Page 99 - แนวทางการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะท้ายฯ

ภาคผนวก 99

อันำตรกิริย์ำ (Drug Interaction)
ภำคำผู้นำวก 4 ย์ำแผู้นำปัจจุบัันำท่่ใช้บั่อย์กับัย์ำสมุนำไพรบัำำบััดำมะเร็ง

ศิริโรจิน์ กิตติสำารพงษ์ พบ.,เวชศาสำตร์คัรอบคัรัว
สำมุนไพรเป่็นสำารออกฤทธิิ�ที�ร�างกายรับเข�าไป่ก็ย�อมเข�าไป่อยู�ในกระบวนการต�างๆ ของร�างกาย เช�นเดูียวกับ
ยาแผู้นป่ัจิจิุบัน ดูังนั�นการใช�สำมุนไพรกับยาแผู้นป่ัจิจิุบันย�อมเกิดูอันตรกิริยาระหว�างกันไดู� แม�แต�สำมุนไพรดู�วยกันเอง
หรือยาแผู้นป่ัจิจิุบันดู�วยกันเอง หรือแม�แต�กับอาหาร / อาหารเสำริมก็สำามารถีเกิดูอันตรกิริยาไดู� เช�นกัน อันตรกิริยา

(Drug Interaction) คัือ ผู้ลลัพธิ์ของกระบวนการต�างๆ ในร�างกายที�เกิดูขึ�นหลังจิากการไดู�รับยาหรืออาหาร ตั�งแต�
2 ชนิดูขึ�นไป่ มีผู้ลให�เกิดูคัวามเสำี�ยงหรืออันตรายต�อผูู้�ป่่วย หรือลดูป่ระสำิทธิิภาพจิากการรักษาตามที�คัาดูหวังลง
สำิ�งที�สำหวิชาชีพที�ดููแลผูู้�ป่่วย โดูยเฉิพาะแพทย์แผู้นไทย คัวรตระหนักในการจิ�ายยาให�ผูู้�ป่่วย มีดูังนี�
1. ตรวจิสำอบองคั์ป่ระกอบสำมุนไพร
2. ตรวจิสำอบยาแผู้นป่ัจิจิุบันที�ผูู้�ป่่วยไดู�รับ
3. พิจิารณาฤทธิิ�ยาว�าเป่็นในทางเดูียวกัน หรือต�านฤทธิิ�กัน หรือไม�มีผู้ล
4. พิจิารณาผูู้�ป่่วยว�าคัุ�มคั�าต�อการให�ยาหรือไม�

5. เฝ่้าระวังอันตรกิริยาที�เกิดู
6. แก�ไขเมื�อเกิดูอันตรกิริยา
1. การตรวจิสำอบองคั์ป่ระกอบของยาหรืออาหารที�ให�ว�า มีสำมุนไพรตัวใดูที�เสำี�ยงต�อการเกิดูอันตรกิริยา ไดู�บ�าง
การศึกษาอันตรกิริยาที�มีข�อมูล ไม�ไดู�มีในสำมุนไพรทุกชนิดู สำ�วนใหญ�จิะเป่็นสำมุนไพรฤทธิิ�ร�อน เช�น ขิง ดูีป่ลี พริกไทย
เป่็นต�น ทีจิะมีผู้ลต�อยาแผู้นป่ัจิจิุบันกลุ�มต�านเกร็ดูเลือดู (Antiplatelet) ต�านการแข็งตัวของเลือดู (Anticoagulant)
ยาลดูคัวามดูันโลหิต (Antihypertensive) ถีึงไม�มีข�อมูลการศึกษาในสำมุนไพรที�ให�ก็พึงสำังวรไว�
2. การตรวจิสำอบยาแผู้นป่ัจิจิุบัน คัวรทำาการศึกษายาแผู้นป่ัจิจิุบันที�ให�ว�าชื�อยาอะไร อยู�ในกลุ�มออกฤทธิิ�อะไร
ป่ัจิจิุบันการหาข�อมูลยานั�นไม�ยาก ทำาไดู�รวดูเร็ว ใน Website ที�น�าเชื�อถีือ ในทางป่ฏิิบัติ เราคัวรทราบกลุ�มที�ใช�บ�อย
และมีอันตรกิริยาบ�อย ดูังนี�

1) Antiplatelet ยาต�านเกร็ดูเลือดู: Aspirin ,Clopidogels (Plavix)
2) Anticoagulant ยาต�านการแข็งตัวของเลือดู : Warfarin (Coumadine), Heparin (ฉิีดู)
3) ยาลดูคัวามดูันโลหิต : Enalapril, Captopril, Amlodipine, Nifedipine, Losatan, ยาขับป่ัสำสำาวะ
(Hydrochlorothiazide: HCTZ, Furosemide, Spinololactone)
4) ยาลดูนำ�าตาล : Glibenclamide (Daonil), Glipizide, Metformin, Insulin (ฉิีดู)
5) ยาต�านมะเร็ง : 5 FU, Tamoxifen
6) ยาแก�ป่วดู : Morphine, NSAID (Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs: Diclofenac,

Aspirin, Ibuprofen, piroxicam), Tramadol, Paracetamol
3. การพิจิารณาลักษณะอันตรกิริยา (ดููข�อคัวรระวังในภาคัผู้นวก 4 ป่ระกอบ)
3.1 อันตรกิริยาจิากเภสำัชพลศาสำตร์อันตรกิริยาจิากเภสำัชพลศาสำตร์ (Pharmacodynamic Drug Interaction) คัือ ยามีการออกฤทธิิ�
ในทำานองเดูียวกัน ก็จิะเสำริมฤทธิิ�กัน หรือออกฤทธิิ�ตรงข�ามกันก็จิะลดูฤทธิิ�กันเช�น หญ�าหนวดูแมวฤทธิิ�ขับป่ัสำสำาวะ
ใช�ร�วมกับ Hydrochlorothiazide ( HCTZ ) ซิ่ึ�งเป่็นยาขับป่ัสำสำาวะเช�นกันก็จิะทำาให�ขับป่ัสำสำาวะมากขึ�นจินเป่็นอันตรายไดู�