Page 2 - จุลสารกรมการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่3 ฉบับที่ 6 ประจำเดือน มิถุนายน 2563
P. 2
ฤดูฝนใกล้เข้ามาแล้ว ช่วงนี้คงมีคนต้องลุยน้ำขัง
เฉอะแฉะกันบ้าง ควรใส่ใจสุขภาพเท้า เพราะเท้าพาเรา
ยาสมุนไพร เกิดอาการน้ำกัดเท้าได้ ซึ่งควรหลีกเลี่ยงปัจจัยที่ทำให้เกิด
ไปทุกแห่งหน ต้องเผชิญกับสิ่งสกปรกและความอับชื้นทำให้
โรคน้ำกัดเท้า เช่น การเดินลุยน้ำสกปรก โดยไม่ใส่รองเท้า
หรือใส่รองเท้าคับเกินไป ถุงเท้าหรือรองเท้ามีความชื้น หรือ
รักษาโรค ใช้ของร่วมกับผู้อื่น สุขภาพร่างกาย อ่อนแอ ภูมิคุ้มกันต่ำ
หรือมีอาการผิวหนังอักเสบเรื้อรัง ทำให้เกิดอาการคัน
มีรอยแดง ผิวหนังบริเวณเท้าลอกหลุด เป็นขุย ผิวหนังแตก
และเจ็บปวดตามชื่อโรคน้ำกัดเท้าเลยทีเดียว หากพบ
น้ำกัดเท้า ว่ามีอาการของโรคน้ำกัดเท้า ก็ต้องรีบหาหยูกยามารักษา
ทันที เพราะการรักษาต้องใช้เวลานานถึง 2-4 สัปดาห์
ภญ.เจนจิรา อังศุสิงห์, ดร.รสสุคนธ์ กลิ่นหอม เลยทีเดียว
ในการแพทย์แผนไทยและการแพทย์พื้นบ้านไทย มีการรักษาโรคน้ำกัดเท้า
ด้วยยาสมุนไพร ซึ่งสมุนไพรไทยหลายชนิดที่เคยเป็นตัวช่วยในการรักษาโรคน้ำกัดเท้า
ได้อย่างดีมาช้านาน หนึ่งในนั้นคือสมุนไพร “ทองพันชั่ง” ซึ่งมีชื่อวิทยาศาสตร์
Rhinacanthus nasutus (L.) Kurz จัดอยู่ในวงศ์ Acanthaceae ทองพันชั่งเป็นไม้พุ่ม
ขนาดเล็ก สูง 1-2 เมตร แตกกิ่ง ลำต้นเป็นสี่เหลี่ยม พบขนที่ลำต้นและกิ่ง ใบเดี่ยวรูปหอก
มีลักษณะบางและเกลี้ยง ขอบใบเรียบหรือเป็นคลื่นเล็กน้อย ใบจะเรียงแบบ
ตรงข้ามโดยแต่ละคู่ออกสลับทิศทางกัน ช่อดอกแบบกระจะแยกแขนง มักออกที่ยอด
หรือตามง่ามใบ กลีบดอกมีสีขาวรูปร่างคล้ายนกกระยาง กลีบบนชี้ตั้งขึ้น ปลายกลีบ
แยกเป็นสามลอน กลีบล่างห้อยลงและหยักเป็นสามลอน มีเกสรตัวผู้สีน้ำตาล 2 อัน
ยื่นพ้นกลีบดอกเล็กน้อย โคนกลีบมีจุดประสีม่วงแดง ผลแบบแห้งแตก รูปร่างคล้าย
ไม้ตะบอง สารสำคัญที่มีฤทธิ์ต้านเชื้อราของทองพันชั่งเป็นอนุพันธุ์ของสารกลุ่มควิโนน
(quinone) ได้แก่ rhinacanthin-C rhinacanthin-D และ rhinacanthin-N ซึ่งพบได้ที่ราก
ลำต้น และใบ
การใช้ทองพันชั่งรักษาโรคกลาก เกลื้อน ตามข้อมูลงานสาธารณสุข
มูลฐาน ระบุให้ใช้ใบสดหรือรากสดมาตำให้ละเอียด แล้วแช่ลงในแอลกอฮอล์ปริมาณ
ที่พอดีกับตัวยา 7 วัน กรองเอาส่วนที่เป็นน้ำมาใช้ทาบริเวณที่มีอาการ วันละ 3-4 ครั้ง
จนกว่าจะหาย และใช้ต่อไปอีก 7 วัน จึงหยุดใช้ ปัจจุบันยาทิงเจอร์ทองพันชั่ง เป็นยา
ในบัญชียาหลักแห่งชาติ ประชาชนที่เป็นโรคน้ำกัดเท้าสามารถมาพบแพทย์แผนไทย
เพื่อรักษาโรคน้ำกัดเท้า รับยาทิงเจอร์ทองพันชั่ง โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย พร้อมกันนี้ควรปรับ
พฤติกรรมการใช้ชีวิต ในวิถีใหม่ พร้อมรับคำแนะนำดี ๆ ในการดูแลสุขภาพร่างกาย
เอกสารเพิ่มเติม
จากแพทย์แผนไทยที่โรงพยาบาลหรือศูนย์บริการสาธารณสุขใกล้บ้านได้
ศูนย์ข้อมูลยาสมุนไพร การแพทย์แผนไทย การแพทย์พื้นบ้าน และการแพทย์ทางเลือก
