Page 62 - Acrobat J Trad-21-3-2566
P. 62
J Thai Trad Alt Med Vol. 21 No. 3 Sep-Dec 2023 545
บทน�ำและวัตถุประสงค์ การพอกเข่าด้วยยาสมุนไพร เป็นวิธีหนึ่งใน
โรคลมจับโปงเข่าแห้งเข่าเป็นโรคลมชนิดหนึ่ง การรักษาโรคลมจับโปงแห้งเข่า จากการศึกษาที่
เกิดกับผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 50 ปีขึ้นไป ท�าให้มีอาการปวด ผ่านมาพบว่าทั้งการรักษาด้วยการพอกเข่าเพียง
ในข้อ อาการเป็นเรื้อรัง มีอาการเข่าติดหรือเข่าโก่ง นั่ง อย่างเดียว และการพอกเข่าร่วมกับวิธีการรักษา
ยอง ๆ ไม่ได้ และอาจมีอาการบวม แดง ร้อน ที่เข่า ซึ่ง อื่น สามารถช่วยลดอาการปวด [7-11] เพิ่มองศาการ
เทียบได้กับโรคข้อเข่าเสื่อม (knee osteoarthritis) ใน เคลื่อนไหวของข้อเข่า ลดอาการข้อฝืดยึดติด และ
[12]
[1]
ทางการแพทย์แผนปัจจุบัน อาการของโรคเกิดจาก เพิ่มความสามารถในการใช้งานข้อได้ [13-16] นอกจาก
พยาธิสภาพที่ข้อเข่า ผิวกระดูกข้อเข่ามีความเสื่อม นี้ยังพบว่าผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาโดยการนวดรักษา
สภาพตามการใช้งาน เมื่อเป็นมากขึ้น และไม่ได้รับการ แบบราชส�านัก ร่วมกับการประคบสมุนไพร และ
ดูแลรักษาอย่างถูกต้อง อาจท�าให้ข้อเข่าผิดรูป ส่งผล พอกเข่าด้วยสมุนไพรที่ช่วยให้อาการเจ็บปวดลด
ต่อการเคลื่อนไหว และการท�ากิจกรรมต่าง ๆ ในชีวิต ลง ร้อยละ 36.67 ผู้ป่วยจะกลับมาปวดซ�้าภายใน
ประจ�าวัน ความชุกของโรคข้อเข่าเสื่อมทั่วโลกพบใน 1 เดือน และร้อยละ 26.66 ไม่กลับมาปวดซ�้า [17]
กลุ่มประชากรอายุตั้งแต่ 15 ปี ที่ร้อยละ 16.0 ในทวีป จังหวัดล�าปางได้ส่งเสริมการพอกเข่าตามแนวทางการ
เอเชียพบร้อยละ 19.2 และปริมาณความชุกเพิ่มขึ้น พัฒนาระบบบริการสุขภาพ (service plan) มาตั้งแต่
ตามอายุ โดยช่วงอายุที่มีความชุกของโรคมากที่สุด ปี พ.ศ. 2555 แต่ละหน่วยบริการใช้สูตรต�ารับยาที่
คือช่วง 70-79 ปี โรคข้อเข่าเสื่อมจึงเป็นโรคที่ท�าให้ แตกต่างกัน ในปี พ.ศ. 2562 จึงได้มีการพัฒนาต�ารับ
[2]
เกิดความทุกข์ทรมาน และส่งผลถึงคุณภาพชีวิตใน ยาพอกเข่าสูตรล�าปางโมเดล และรูปแบบการรักษา
ผู้สูงอายุ การรักษาโรคข้อเข่าเสื่อมที่เหมาะสมคือการ เพื่อใช้เป็นแนวทางเดียวกันทั้งจังหวัด โดยปรับจาก
[3]
ผสมผสานระหว่างการใช้ยาและไม่ใช้ยา ยาแก้ปวด สูตรยาพอกเข่าต�ารับหมอพื้นบ้านพ่อหมอบุญทอง
ท�าให้เกิดผลข้างเคียงต่อระบบต่าง ๆ ในร่างกาย โดย บุตรธรรมมา ใช้สมุนไพรที่พบมากในพื้นที่ได้เป็นสูตร
เฉพาะระบบทางเดินอาหาร การรักษาด้วยแพทย์แผน ต�ารับ ประกอบด้วยตัวยา 7 ชนิด ได้แก่ ผักเสี้ยนผี,
ไทยเป็นวิธีที่ไม่ใช้ยารับประทานที่สามารถช่วยบรรเทา ดินขาวสะตุ, แป้งข้าวเหนียว, ผงไพล, ผงขมิ้น, การบูร
อาการปวด และช่วยเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยได้ [4-5] และน�้ามันงา ผลการวิเคราะห์ข้อมูลเบื้องต้นพบว่าการ
การรักษาโรคลมจับโปงแห้งเข่าด้วยศาสตร์การ รักษาโดยการนวด ประคบและพอกสมุนไพรล�าปาง
[6]
แพทย์แผนไทยมีหลายวิธี ได้แก่ การใช้หัตถการนวด โมเดลช่วยลดอาการปวด อาการข้อฝืด และเพิ่มความ
รักษา การประคบด้วยสมุนไพร การให้ค�าแนะน�าใน สามารถในการใช้งานข้อได้ [18]
การปฏิบัติตนแก่ผู้ป่วย วิธีการบริหารข้อเข่า หรือการ จากการศึกษาที่ผ่านมาส่วนใหญ่ใช้แบบประเมิน
ออกก�าลังกายด้วยท่าฤๅษีดัดตน นอกจากนี้ยังมีการ ความปวดแบบตัวเลข (numerical rating scale)
ใช้ยาสมุนไพรเพื่อเสริมการรักษา ได้แก่ ยาสหัศธารา แบบประเมินข้อเข่า WOMAC (Western Ontario
ยาธรณีสัณฑฆาต ยาเถาวัลย์เปรียง ยาพริก ยาไพล and Mc Master University) และแบบประเมิน
และยาพอกเข่า ระดับความรุนแรงของโรคข้อเข่าเสื่อม (Oxford Knee
