Page 3 - จุลสารกรมแพทย์แผนไทยฯ ประจำเดือนพฤษภาคม 2562

การเลิกบุหรี่... โรคอัมพฤกษ์ อัมพ�ตต�มศ�สตร์ก�รแพทย์แผนไทย

ด้วยศาสตร์การแพทย์ทางเลือก และก�รให้บริก�รในหน่วยบริก�รสุขภ�พ

นพ.องอ�จ ศิริกุลพิสุทธิ์
กลุ่มง�นส่งเสริมบริก�รก�รแพทย์แผนไทย
โดยส่วนใหญ่แล้วผู้ติดบุหรี่มีความต้องการที่จะเลิกสูบบุหรี่ให้สำาเร็จ การบำาบัดรักษาการติดบุหรี่ด้วยการแพทย์
แผนปัจจุบัน ซึ่งรวมถึงการให้คำาปรึกษาและการให้ยาเพื่อเลิกบุหรี่ สามารถทำาให้โอกาสที่ผู้ติดบุหรี่จะเลิกสูบบุหรี่ได้สำาเร็จ สถ�บันก�รแพทย์แผนไทย

เพิ่มขึ้น 2-3 เท่า อย่างไรก็ตาม ผู้ติดบุหรี่และบุคลากรทางการแพทย์จำานวนหนึ่งมีความสนใจที่จะใช้การแพทย์ทางเลือก
เพื่อช่วยในการเลิกสูบบุหรี่ให้สำาเร็จ ศาสตร์การแพทย์ทางเลือกที่มีบทบาทช่วยในการเลิกสูบบุหรี่ ได้แก่

การกดจุดสะท้อนเท้า (Foot Reflexology)

การกดจุดสะท้อนเท้าช่วยเลิกบุหรี่ได้ มีรายงานว่าทำาให้การรับรู้รสชาติและกลิ่นของบุหรี่เปลี่ยนแปลงไป ความรู้สึกอยากบุหรี่ อัมพฤกษ์ อัมพาต เป็นกลุ่มอาการที่มี
ลดลง มีผลลดปริมาณการสูบบุหรี่ลง มีการวิจัยที่สนับสนุนการกดจุดสะท้อนเท้าช่วยเลิกบุหรี่ โดย อัมพร กรอบทอง และคณะ ความผิดปกติในการควบคุมการเคลื่อนไหวของ
ได้ทำาการวิจัยเชิงทดลองแบบสุ่ม มีกลุ่มควบคุม และปกปิดข้อมูลการรักษาทั้งสองฝ่ายในผู้ป่วย 74 คน โดยมีการนวดกดจุด ร่างกาย เกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น หลอดเลือด
สะท้อนเท้าตามจุดที่กำาหนดในกลุ่มทดลองสัปดาห์ละ 2 ครั้ง พบว่า กลุ่มทดลองเลิกบุหรี่ได้ ร้อยละ 47.6 สมองตีบ อุดตัน หรือแตก หรือเกิดจากไขสันหลัง นอกจากการรักษาด้วยการใช้ยาสมุนไพรไทย
ขณะที่กลุ่มควบคุมเลิกได้เพียงร้อยละ 12.5 ซึ่งแตกต่างกันอย่างมีนัยสำาคัญทางสถิติ เมื่อติดตามต่อไป หรือเส้นประสาทได้รับบาดเจ็บ เป็นต้น แล้วยังมี การทำาหัตถการด้านการแพทย์แผนไทย
อีกที่ระยะ 1 เดือน 3 เดือน และ 6 เดือน พบว่า กลุ่มทดลองยังคงเลิกบุหรี่ร้อยละ 42.86, 42.86 และ กลไกการเกิดโรค ในทางการแพทย์แผนไทย ร่วมด้วย เช่น การนวดไทย การประคบสมุนไพร
38.10 ตามลำาดับ การกดจุดสะท้อนเท้ามีผลหลังการรักษาเฉลี่ยที่ 5 ครั้ง จากคัมภีร์ชวดารได้มีการระบุว่า อัมพฤกษ์และ การอบไอนํ้าสมุนไพร ซึ่งจะช่วยให้เลือดลม
อัมพาตเป็นโรคที่เกิดจากความไม่สมดุลของ ในร่างกายไหลเวียนได้ดี ช่วยปรับสมดุลร่างกาย
ธาตุลมในร่างกาย กล่าวคือลมอุทธังคมาวาตา ทำาให้อาการปวด ตึง เกร็ง กล้ามเนื้อชาและ
การฝังเข็ม (Acupuncture) (ลมพัดขึ้นเบื้องบนจากปลายเท้าถึงศีรษะ) กับ อ่อนแรงดีขึ้น อีกทั้งควรปฏิบัติตัวตามคำาแนะนำา

การฝังเข็มช่วยให้หยุดสูบบุหรี่ได้ โดยผ่านกลไกปรับการทำางานของสารเคมี ลมอโธคมาวาตา (ลมพัดลงเบื้องล่างจากศีรษะ ด้านการแพทย์แผนไทยอย่างเคร่งครัด ได้แก่
ในระบบประสาทให้เป็นปกติ การฝังเข็ม ควรใช้ร่วมกับการรักษาอื่น ๆ ทั้งการรักษา ถึงปลายเท้า) พัดระคนกัน เกิดเป็นลมอัมพฤกษ์ การงดรับประทานอาหารแสลง เช่น อาหาร

ทางการแพทย์แผนปัจจุบัน รวมถึงการให้คำาปรึกษาเชิงจิตวิทยาด้วย วิธีการฝังเข็ม อัมพาต ส่งผลให้กล้ามเนื้ออ่อนแรง เคลื่อนไหว รสหวานจัด มันจัด รสเย็น รสเค็ม ข้าวเหนียว
ที่ใช้ ได้แก่ การฝังเข็มเล็ก ๆ ที่ใบหู ตรงตำาแหน่งของจุดติดยาและปอด และการฝังเข็ม ไม่สะดวก ชา ปากเบี้ยว พูดไม่ชัด สาเหตุ หน่อไม้ เครื่องในสัตว์ อาหารหมักดอง เหล้า
มาตรฐานที่ลำาตัว แขนและขา เกิดจากการบริโภคอาหารให้โทษ 8 ประการ ได้แก่ เบียร์ พักผ่อนให้เพียงพอ ไม่นอนทับแขนขา
ของดิบ บูด เน่า ของหยาบ กินมากเกินไป ข้างที่มีอาการอ่อนแรง และทำาท่ากายบริหาร
กินน้อยเกินไป กินผิดเวลา กินเนื้อสัตว์มากเกินไป ฤ าษีดัดตน เพื่อฟื้นฟูรักษาผู้ป่วยโรคอัมพฤกษ์
การฝึกปฏิบัติกายและจิต (Mind and body practices) การกระทบร้อนกระทบเย็นมากเกินไป หรือ อัมพาตให้ได้ผลการรักษาที่ดียิ่งขึ้น
เป็นการฝึกปฏิบัติตนเองโดยคำาแนะนำาของผู้รู้หรือครู เพื่อส่งผลให้มี เกิดจากโทสะและโมหะมากเกินไป หากท่านพบเห็นคนรอบข้างหรือญาติ

สุขภาพที่ดีขึ้น มีหลักฐานสนับสนุนว่าการฝึกปฏิบัติกายและจิต เช่น สมาธิ การรักษา สามารถทำาได้โดยการปรับ ของท่านมีอาการของโรคอัมพฤกษ์ อัมพาต สามารถ
บำาบัด โยคะ และการฝึกจินตภาพเพื่อผ่อนคลาย สามารถช่วยลดการสูบบุหรี่ สมดุลของธาตุลมโดย การจ่ายยาสมุนไพรไทย เข้ารับการรักษาภาวะเฉียบพลันได้ที่โรงพยาบาล
และช่วยลดความอยากสูบบุหรี่ลงได้้ ที่มีรสร้อนหรือรสสุขุมร้อน เช่น ยาแก้ลม ของรัฐทุกแห่ง และเมื่ออาการของผู้ป่วยคงที่
อัมพฤกษ์ ยาสหัศธารา ยากษัยเส้น ร่วมกับ และผ่านเกณฑ์การคัดกรองการเข้ารับการรักษา

ยาสมุนไพรรักษาอาการร่วมอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็น ด้านการแพทย์แผนไทยของโรงพยาบาลแล้ว
การรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ (Healthy Diet) อาการท้องผูก อาจพิจารณาใช้ ยาชุมเห็ดเทศ สามารถเข้ารับการตรวจประเมิน รักษา และฟื้นฟู

มีส่วนสำาคัญในการช่วยเลิกบุหรี่ ผู้ที่กำาลังเลิกบุหรี่ควรรับประทาน ยามะขามแขก ยานํ้าฝักคูน ยาธรณีสันฑะฆาต ด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทยต่อไป
อาหารให้ครบทุกมื้อ เลือกอาหารว่างที่มีประโยชน์ ดื่มนำ้ามาก ๆ โดยเฉพาะ อาการนอนไม่หลับ ใช้ ยาหอมอินทจักร์ ยาหอม-
นำ้าสะอาด อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง ได้แก่ เครื่องดื่มที่มีสารคาเฟอีน (เช่น นํ้าชา ทิพโอสถ ยาหอมเทพจิตร ส่วนการตั้งตำารับ
กาแฟ โคล่า) แอลกอฮอล์ เนื้อแดง และช็อกโกแลต ซึ่งจะเพิ่มความอยากบุหรี่ยิ่งขึ้น ยาปรุงเฉพาะรายเพื่อรักษาให้พิจารณาตาม
ควรรับประทานผักสดและผลไม้สด เพราะมีส่วนช่วยชำาระล้างระบบต่าง ๆ ของ สมุฏฐาน อายุโรค อาการ และอาการแสดงของ “อัมพฤกษ์ อัมพาต พบเร็ว รักษาได้
ร่างกาย เพิ่มอาหารเสริมกลุ่มวิตามินเอ วิตามินบีรวม วิตามินซี วิตามินอี และสังกะสี ผู้ป่วยเป็นสำาคัญ ให้การแพทย์แผนไทยช่วยดูแล”
เพื่อช่วยทำาความสะอาดระบบของร่างกายและลดความอยากบุหรี่