Page 48 - ชุดตำราภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยฉบับอนุรักษ์ ตำรับยาแผนไทยของชาติที่เข้าตัวยากัญชา

ยาแก้กล่อนแห้ง

ยาแก้กล่อนแห้ง เป็นต�ำรับยำอยู่ในศิลำจำรึกวัดรำชโอรสำรำมรำชวรวิหำร ซึ่งมีควำมส�ำคัญทำง
ประวัติศำสตร์ กล่ำวคือ พระบำทสมเด็จพระนั่งเกล้ำเจ้ำอยู่หัว (รัชกำลที่ ๓) เมื่อครั้งยังทรงด�ำรงพระรำชอิสริยยศ

เป็นพระเจ้ำลูกยำเธอกรมหมื่นเจษฎำบดินทร์ เมื่อเดือน ๑๑ ปีมะโรง พ.ศ. ๒๓๖๓ ทรงเป็นแม่ทัพคุมทหำร
ไปตั้งทัพอยู่ที่เมืองกำญจนบุรี พระองค์ได้เสด็จยำตรำทัพออกจำกกรุงเทพมหำนคร เส้นทำงยำตรำทัพได้ผ่ำน
คลองบำงกอกใหญ่เข้ำคลองด่ำน เมื่อเสด็จถึงวัดจอมทอง หรือวัดรำชโอรสำรำมรำชวรวิหำร อันเป็นวัดโบรำณ

ก็เสด็จหยุดประทับแรมที่หน้ำวัดและได้ทรงกระท�ำพิธีเบิกโขลนทวำรตำมลักษณะพิชัยสงครำม ณ วัดนี้ ในพิธี
ดังกล่ำวนี้ได้ทรงอธิษฐำนขอให้เสด็จไปรำชกำรทัพครำวนี้หำกประสบควำมส�ำเร็จและเสด็จกลับมำโดยสวัสดิภำพ

จะสร้ำงวัดถวำยให้ใหม่ ครั้นเสด็จกลับถึงพระนครแล้ว ก็ทรงเริ่มปฏิสังขรณ์วัดจอมทองใหม่ทั้งหมด ได้เสด็จมำ
ประทับคุมงำนและตรวจตรำกำรก่อสร้ำงด้วยพระองค์เอง แล้วถวำยเป็นพระอำรำมหลวง ในส่วนที่เกี่ยวข้องกับ
กำรแพทย์แผนไทย พระองค์ได้ให้เหล่ำนักปรำชญ์รวบรวมและคัดเลือกสรรพควำมรู้ด้ำนกำรแพทย์แผนไทยส่วนหนึ่ง

มำจำรึกประดับเป็นแผ่นหินอ่อน สีเทำรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสขนำดกว้ำงยำว ด้ำนละ ๓๓ เซนติเมตร ติดประดับอยู่ที่ผนัง
ด้ำนนอกของระเบียงพระวิหำรพระพุทธไสยำสน์และผนังศำลำรำยหน้ำพระอุโบสถวัดรำชโอรสำรำมรำชวรวิหำร

ต�ำรำดังกล่ำวประกำศก�ำหนดให้เป็นต�ำรับยำแผนไทยของชำติหรือต�ำรำกำรแพทย์แผนไทยของชำติ ตำมประกำศ
กระทรวงสำธำรณสุข เรื่อง กำรประกำศก�ำหนดต�ำรำกำรแพทย์แผนไทยของชำติและต�ำรับยำแผนไทยของชำติ
(ฉบับที่ 3) พ.ศ. ๒๕59 ลงประกำศรำชกิจจำนุเบกษำ เล่ม ๑๓3 ตอนพิเศษ 93 ง วันที่ 22 เมษำยน ๒๕59

ยำแก้กล่อนแห้งนี้เป็นศิลำจำรึกที่สูญหำยไปแล้ว จำกเดิมซึ่งเชื่อกันว่ำน่ำจะมีอยู่ 92 แผ่น จำกกำรศึกษำเชิงเอกสำร
โดยกำรเทียบศิลำจำรึกซึ่งปรำกฏในปัจจุบัน กับส�ำเนำฉบับที่คัดลอกโดยศำสตรำจำรย์พิเศษ ดร. วิเชียร จีรวงส์

(พ.ศ. 2512) ฉบับของศำสตรำจำรย์ นพ. ส�ำรำญ วังศพ่ำห์ (พ.ศ. 2523) และฉบับของกรมศิลปำกร (พ.ศ. 2545)
พบว่ำศิลำจำรึกที่สูญหำยไปหลัง พ.ศ. 2512 อำจมีจ�ำนวนถึง 9 แผ่น ซึ่งยำแก้กล่อนแห้งนี้เป็นหนึ่งในศิลำจำรึก
ที่สูญหำยไป โดยมีกำรคัดลอกเหมือนศิลำจำรึกเหมือนจริง ใช้เทคนิคคอมพิวเตอร์เปลี่ยนพื้นให้เป็นสีด�ำและตัวอักษร

เป็นสีขำว พร้อมค�ำจำรึก และค�ำอ่ำนจำรึก ยำแก้กล่อนแห้ง ประกอบด้วย สะค้ำน ผักแพวแดง ดองดึง มหำหิงคุ์
ว่ำนน�้ำ โกฐสอ โกฐจุฬำลัมพำ โกฐพุงปลำ กัญชา หัวอุตพิด ชะเอม ดีปลี แก่นแสมทะเล ยำด�ำ เอำเสมอภำค

พริกไทยเท่ำยำทั้งหลำย วิธีท�ำ ท�ำเป็นจุณละลำยน�้ำผึ้งรวงกินหนัก ๑ สลึง สรรพคุณ แก้กล่อนแห้ง นอกจำกนี้
ยังพบต�ำรับยำแก้กล่อนแห้ง ที่มีกำรคัดลอกในเอกสำรโบรำณเล่มอื่น ๆ เช่น

❀ เอกสำรโบรำณประเภทหนังสือสมุดไทยด�ำ เลขที่ 1002 ชื่อ พระคัมภีร์ชวดำร เล่ม 1
❀ เอกสำรโบรำณประเภทหนังสือสมุดไทยขำว เลขที่ 1 ชื่อ ต�ำรำยำว่ำด้วยโรคกระไสย ประวัติ
หอสมุดแห่งชำติ ซื้อจำกนำยต่วน วันที่ 1 สิงหำคม พ.ศ. 2459

❀ เอกสำรโบรำณประเภทหนังสือสมุดไทยด�ำ เลขที่ 2 ชื่อ ต�ำรำกะสำยกล้อน ประวัติ สมบัติเดิม
ของหอสมุดแห่งชำติ

❀ เอกสำรโบรำณประเภทหนังสือสมุดไทยด�ำ เลขที่ 104 ชื่อ คัมภีร์ธำตุทั้ง ๕ ประวัติ นำงอึ่ง
ให้หอสมุดแห่งชำติ วันที่ 24 ตุลำคม พ.ศ. 2459
❀ เอกสำรโบรำณประเภทหนังสือสมุดไทยด�ำ เลขที่ 223 ชื่อ ต�ำรำยำเกร็ด

❀ เอกสำรโบรำณประเภทหนังสือสมุดไทยด�ำ เลขที่ 245 ชื่อ ต�ำรำยำเกร็ด ประวัติ นำงริ้ว
ให้หอสมุดแห่งชำติ วันที่ 4 สิงหำคม พ.ศ. 2464

กองคุ้มครองและส่งเสริมภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทยและแพทย์พื้นบ้านไทย 19