Page 3 - จุุลสารกรมแพทย์แผนไทยฯ ปีที่3 ฉบับที่ 4 ประจำเดือน เมษายน 2563
P. 3
การดูแลสุขภาพสร้างภูมิคุ้มกัน แบบแพทย์แผนไทย
พท.ป.ประดิษฐา ดวงเดช, พท.สมชาย ช้างแก้วมณี
ทางการแพทย์แผนไทย การเจ็บป่วยเกิดจากธาตุทั้ง 4 คือ ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุลม และธาตุไฟ ซึ่งเชื่อว่า
เป็นองค์ประกอบของทุก ๆ ส่วนในร่างกายของมนุษย์ เมื่อธาตุทั้ง 4 เกิดความไม่สมดุล คือ มีอาการกำเริบ หย่อนหรือพิการ
หากยังไม่สามารถปรับตัวได้ก็จะส่งผลกระทบต่อการเสียสมดุลของธาตุทำให้ร่างกายเกิดการเจ็บป่วยขึ้น การดูแลสุขภาพ
แบบแพทย์แผนไทย เน้นการดูแลสุขภาพแบบองค์รวม การดูแลสุขภาพร่างกายให้แข็งแรง สร้างความสมดุลของ
ธาตุทั้ง 4 ภูมิคุ้มกันของร่างกายก็จะเข้มแข็งเป็นการป้องกันการเจ็บป่วยได้ดีที่สุด ถ้ากล่าวถึงการสร้างภูมิคุ้มกัน พบว่า มีทั้ง
ผักพื้นบ้าน สมุนไพร รวมถึงผลไม้ต่าง ๆ เช่น กระเจี๊ยบ มะนาว ส้ม กระทกรก มะขาม ไม่ว่าจะเป็นน้ำสมุนไพร หรือนำมาปรุง
เป็นอาหาร เป็นประโยชน์ต่อร่างกายทั้งสิ้น อาทิมะนาวรักษาโรคหวัด มะนาวจิ้มเกลือกวาดคอหรือรับประทานรักษาอาการไอ
และละลายกัดฟอกเสมหะ ผลไม้รสเปรี้ยวมีคุณสมบัติช่วยในการระบาย เช่น มะขามเปียกต้มกรองเอาน้ำดื่ม สามารถใช้
เป็นยาระบาย ช่วยกำจัดของเสียออกจากร่างกาย และสร้างระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายให้แข็งแรง
ในบัญชียาหลักแห่งชาติ มีตำรับยา ตรีผลา มีตัวยา สมอไทย สมอภิเภก มะขามป้อม มีรส 5 รส ได้แก่ แก่รสเปรี้ยว
ฝาด ขม อมหวาน และเค็ม สรรพคุณ แก้ไอ ขับเสมหะ ในตำราการแพทย์แผนไทย ยาตรีผลาเป็นยาปรับธาตุ ช่วยรักษา
ความสมดุลธาตุทั้ง 4 ของร่างกาย ต่อมาพบว่ามีงานวิจัยเกี่ยวกับภูมิคุ้มกันที่น่าสนใจ ดังนี้
สมอไทย รสฝาดเปรี้ยว สรรพคุณ ระบายอ่อน ๆ แก้พิษร้อนใน คุมธาตุ แก้ลมจุกเสียด มีสารสำคัญชื่อ chebulinic
acid มีฤทธิช่วยเพิ่มเซลล์ที่ทำงานเกี่ยวกับภูมิคุ้มกัน ได้แก่ T cells, B cells และ NK cells
สมอพิเภก มีรสเปรี้ยวฝาด อมหวาน มีสรรพคุณตามตำรายาไทย แก้เสมหะ แก้ไข้ มีสารสารสำคัญ chebulagic acid,
ellagic acid, gallic acid และ B-sitosterol มีฤทธิ์กระตุ้นภูมิคุ้มกัน โดยกระตุ้นการทำงานของเม็ดเลือดขาว ชนิด T cell
มะขามป้อม มีรสเปรี้ยว ฝาดขม สรรพคุณแก้ไอ แก้เสมหะ ทำให้ชุ่มคอ และมีวิตามินซีสูง มีสารสำคัญ ได้แก่
Vitamin C, rutin, mucic acid, gallic acid, phyllemblic acid, tannins terpene flavonoids วิตามินซีมีฤทธิ์กระตุ้น
ภูมิคุ้มกัน โดยเฉพาะ NK cells และมีฤทธิ์ยับยั้งการแบ่งตัวของไวรัส แก้ไอ ขับเสมหะ ต้านหวัด
มีการศึกษาในอาสาสมัครสุขภาพดีจำนวน 20 คน โดยให้รับประทานแคปซูลตรีผลา 350 มิลลิกรัม พร้อมอาหาร
3 เวลา เป็นเวลา 2 สัปดาห์ พบว่า มีผลช่วยกระตุ้นภูมิคุ้มกันโดยทำให้เซลล์ชนิด T cells, B cells, NK cells เพิ่มขึ้น โดยเฉพาะ
อย่างยิ่ง NK cells ซึ่งเป็นเซลล์เม็ดเลือดขาวที่มีความสำคัญในการจัดการกับไวรัส นอกจากนี้ รายงานการศึกษา
ยังระบุอีกว่า สารสกัดตรีผลาที่รับประทานในขนาดไม่เกิน วันละ 1,200 มิลลิกรัม ติดต่อกันทุกวัน เป็นขนาดที่ได้ประสิทธิผล
และมีความปลอดภัย
