Page 54 - วารสารปีที่17ฉบับที่1

44 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 17 ฉบับที่ 1 มกราคม-เมษายน 2562

สอดคล้องกับความคาดหวัง ที่เอื้อต่อการดูแลในระยะ ตนเองหรือการดูแลรักษาความเจ็บป่วยนั้น ซึ่งหมาย
ยาว และมีความพึงพอใจต่อรูปแบบการรักษา โดย ถึงแบบแผนครอบครัว วิธีการดูแลรักษาและการดูแล

เฉพาะประชาชนในชนบทอีสาน ที่มีปัจจัยบางอย่างที่ สุขภาพ ที่จะต้องเริ่มจากการดูแลสุขภาพตนเองอย่าง
มีอิทธิพลต่อรูปแบบความเชื่อด้านสุขภาพแบบผสม ต่อเนื่องก่อน ซึ่งอาจมีปัจจัยด้านต่าง ๆ มาประกอบ
ผสานระหว่างความเชื่อในการบูชาผี นับถือพราหมณ์ กัน ไม่ว่าจะเป็นในเรื่องของหลักความรับผิดชอบต่อ

พุทธ และปราชญ์ชาวบ้าน รูปแบบดังกล่าวยังคง ตนเอง แรงจูงใจ และพฤติกรรมการดูแลตนเอง สิ่ง
เป็นตัวกำาหนดที่ทำาให้ชาวชนบทอีสานมีพฤติกรรม ต่าง ๆ เหล่านี้ล้วนเป็นกระบวนการในการที่จะดูแล
สุขภาพแปรตามรูปแบบความเชื่อของครัวเรือน รูป สุขภาพของตนเอง เพื่อส่งเสริมป้องกันสุขภาพของ

แบบดังกล่าวได้แก่ 1) รูปแบบการแพทย์แผนไทย ตนเอง ไม่เกิดการเจ็บป่วย ตลอดจนการส่งเสริมสุข
กล่าวคือนำาภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยของชาว ภาพให้กับครอบครัว เครือข่ายทางสังคม และชุมชน
[5-8]
บ้านมาทำาการรักษากันเอง 2) รูปแบบการแพทย์พื้น ซึ่งเหมาะสมกับสถานการณ์ในปัจจุบัน ที่กล่าวมา
บ้าน เป็นผลผลิตทางวัฒนธรรมความคิด ความเชื่อ จึงพอสรุปได้ว่า พฤติกรรมที่ตัดสินใจแสดงออกมา
วิถีชีวิตและ 3) รูปแบบการแพทย์ทางเลือก เป็นการ ในการดูแลสุขภาพรักษาความเจ็บป่วยนั้น ขึ้นอยู่กับ

ประยุกต์รูปแบบทางการแพทย์อื่นร่วมกับการแพทย์ ปัจจัยด้านต่าง ๆ นำามาประกอบการตัดสินใจ
[1-2]
แผนปัจจุบัน สะท้อนให้เห็นว่า มีปัจจัยบางอย่างที่ แนวคิดเรื่องสุขภาพและการเจ็บป่วยของชาว
มีอิทธิพลต่อการเลือกรูปแบบการดูแลรักษาความเจ็บ บ้านในภาคอีสานเกิดจากโลกทัศน์ที่มีรากฐานจาก

ป่วยของครัวเรือน วัฒนธรรมที่ผสมผสานระหว่างผี พราหมณ์ พุทธ
อย่างไรก็ตาม ความรู้ เป็นการสะสม และยังคงเป็นตัวกำาหนดสำาคัญที่ทำาให้ชาวบ้านใน

ประสบการณ์ ข้อมูลต่าง ๆ ที่ได้จากการมองเห็น ภาคอีสานมีพฤติกรรมสุขภาพต่าง ๆ ไปตามความ
[1]
การได้ยิน การได้สัมผัส และมีความสามารถในการ คิดความเชื่อที่ตนมี ซึ่งมีรูปแบบการรักษาในรูปแบบ
จดจำา ที่เกี่ยวข้องกับข้อเท็จจริง กฎเกณฑ์ หรือเรื่อง การแพทย์แผนไทยเป็นการนำาภูมิปัญญาของชาวบ้าน

ราว รายละเอียดที่ปรากฏในอดีต แล้วได้รวบรวม มาทำาการรักษา เช่น การนวด การประคบสมุนไพร การ
ประสบการณ์ต่าง ๆ ที่ได้รับรู้มา และการศึกษาให้ ผดุงครรภ์ เป็นต้น การแพทย์พื้นบ้าน เป็นผลผลิต
เกิดความรู้เป็นสิ่งที่จำาเป็นในการปฏิบัติตน เพื่อให้ ทางวัฒนธรรมที่สัมพันธ์อยู่กับความคิด ความเชื่อ

ความเข้าใจที่ถูกต้องและเกิดความผิดพลาดน้อย วิถีชีวิต เช่น การใช้เทคนิคพิเศษร่วมกับสมุนไพร
[3-4]
ที่สุด เพื่อนำามาใช้ในการดูแลสุขภาพของตนเอง ที่ การใช้คาถาอาคมและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ การทำาบุญสะเดาะ
คนธรรมดาทั่วไปทำากันเอง ซึ่งไม่เหมือนและไม่อาจ เคราะห์ เป็นต้น และการแพทย์ทางเลือกคือการแพทย์

แทนที่กิจกรรมสุขภาพที่ทำาให้โดยนักวิชาชีพ เพราะมี ที่ใช้ร่วมกับการแพทย์แผนปัจจุบัน เช่น การใช้กลิ่น
ลักษณะของประสบการณ์ไม่เป็นวิทยาศาสตร์และอาจ ในการรักษาเพื่อช่วยลดอาการทรมานของผู้ป่วยหลัง

[2]
ทำาลายสุขภาพเพราะเป็นตัวถ่วงให้การเข้าใช้บริการ การผ่าตัด เป็นต้น การวิจัยครั้งนี้เลือกศึกษาในพื้นที่
จากผู้เชี่ยวชาญล่าช้า หรือ ไม่ก็ใช้เทคนิคการบำาบัด อำาเภอพังโคน
รักษาที่อันตราย อย่างไรก็ตามการดูแลสุขภาพของ ที่ผ่านมามีการศึกษาปัจจัยส่วนบุคคล ปัจจัย