทียมคั่ว และดอกดีปลี ยาเหลืองปิดสมุทรเป็นตำรับ

ยาสามัญประจำบ้านที่ใช้รักษาโรคท้องร่วงในคนไทยมาช้านาน ปัจจุบันมีการศึกษาของ รศ.ดร.ภญ.นพมาศ สุนทรเจริญนนท์
และคณะ พบว่าสามารถใช้รักษาอาการท้องร่วงได้ดี เนื่องจากตำรับยาดังกล่าวมีฤทธิ์ลดการบีบตัว

ของลำไส้ และสามารถฆ่าเชื้อแบคทีเรียแกรมลบหลายชนิดที่เป็นสาเหตุของโรคท้องร่วงได้
ยาเหลืองปิดสมุทรได้รับการพิจารณาให้บรรจุอยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติตั้งแต่ปี
พ.ศ. 2555 โดยระบุข้อบ่งใช้ สำหรับรักษาโรคท้องร่วงแบบไม่ติดเชื้อ คือ อุจจาระร่วงที่ไม่มีมูก

เลือด และไม่มีไข้ ประชาชนสามารถใช้ยาเหลืองปิดสมุทรรักษาอาการท้องร่วงเบื้องต้นก่อน
ไปพบแพทย์ได้ โดยขนาดยาที่แนะนำตามบัญชียาหลักแห่งชาติ คือ ผู้ใหญ่ รับประทาน

ครั้งละ 1 กรัม เด็กอายุ 6 - 12 ปี รับประทานครั้งละ 800 มิลลิกรัม - 1 กรัม ละลายในน้ำกระสายยา
ที่มีรสฝาด ได้แก่ น้ำเปลือกลูกทับทิม หรือเปลือกแคต้ม แทรกกับน้ำปูนใส ทุก 3 - 5 ชั่วโมง
เมื่อมีอาการ สำหรับเด็กที่อายุต่ำกว่า 6 ปี สามารถรับประทานยาเหลืองปิดสมุทรได้

แต่ควรอยู่ในความดูแลของผู้ประกอบวิชาชีพแพทย์ แพทย์แผนไทย และเภสัชกร

เจ็บป่วยคราใด ใช้ยาไทยก่อนไปพบแพทย์

คณะผู้จัดทำ

ที่ปรึกษา นายแพทย์มรุต จิรเศรษฐสิริ อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก

นายแพทย์ปราโมทย์ เสถียรรัตน์ รองอธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก
บรรณาธิการ นายแพทย์สรรพงศ์ ฤทธิรักษา รองอธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก

บรรณาธิการรอง ดร.เภสัชกรหญิงอัญชลี จูฑะพุทธิ ผู้อำนวยการกองวิชาการและแผนงาน
กองบรรณาธิการ ดร.เภสัชกรหญิงดวงแก้ว ปัญญาภู ภญ.สุภาพร ยอดโต ภญ.เกษวราภรณ์ วงพิมพ์ ภญ.ศตพร สมเลศ
ภญ.ภรณ์ทิพย์ จันทร์หอม พท.วัชราภรณ์ นิลเพ็ชร์์ พท.ป.ประดิษฐา ดวงเดช พท.ป.รสรินทร์ ไพฑูรย์

นางสาวพินท์สุดา เพชรประสม นางอลิศรา พลับสกุล นายธเนศ อิ่มนุกูลกิจ นายกฤษณะ คตสุข

ท่านสามารถเข้าไปอ่านบทความและดาวน์โหลด กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก
จุลสารฉบับอิเลคทรอนิกส์ ได้ที่
https://tpd.dtam.moph.go.th/index. @DTAM
php/news-ak/dtam-news-ak
และสามารถส่งข้อคิดเห็นมาที่ เลขที่ 88/23 หมู่ 4 ถนนติวานนท์ ตำบลตลาดขวัญ
enewsletters.dtam@outlook.co.th อำเภอเมือง จังหวัดนนทบุรี 11000
โทรศัพท์ 0-2591-7007 โทรสาร 0-2591-7007