Page 4 - คู่มือการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบประคับประคอง(Palliative Care) แบบบูรณาการ
P. 4
ค�าน�า 3
คำ�นำ�
สถานการณ์โรคมะเร็งซึ่งเป็นปัญหาสาธารณสุขที่ส�าคัญของประเทศไทยและทั่วโลก โดยเฉพาะมะเร็ง
ท่อน�้าดีมีอุบัติการณ์สูงที่สุดในโลกทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย ซึ่งปัจจุบันเทคโนโลยีทางการแพทย์
และระบบการสาธารณสุขมีการพัฒนามากขึ้น ท�าให้ยืดชีวิตผู้ป่วยมะเร็งจนถึงระยะสุดท้ายของชีวิต มีช่วงเวลา
ยาวนานและมีจ�านวนผู้ป่วยเพิ่มมากขึ้น ก่อให้เกิดความทุกข์ทรมานทั้งด้านร่างกาย จิตใจและสังคม ส่งผลกระทบ
ต่อเศรษฐกิจของผู้ป่วยและครอบครัวในระยะยาว การดูแลรักษาแบบประคับประคอง (Palliative Care)
จึงเป็นทางเลือกหนึ่งที่ส�าคัญในการช่วยลดความทุกข์ทรมานของผู้ป่วยเมื่อก้าวเข้าสู่ระยะสุดท้ายของชีวิต
ซึ่งกระทรวงสาธารณสุขตระหนักถึงความส�าคัญในการพัฒนาระบบบริการสุขภาพให้มีคุณภาพได้มาตรฐาน
ตอบสนองปัญหาสุขภาพของประชาชน จึงได้ก�าหนดให้การดูแลรักษาแบบประคับประคอง (Palliative Care) เป็น
Service Plan อีกสาขาหนึ่งของระบบบริการสุขภาพเพื่อให้การดูแลผู้ป่วยตั้งแต่ได้รับการวินิจฉัยโรคจนถึงระยะสุดท้าย
ของชีวิตกลับสู่ชุมชน ในรูปแบบเครือข่ายบริการภายใต้หลักการ “เครือข่ายบริการไร้รอยต่อ”
การพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยมะเร็งท่อน�้าดีแบบประคับประคองที่บ้านแบบบูรณาการ เป็นกลยุทธ์ส�าคัญ
ในการด�าเนินงานตามยุทธศาสตร์ทศวรรษการก�าจัดปัญหาพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน�้าดี ปี 2559 - 2568
ซึ่งกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก โดยสถาบันการแพทย์แผนไทยเป็นหน่วยงานแกนกลาง
จึงจัดท�า “โครงการขยายผลและพัฒนาการดูแลผู้ป่วยมะเร็งท่อน�้าดีระยะสุดท้ายแบบประคับประคองโดยชุมชน
ปี 2561 ภายใต้โครงการก�าจัดพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน�้าดีถวายเป็นพระราชกุศลแด่พระบาทสมเด็จ
พระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชเสด็จขึ้นครองราชย์ครบ 70 ปีในพุทธศักราช 2559 พร้อมทั้งสมเด็จพระนางเจ้า
สิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถทรงเจริญพระชนมพรรษา 84 พรรษา” โดยน�าผลจากการถอดบทเรียนการพัฒนารูปแบบ
การดูแลผู้ป่วยมะเร็งท่อน�้าดีระยะสุดท้ายแบบประคับประคองโดยชุมชนของอโรคยศาล วัดค�าประมง (โมเดลวัดค�า
ประมง) ซึ่งเป็นต้นแบบการเยียวยาผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้ายแบบประคับประคองแบบองค์รวมด้วยการแพทย์แผนไทย
การแพทย์ทางเลือก และการแพทย์ผสมผสาน เป็นกรณีศึกษาในการจัดท�า คู่มือการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย
แบบประคับประคองแบบบูรณาการ เพื่อเป็นแนวทางการปฏิบัติงานและพัฒนาศักยภาพบุคลากรในสหวิชาชีพ
ได้ตระหนักถึงการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบประคับประคองโดยชุมชนแบบบูรณาการ และน�าไปประยุกต์ใช้
ให้เหมาะสมกับบริบทของหน่วยงานและชุมชน
กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ขอขอบพระคุณพระอาจารย์ปพนพัชร์ จิรธัมโม ผู้ก่อตั้ง
อโรคยศาล วัดค�าประมง และคณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ ผู้เชี่ยวชาญ คณะท�างานและผู้เกี่ยวข้องทุกท่านที่ได้
สละเวลาให้ความอนุเคราะห์ข้อมูล ให้ความคิดเห็น ข้อเสนอแนะ ร่วมกันจัดท�าคู่มือฉบับนี้ให้ส�าเร็จด้วยดี และคาดหวังว่า
จะเป็นประโยชน์ต่อบุคลากรผู้ปฏิบัติงานในการพัฒนาระบบการดูแลรักษาผู้ป่วยแบบประคับประคอง (Palliative
Care) โดยชุมชนแบบบูรณาการต่อไป
นายแพทย์เกียรติภูมิ วงศ์รจิต
อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก
