Page 3 - จุลสารกรมแพทย์แผนไทยฯ ปีที่3 ฉบับที่ 1 ประจำเดือนมกราคม 2563

การรับมือกับฝุ่น PM 2.5

ด้วยศาสตร์การแพทย์แผนจีน

พจ. วรรณวิมล เชี่ยวเชิงชล
ภญ. สินีพร ดอนนาปี

ใกล้ถึงเทศกาลตรุษจีนกันอีกครั้ง สำหรับปีนี้ วันตรุษจีนตรงกับวันเสาร์ที่ 25 มกราคม 2563 เทศกาลตรุษจีนเป็นเทศกาล
สำคัญของพี่น้องชาวจีนทุกท่าน รวมทั้งพี่น้องชาวไทยเชื้อสายจีน ในช่วงตรุษจีนมีการจุดธูป เผากระดาษ และจุดประทัดเป็นจำนวนมาก

ซึ่งทำให้เกิดมลพิษในอากาศ อีกทั้งในปัจจุบันการขยายเมือง การพัฒนาทางเศรษฐกิจและอุตสาหกรรม ก็เป็นสาเหตุหลัก
ทำให้เกิดหมอกควัน ฝุ่นละอองเป็นพิษ หรือ “ฝุ่น PM 2.5” ซึ่งส่งผลอันตรายต่อร่างกายมนุษย์ โดยเฉพาะต่อระบบทางเดินหายใจ
และระบบหลอดเลือดและหัวใจ ดังนั้นจุลสารฉบับนี้ขอแนะนำวิธีการดูแลรักษาสุขภาพในช่วงที่ต้องเผชิญกับฝุ่น PM 2.5
ด้วยศาสตร์การแพทย์แผนจีน ซึ่งจากมุมมองของการแพทย์แผนจีน เน้นการป้องกันก่อนเกิดโรค จึงมีข้อแนะนำในการดูแลสุขภาพ

ด้วยศาสตร์การแพทย์แผนจีน ดังนี้
ข้อที่ 1 นวดกดจุดอิ๋งเซียง (迎香)

ในช่วงที่มีหมอกควันพิษมากมักเกิดโรคหวัดได้ง่าย จึงแนะนำให้นวดกดจุด อิ๋งเซียง (迎香)
ซึ่งเป็นจุดรักษาโรคที่เกิดจากลมเข้ามากระทบจากภายนอกเข้าสู่ร่างกาย ช่วยกระจายความเย็น

และขับลมบริเวณศีรษะและหน้า ช่วยเสริมภูมิคุ้มกัน เพิ่มระบบไหลเวียนเลือดบริเวณรอบจมูก ทำให้ปัจจัย
ก่อโรคจากภายนอก (เสียชี่（邪气) ได้แก่ ลม ความชื้น ความแห้ง และพิษ) ไม่สามารถเข้าร่างกาย
ได้โดยง่าย หากนวดทุกวัน จะช่วยป้องกันโรคหวัด โดยจุดอิ๋งเซียง (迎香) อยู่ตำแหน่งบริเวณ
ปีกจมูกห่างออกไป 1 ซม. บนร่องจมูกด้านข้าง ใช้นิ้วชี้กดที่จุดอิ๋งเซียง (迎香) ทั้งสองข้าง กดนวดวนเป็น

ลักษณะวงกลมอยู่กับที่ อาจทำพร้อมกันหรือทีละข้าง นวดกดจุดข้างละ 36 ครั้ง หรือจนกว่าจะรู้สึก
หนัก ๆ หน่วง ๆ

ข้อที่ 2 อาหารและสมุนไพรบำรุงปอด
ตามทฤษฎีการแพทย์แผนจีน ปอดเป็นอวัยวะที่ขับเคลื่อนน้ำ อธิบายอย่างง่ายคือ ชี่ปอด

ทำหน้าที่ขนส่งและระบายของเสียออกทางการหายใจและเหงื่อ ขับเคลื่อนและควบคุมการไหลเวียน
ของสารน้ำในร่างกายทั้งหมด ดังนั้น การรับประทานอาหารและสมุนไพรที่เพิ่มสารน้ำให้กับ
ชี่ปอดช่วยให้ร่างกายแข็งแรง อาหารและสมุนไพรที่แนะนำ คืออาหารที่มีสีขาว เนื่องจาก

ตามทฤษฎีปัญจธาตุทั้งห้า สีขาวสัมพันธ์กับอวัยวะปอด ดังนั้นอาหารที่มีสีขาวตามธรรมชาติจะสามารถ
บำรุงปอดได้ ตัวอย่างอาหารและสมุนไพรบำรุงปอด เช่น สาลี่ ซึ่งน้ำสาลี่มีสรรพคุณ แก้กระหายน้ำ
คอแห้ง แก้ไอขับเสมหะ ผู้ที่มีอาการท้องเสียถ่ายเหลวจากชี่ของม้ามและกระเพาะพร่องไม่ควร
รับประทาน หัวไชเท้า สรรพคุณ แก้ไอขับเสมหะ อาหารไม่ย่อย ผู้ที่มีอาการท้องเสียถ่ายเหลว
จากชี่ของม้ามและกระเพาะพร่องไม่ควรรับประทาน แห้ว โดยน้ำแห้วมีสรรพคุณ แก้ไอเจ็บคอ

มีเสมหะจากลมร้อนภายนอกมากระทบ ไป๋เหอ สรรพคุณ หล่อเลี้ยงอินเพิ่มความชุ่มชื้นให้ปอด
แก้ไอ และ ซานเย่า สรรพคุณ บำรุงชี่หล่อเลี้ยงอิน บำรุงชี่ของม้ามปอดและไต

ข้อที่ 3 ฝึกชี่กงในบ้าน

ในช่วงที่หมอกฝุ่นละอองพิษสูง ควรหลีกเลี่ยงการออกกำลังกายหรือการทำกิจกรรมที่ต้องใช้กำลังภายนอกอาคาร
ควรออกกำลังกายในที่ร่มปิดมิดชิด สำหรับการออกกำลังกายแบบศาสตร์การแพทย์แผนจีน แนะนำให้ฝึกชี่กง หรือการฝึกลมหายใจ

อย่างไรก็ตาม หากจำเป็นต้องออกไปเผชิญกับฝุ่นละอองภายนอกจะต้องมีการป้องกันทั่ว ๆ ไปร่วมด้วย

เช่น การสวมใส่หน้ากากป้องกันฝุ่น การติดตามข่าวสารเรื่องฝุ่นอย่างใกล้ชิด

และหากเกิดความผิดปกติต่อร่างกาย ควรรีบไปพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุและรักษาอย่างทันท่วงที