Page 3 - จุลสารกรมการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่3 ฉบับที่ 5 ประจำเดือน พฤษภาคม 2563
P. 3
เห็ด ทางเลือกในการดูแลสุขภาพ
เพื่อเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน
ภญ.พิมพรรณ ลาภเจริญ
เห็ด ถือเป็นอาหารที่หารับประทานได้ง่าย มีรสชาติดี และมีคุณประโยชน์มากมาย เป็นแหล่งโปรตีนชั้นดี ในเห็ดมีสาร
ออกฤทธิ์ที่สำคัญหลายชนิด ได้แก่ ไกลโคโปรตีน โพลีแซคคาไรด์ และไตรเทอร์พีนอยด์ มีการศึกษาวิจัย พบว่า เห็ดมีประโยชน์
ทางการแพทย์ มีส่วนเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน ต้านอนุมูลอิสระ ต้านการอักเสบ ต้านเชื้อไวรัส ช่วยการทำงาน
ของหลอดเลือดหัวใจ รวมถึงอาจมีส่วนในการลดความเสี่ยงหรือรักษาโรคมะเร็งได้ นอกจากนี้เห็ดแต่ละชนิดยังมีคุณสมบัติเฉพาะตัว
ขอยกตัวอย่างเห็ดที่พบว่ามีการกล่าวถึงประโยชน์ทางการแพทย์ที่แนะนำให้รับประทาน 3 ชนิด ดังนี้
เห็ดหอม (Lentinus edodes (Berk.) Sing.) หรือเห็ดซิตาเกะ เป็นเห็ดที่มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว มีฤทธิ์เสริมสร้างภูมิ
ต้านทานแก่ร่างกาย จากงานวิจัยในปี 2015 ของ Xiaoshuang Dai และคณะ ในคนที่มีสุขภาพดี อายุ 21-40 ปี พบว่า การรับประทาน
เห็ดหอม ขนาด 5 กรัม หรือ 10 กรัม เป็นประจำทุกวัน ต่อเนื่องกัน 4 สัปดาห์ ส่งผลเพิ่มภูมิคุ้มกันของร่างกาย
โดยมีการเพิ่มขึ้นของ immunoglobulin A และสารที่มีหน้าที่ทำลายสิ่งแปลกปลอมต่าง ๆ ในร่างกาย นอกจากนี้
การรับประทานเห็ดหอมยังส่งผลลดระดับสารที่ก่อให้เกิดการอักเสบของร่างกายอีกด้วย เนื่องจากในเห็ดหอม
มีสารที่มีฤทธิ์ต่อภูมิคุ้มกัน เช่น สารกลุ่มเบต้ากลูแคน (β-glucan) และ ergothioneine ซึ่งเป็นสารที่ร่างกาย
ไม่สามารถสร้างเองได้ มีบทบาทต่อการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย และมีฤทธิ์ต้านการอักเสบ เป็นต้น
เห็ดเข็มทอง (Flammulina velutipes) เป็นเห็ดที่ได้รับความนิยมมากในปัจจุบัน
และสามารถเพาะปลูกได้ในประเทศไทย มีรายงานถึงสรรพคุณของเห็ดเข็มทองไว้หลาย
ประการ เช่น กระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน (กระตุ้น IL-2, IL-4, IFN-γ,TNF-α, LT และ IL-2R)
ในสัตว์ทดลอง นอกจากนี้ยังมีฤทธิ์ในการต้านอนุมูลอิสระเนื่องจากในเห็ดเข็มทองมี
exopolysaccharides, phenols, น้ำตาล rhamnose, vitamin C และ nucleotides เป็นต้น
มีฤทธิ์ต้านการอักเสบ ต้านเชื้อไวรัส ลดระดับไขมัน และโคเรสเตอรอล ได้ในสัตว์ทดลอง
เห็ดหลินจือ (Ganoderma lucidum (Fr.) Karst.) เป็นยาอายุวัฒนะ พบอยู่ใน
เภสัชตำรับของประเทศจีนและมีการใช้มายาวนานกว่า 4,000 ปี มีประสิทธิผลในการปรับ/ ควรระวังการรับประทาน
เสริมสร้างภูมิคุ้มกันของร่างกาย รายงานการศึกษาวิจัยในสัตว์ทดลองและในหลอดทดลอง เห็ดในผู้ที่มีประวัติการแพ้เห็ด
พบว่า สารสำคัญในเห็ดหลินจือเพิ่มการเจริญเติบโตของเซลล์เม็ดเลือดขาว T cell และ B cell, หรือสปอร์เห็ด และไม่ควร
splenic mononuclear cells, NK cells และ dendritic cells และในปี 2005 โดย Gao Y และ รับประทานเห็ดที่ไม่รู้จัก
คณะ ศึกษาผลจากการรับประทานส่วนที่ละลายน้ำของเห็ดหลินจือ (water-soluble และเห็ดที่ยังไม่เคยนำมารับประทาน
polysaccharides) 5.4 กรัมต่อวัน นาน 12 สัปดาห์ เป็นอาหาร
ในผู้ป่วยมะเร็งปอดระยะลุกลาม (advanced lung cancer)
จำนวน 30 คน ซึ่งผู้วิจัย พบว่า การรับประทานเห็ดหลินจือ
ช่วยในเรื่องการสร้างสมดุลของระบบภูมิคุ้มกันใน
ร่างกาย และเห็ดหลินจือน่าจะช่วยปรับภูมิคุ้มกัน
ในผู้ป่วยที่ได้รับยาเคมีบำบัดหรือฉายรังสีได้
