Page 1 - จุลสารกรมการแพทย์แผนไทย ฉบับประจำเดือนพฤษภาคม 2561

หญ้าดอกขาว กรมการแพทย์แผนไทยและ

ส�ำหรับกำรอดบุหรี่ การแพทย์ทางเลือก

นพ.องอ�จ ศิริกุลพิสุทธิ์ Department of Thai Traditional and Alternative Medicine

เนื่องจากวันที่ 31 พฤษภาคม ของทุกปี เป็นวันงดสูบบุหรี่โลก กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ปีที่ 1 ฉบับที่ 2 ประจำ�วันเดือน พฤษภ�คม 2561 DTAM newsletter
Department of Thai Traditional and Alternative Medicine
เดือนนี้จึงอยากเสนอบทความเรื่อง หญ้�ดอกข�ว ซึ่งปัจจุบันมีงานวิจัย
ที่พบว่าสามารถนำามาใช้ในผู้ที่ต้องการงดสูบบุหรี่ได้ หญ้าดอกขาว ฟ้าทะลายโจร......
(Vernonia cinerea (L.) Less.) เป็นพืชพื้นบ้านที่พบได้ทั่วไปใน
ประเทศไทย มีชื่อเรียกแตกต่างกันไปในแต่ละท้องถิ่น เช่น หญ้าหมอน้อย ป้องกัน & รักษาอาการหวัด

หญ้าละออง หรือ ถั่วแฮะดิน เป็นสมุนไพรที่ใช้ในการบำาบัดผู้ติดบุหรี่ และไข้เจ็บคอจากการเปลี่ยนฤดู นพ.เกียรติภูมิ วงศ์รจิต
องค์ประกอบทางเคมีที่พบมากในหญ้าดอกขาว ได้แก่ สารกลุ่มฟลาโวนอยด์ อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและ
การแพทย์ทางเลือก
เทอร์พีน สเตอรอล และไกลโคไซด์ พบในส่วนของต้น ใบ และราก มีฤทธิ์
ทำาให้ลิ้นฝาดหรือชาทำาให้ไม่อยากสูบบุหรี่ “ฮัดชิ้ววว... ฝนตกหนักลมพัดกระทบตัว ท�ำหนำวรัวรีบหำผ้ำคลุมหนำ

มีรายงานผลการศึกษาในผู้ติดบุหรี่ หลังการดื่มชาหญ้าดอกขาว ฤดูเปลี่ยนโรคหวัดอำจจะมำ รีบถำมหำฟ้ำทะลำยฯ ช่วยคลำยเอย...“
เป็นเวลา 4 เดือน พบอัตราการเลิกสูบบุหรี่ประมาณร้อยละ 70 โดยเหตุผล
สำาคัญของการเลิกสูบบุหรี่ คือ หลังการดื่มชาหญ้าดอกขาวจะรู้สึกชาลิ้น เดือนนี้เป็นเดือนที่มีอากาศเปลี่ยนแปลงบ่อย เนื่องจาก ปัจจุบัน กรมก�รแพทย์แผนไทยและก�รแพทย์ท�งเลือก
ไม่รู้สึกอยากบุหรี่ รู้สึกเหม็นกลิ่นบุหรี่ และเมื่อสูบบุหรี่แล้วรู้สึกอยากอาเจียน เป็นช่วงเปลี่ยนฤดูจากฤดูร้อนเข้าสู่ฤดูฝน อากาศที่เริ่มเย็นลง ร่วมกับ ร�ชวิทย�ลัยอ�ยุรแพทย์แห่งประเทศไทย ได้ทำาการ ศึกษา

ปัจจุบันในหลายโรงพยาบาล มีการนำาหญ้าดอกขาวในรูปแบบของ และมีความชื้นสูงขึ้น เป็นเหตุให้เชื้อโรคหลายชนิดสามารถ ประสิทธิผลสารสกัดฟ้าทะลายโจรในการรักษาการติดเชื้อใน
ชาชง ลูกอม หมากฝรั่ง และสเปรย์มาใช้ในคลินิกอดบุหรี่ อย่างไรก็ตาม มีข้อควรระวังในผู้ป่วยโรคหัวใจ โรคไต เนื่องจาก แพร่ระบาดได้อย่างรวดเร็ว หนึ่งในเชื้อโรคที่ก่อให้เกิดโรค ระบบทางเดินหายใจส่วนบนแบบเฉียบพลันและไม่จ�าเพาะ :
ระบบทางเดินหายใจที่พบบ่อย คือ เชื้อไวรัสที่เป็นสาเหตุของ การศึกษาแบบ randomized double - blind placebo
ยาชงหญ้าดอกขาวมีโพแทสเซียมสูง และอาจพบอาการไม่พึงประสงค์ เช่น ปากแห้ง คอแห้ง ชาลิ้น คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง และ โรคหวัด และ โรคติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนบน กรมก�รแพทย์ controlled โดยขณะนี้ทำาการเก็บข้อมูลใน 6 โรงพยาบาล

เวียนศีรษะ เป็นต้น • แผนไทยและก�รแพทย์ท�งเลือก ขอแนะนำาประชาชน ทั่วประเทศ
ยาชง อัตร�ส่วน : ผงหญ้าดอกขาว 2 กรัม ให้ดูแลสุขภาพเบื้องต้นด้วยสมุนไพรที่หาได้ง่ายใกล้ตัว คือ
หญ้าดอกขาว นำ้าร้อนประมาณ 120 - 200 มิลลิลิตร ฟ้าทะลายโจร

ลดความอยากบุหรี่ ชงดื่มหลังอาหาร วันละ 3 - 4 ครั้ง ฟ้�ทะล�ยโจร มีชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Andrographis
paniculata (Burm. f.) Nees เป็นสมุนไพรในวงศ์ Acanthaceae
ที่มีการใช้มาอย่างยาวนาน ทั้งในการแพทย์แผนจีนและ
อินเดีย เป็นสมุนไพรที่มีการใช้และมีงานวิจัยมากเช่นกัน
ฟ้าทะลายโจรมีสารสำาคัญหลายกลุ่ม แต่สารสำาคัญที่ออกฤทธิ์ บัญชีย�หลักแห่งช�ติ (บัญชีย�จ�กสมุนไพร) ระบุข้อบ่งใช้
คณะผู้จัดทำ� คือ andrographolide และอนุพันธ์ ซึ่งปัจจุบันองค์การ บรรเทาอาการหวัด เจ็บคอ โดยรับประทานครั้งละ 1.5 – 3 กรัม
ที่ปรึกษ� นายแพทย์เกียรติภูมิ วงศ์รจิต อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก อนามัยโลกยอมรับและส่งเสริมให้ใช้ได้ทั้งป้องกันและ (แคปซูลขนาด 500 มก. ครั้งละ 3 - 6 แคปซูล) วันละ 4 ครั้ง
นายแพทย์ปราโมทย์ เสถียรรัตน์ รองอธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก รักษาโรคหวัดจากเชื้อไวรัสได้ และจากการศึกษาการใช้ หลังอาหารและก่อนนอน ในผู้ที่สามารถทนต่อความขมได้
ฟ้าทะลายโจรเพื่อรักษาอ�ก�รไข้และเจ็บคอเปรียบเทียบกับ สามารถเคี้ยวใบสดหรือชงใบสด 5 - 7 ใบ ในนำ้าร้อน วันละ 4 เวลา
บรรณ�ธิก�ร นายแพทย์สรรพงศ์ ฤทธิรักษา รองอธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ยาลดไข้พาราเซตามอล พบว่าในวันที่ 3 กลุ่มที่ได้รับฟ้าทะลายโจร อย่างไรก็ตาม มีข้อห้ามใช้ฟ้าทะลายโจรกับผู้ที่เคยมีอาการ
บรรณ�ธิก�รรอง ดร.เภสัชกรหญิงอัญชลี จูฑะพุทธิ ผู้อำานวยการกองวิชาการและแผนงาน ขนาด 6 กรัมต่อวัน จะมีอาการไข้และการเจ็บคอลดลง ซึ่งดีกว่า แพ้ ห้ามใช้กับหญิงตั้งครรภ์และหญิงให้นมบุตร เนื่องจากอาจ
กองบรรณ�ธิก�ร ดร.เภสัชกรหญิงดวงแก้ว ปัญญาภู ภญ.ภรณ์ทิพย์ จันทร์หอม ภญ.เกษวราภรณ์ วงษ์พิมพ์ กลุ่มที่ได้รับฟ้าทะลายโจร 3 กรัม/วัน หรือได้รับพาราเซตามอล ทำาให้เกิดทารกวิรูปได้ และห้ามใช้ฟ้าทะลายโจรสำาหรับแก้เจ็บคอ
ภญ.ศตพร สมเลศ ภญ.สุภาพร ยอดโต พท.วัชราภรณ์ นิลเพ็ชร์ พทป.รสรินทร์ ไพฑูรย์ และการศึกษาเปรียบเทียบการใช้ฟ้าทะลายโจรเพื่อรักษ�หวัดใน จากติดเชื้อ Streptococcus group A ผู้ป่วยที่มีประวัติเป็น
พทป.ประดิษฐา ดวงเดช นายธเนศ อิ่มนุกูลกิจ นายชูศักดิ์ เฮงเจริญ นางสาวพินท์สุดา เพชรประสม ผู้ป่วยโรคหวัด อายุ 18 - 60 ปี จำานวน 61 คน โดยให้ยา Kan Jang โรคไตอักเสบ เนื่องจากเคยติดเชื้อ Streptococcus group A
ซึ่งมีสารสกัดฟ้าทะลายโจรเป็นส่วนประกอบหลัก เป็นเวลา 5 วัน ผู้ป่วยที่มีประวัติเป็นโรคหัวใจรูห์มาติค และผู้ป่วยที่มีอาการ
พบว่า ในวันที่ 4 ของการทดลอง กลุ่มที่ได้รับยา มีอาการเจ็บคอ เจ็บคอเนื่องจากมีการติดเชื้อแบคทีเรีย และมีอาการรุนแรง เช่น
ท่านสามารถเข้าไปอ่านบทความและดาวน์โหลด กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก อ่อนเพลีย ปวดกล้ามเนื้อ ปวดศีรษะ ปวดโพรงจมูกและเยื่อจมูก มีตุ่มหนองในคอ มีไข้สูง และหนาวสั่น และเนื่องจากการใช้
จุลสารฉบับอิเลคทรอนิกส์ ได้ที่ @DTAM
http://ttdkl.dtam.moph.go.th/ อักเสบลดลงเมื่อเทียบกับกลุ่มที่ได้รับยาหลอก และการศึกษาฤทธิ์ ฟ้าทะลายโจร เป็นการรักษาเบื้องต้น หากใช้ครบ 3 - 5 วันแล้ว
และสามารถส่งข้อคิดเห็นมาที่ เลขที่ 88/23 หมู่ 4 ถนนติวานนท์ ตำาบลตลาดขวัญ ต่อระบบภูมิคุ้มกัน พบว่า สารสกัดในแอลกอฮอล์ของฟ้าทะลายโจร อาการไม่ดีขึ้นหรือเกิดอาการไม่พึงประสงค์ ควรปรึกษาแพทย์
อำาเภอเมือง จังหวัดนนทบุรี 11000
enewsletters.dtam@outlook.co.th โทรศัพท์ 0-2591-7007 โทรสาร 0-2591-7007 และสาร andrographolide มีผลกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันแบบจำาเพาะ หรือเภสัชกรทันที •
ในหนูถีบจักร

AW 1-30 May 61-3.indd 1 10/5/2561 23:03:18